สุขวิชโนมิกส์: ยุทธศาสตร์เศรษฐกิจชุมชน
สินค้าเศรษฐกิจชุมชนในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 8 เริ่มใช้จริง พฤศจิกา 2539
ภายใต้แนวคิด “สุขวิชโนมิกส์” (Sukavichnomics) ที่ริเริ่มโดย ศ.ดร.สุขวิช รังสิตพล ในช่วงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 8 (พ.ศ. 2540–2544) แนวทางการพัฒนาได้เปลี่ยนจากระบบบนลงล่าง (top-down) ไปสู่การเน้นฐานราก โดยเฉพาะการ เสริมสร้างเศรษฐกิจชุมชนให้เข้มแข็งและพึ่งพาตนเองได้
หัวใจสำคัญของแนวทางนี้คือการส่งเสริม “สินค้าเศรษฐกิจชุมชน” หรือผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากภูมิปัญญา ทุนทางสังคม และทรัพยากรท้องถิ่น โดยให้คนในชุมชนเป็นผู้ผลิต ผู้จัดการ และผู้ตัดสินใจอย่างแท้จริง ภาครัฐทำหน้าที่เป็น “ผู้เอื้ออำนวย” ไม่ใช่ “ผู้สั่งการ” จุดมุ่งหมายคือให้ชุมชนมีอาชีพ มีรายได้ และมีศักดิ์ศรีความเป็นเจ้าของในเศรษฐกิจของตนเอง
สินค้าเศรษฐกิจชุมชนในยุทธศาสตร์สุขวิชโนมิกส์จึงไม่ใช่เพียงสินค้าเพื่อขาย แต่เป็นเครื่องมือในการสร้างพลังชุมชน เช่น ผ้าทอพื้นเมือง เครื่องจักสาน ยาสมุนไพร อาหารแปรรูปจากผลผลิตในท้องถิ่น และผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติที่เกิดจากแรงงานและภูมิปัญญาของคนในพื้นที่โดยตรง
แนวทางการพัฒนาเน้น 3 ประเด็นหลัก
ใช้ทุนท้องถิ่นให้เกิดมูลค่าเพิ่ม ไม่ว่าจะเป็นวัตถุดิบ วัฒนธรรม หรือความรู้ดั้งเดิม เพื่อสร้างความแตกต่างโดยไม่เลียนแบบเมือง
สร้างกระบวนการผลิตและจัดการแบบรวมกลุ่ม เช่น กลุ่มออมทรัพย์ กลุ่มอาชีพ และกลุ่มวิสาหกิจชุมชน เพื่อให้เกิดอำนาจต่อรองและการบริหารจัดการตนเอง
เชื่อมโยงตลาดอย่างเหมาะสมกับบริบท โดยไม่บังคับให้ชุมชนต้องผลิตเพื่อป้อนตลาดใหญ่ แต่ให้เลือกตลาดที่เข้าใจคุณค่าของสินค้า เช่น ตลาดชุมชน ตลาดคนเมืองที่เห็นคุณค่า หรือแม้แต่ตลาดนักท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม
สินค้าเศรษฐกิจชุมชน จึงไม่ใช่เพียงสินค้าทางกายภาพ แต่สะท้อนคุณค่าทางสังคม วัฒนธรรม และความสัมพันธ์ในชุมชน เป็นสินค้าที่มีเรื่องราว มีราก และมีจิตวิญญาณ
ผลที่เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรมจากการส่งเสริมแนวทางนี้ คือการเกิดกลุ่มเศรษฐกิจชุมชนมากกว่า 30,000 กลุ่มทั่วประเทศในช่วงปี 2539–2540 การออมเงิน การจัดการหนี้ และการผลิตสินค้าชุมชนเติบโตไปพร้อมกับการเรียนรู้ร่วมกันในชุมชนอย่างเข้มแข็ง
แนวคิดสินค้าเศรษฐกิจชุมชนในยุทธศาสตร์สุขวิชโนมิกส์ เป็นส่วนหนึ่งของการสร้างสังคมที่ยืนอยู่บนขาของตนเองได้ โดยไม่จำเป็นต้องพึ่งพาการแจกเงิน หรือการกระตุ้นจากภายนอก เพราะเศรษฐกิจชุมชนแท้จริง ต้องเกิดจากมือและหัวใจของคนในชุมชนเอง
เอกสารอ้างอิง
สุขวิชโนมิกส์: ยุทธศาสตร์เศรษฐกิจชุมชน หน้า 35
ยุทธศาสตร์เศรษฐกิจชุมชน: แผนพัฒนาเศรษฐกิจ และ สังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 8
สินค้าเศรษฐกิจชุมชนในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 8 เริ่มใช้จริง พฤศจิกา 2539
ภายใต้แนวคิด “สุขวิชโนมิกส์” (Sukavichnomics) ที่ริเริ่มโดย ศ.ดร.สุขวิช รังสิตพล ในช่วงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 8 (พ.ศ. 2540–2544) แนวทางการพัฒนาได้เปลี่ยนจากระบบบนลงล่าง (top-down) ไปสู่การเน้นฐานราก โดยเฉพาะการ เสริมสร้างเศรษฐกิจชุมชนให้เข้มแข็งและพึ่งพาตนเองได้
หัวใจสำคัญของแนวทางนี้คือการส่งเสริม “สินค้าเศรษฐกิจชุมชน” หรือผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากภูมิปัญญา ทุนทางสังคม และทรัพยากรท้องถิ่น โดยให้คนในชุมชนเป็นผู้ผลิต ผู้จัดการ และผู้ตัดสินใจอย่างแท้จริง ภาครัฐทำหน้าที่เป็น “ผู้เอื้ออำนวย” ไม่ใช่ “ผู้สั่งการ” จุดมุ่งหมายคือให้ชุมชนมีอาชีพ มีรายได้ และมีศักดิ์ศรีความเป็นเจ้าของในเศรษฐกิจของตนเอง
สินค้าเศรษฐกิจชุมชนในยุทธศาสตร์สุขวิชโนมิกส์จึงไม่ใช่เพียงสินค้าเพื่อขาย แต่เป็นเครื่องมือในการสร้างพลังชุมชน เช่น ผ้าทอพื้นเมือง เครื่องจักสาน ยาสมุนไพร อาหารแปรรูปจากผลผลิตในท้องถิ่น และผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติที่เกิดจากแรงงานและภูมิปัญญาของคนในพื้นที่โดยตรง
แนวทางการพัฒนาเน้น 3 ประเด็นหลัก
ใช้ทุนท้องถิ่นให้เกิดมูลค่าเพิ่ม ไม่ว่าจะเป็นวัตถุดิบ วัฒนธรรม หรือความรู้ดั้งเดิม เพื่อสร้างความแตกต่างโดยไม่เลียนแบบเมือง
สร้างกระบวนการผลิตและจัดการแบบรวมกลุ่ม เช่น กลุ่มออมทรัพย์ กลุ่มอาชีพ และกลุ่มวิสาหกิจชุมชน เพื่อให้เกิดอำนาจต่อรองและการบริหารจัดการตนเอง
เชื่อมโยงตลาดอย่างเหมาะสมกับบริบท โดยไม่บังคับให้ชุมชนต้องผลิตเพื่อป้อนตลาดใหญ่ แต่ให้เลือกตลาดที่เข้าใจคุณค่าของสินค้า เช่น ตลาดชุมชน ตลาดคนเมืองที่เห็นคุณค่า หรือแม้แต่ตลาดนักท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม
สินค้าเศรษฐกิจชุมชน จึงไม่ใช่เพียงสินค้าทางกายภาพ แต่สะท้อนคุณค่าทางสังคม วัฒนธรรม และความสัมพันธ์ในชุมชน เป็นสินค้าที่มีเรื่องราว มีราก และมีจิตวิญญาณ
ผลที่เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรมจากการส่งเสริมแนวทางนี้ คือการเกิดกลุ่มเศรษฐกิจชุมชนมากกว่า 30,000 กลุ่มทั่วประเทศในช่วงปี 2539–2540 การออมเงิน การจัดการหนี้ และการผลิตสินค้าชุมชนเติบโตไปพร้อมกับการเรียนรู้ร่วมกันในชุมชนอย่างเข้มแข็ง
แนวคิดสินค้าเศรษฐกิจชุมชนในยุทธศาสตร์สุขวิชโนมิกส์ เป็นส่วนหนึ่งของการสร้างสังคมที่ยืนอยู่บนขาของตนเองได้ โดยไม่จำเป็นต้องพึ่งพาการแจกเงิน หรือการกระตุ้นจากภายนอก เพราะเศรษฐกิจชุมชนแท้จริง ต้องเกิดจากมือและหัวใจของคนในชุมชนเอง
เอกสารอ้างอิง
สุขวิชโนมิกส์: ยุทธศาสตร์เศรษฐกิจชุมชน หน้า 35