เห็นแล้วนึกถึงพี่
น้องที่ทำงานฉายาแม่กระต่ายผู้รักสัตว์
ผู้ที่ชอบอนุเคราะห์และช่วยเหลือแมวหมาพเนจรแถวที่ทำงานให้ได้มีบ้านที่พักพิง
ส่งข้อความทักหาผมเมื่อยามเที่ยงของวันหนึ่ง
พร้อมส่งรูปหม้อก๋วยเตี๋ยวที่ก้นทะลุพร้อมกับข้อความและแคปชัน
#ขอความรู้หน่อยครับ
หม้อก๋วยเตี๋ยวพึ่งซื้อมาได้ 1 ปี เป็นตามดทะลุ เกิดจากสาเหตุอะไรต้องแก้ไขอย่างไรครับ
หลังจากเห็นรูปผมจึงขอลิงค์จากน้องแม่กระต่าย เพื่อที่จะอธิบายสาเหตุที่มันเกิดขึ้นเนื่องจากเป็นผู้เชี่ยวชาญโดยตรงเรื่องหม้อ
จากรูปหม้อก๋วยที่น้องส่งมาหากเราสังเกตดีดีจะพบว่า
ปัญหาที่เกิดขึ้นจะพบมากบริเวณรอบ ๆ ช่องแบ่งของหม้อก๋วยเตี๋ยวที่อยู่กึ่งกลางหม้อและเป็นตำแหน่งที่ได้รับความร้อนสูงสุด
บริเวณรอบ ๆ ตามมด หรือรูรั่วของหม้อ ก็จะพบคราบดำ ๆ เกิดขึ้น
ทุกอย่างมันบ่งชี้ไปได้ว่าผู้ร้ายที่ทำให้เกิดความเสียหายคือ การกัดกร่อนภายใต้ตะกรัน หรือ Corrosion Under Deposit
ซึ่งหม้อก๋วยเตี๋ยวที่อุดมไปด้วยโปรตีน สามารถทำให้เกิดตะกรัน (Fouling) ติดแน่นบริเวณก้นหม้อได้
เช่นเดียวกับอิออนของ แคลเซียมและแมกนีเซียม ที่มีอยู่ในหม้อเช่นกัน ก็สามารถตกตะกอนหลายเป็นตะกรันของแคลเซียมคาร์บอเนต หรือ
แมกนีเซียมคาร์บอเนต CaCo
3 หรือ MgCO
3 ได้ที่อุณหภูมิ 45-55 องศาเซลเซียส
เมื่อตะกรันเกาะที่ก้นหม้อก๋วยเตี๋ยวสิ่งที่ตามมาคือ
1. บริเวณที่มีตะกรันเกาะจะเป็นจุดอับอากาศ
จุดที่มีตะกรันเกาะอย่างสมบูรณ์ ตะกรันจะทำหน้าที่เหมือนเกราะที่คอยป้องกันไม่ให้เนื้อโลหะสัมผัสกับน้ำ
ก๋วยเตี๋ยวและป้องกันไม่ให้เกิดการกัดกร่อน รวมถึงเป็นบริเวณที่มีออกซิเจนในระบบต่ำ
แต่ความเป็นจริงมักไม่สวยหรู
ตะกรันเกาะและสามารถหลุดได้ ตะกรันไม่มีความสม่ำเสมอ ดังนั้นรอยต่อระหว่างบริเวณที่เกิดตะกรันหนาแน่นและตำแหน่งที่เกิดตำแหน่งตะกรันเบาบาง จะกลายเป็นตำแหน่งที่เกิดการกัดกร่อนอย่างรุนแรง
โดยตำแหน่งที่มีตำแหน่งที่มีตะกรันเบาบางจะฟอร์มตัวเป็นคาโธด (Cathode)
ในขณะที่ตำแหน่งที่มีตะกรันหนาแน่นและเป็นจุดอับอากาศจะฟอร์มตัวกลายเป็น อาโนด (Anode)
ทำให้เนื้อโลหะบริเวณนั้นเกิดการกัดกร่อนและกลายสสภาพเป็นอิออนโลหะ
และอิออนโลหะที่ออกมายังเกิดปฏิกิริรยาไฮโดรไลซิส (Hydrolysis) ได้ต่อซึ่งจะทำให้น้ำแตกตัวกลายเป็น H
+ หรือกลายเป็นกรด
บริเวณนี้จึงเกิดการกัดกร่อนในบริเวณนี้อย่างรวดเร็วและรุนแรง การกัดกร่อนที่เกิดขึ้นจึงคล้ายเป็นตามด
หรือ ในทางโลหะการ เราจะเรียกว่า เกิด Pitting หรือ รูเข็ม หรือ สนิมขุม
2. บริเวณที่มีตะกรันเกาะจะเป็นฉนวนทางความร้อน
ตะกรันที่เกาะอยู่ก้นหม้อยังทำหน้าที่ป้องกันไม่ให้ความร้อน จากเตาแก๊สส่งผ่านหม้อก๋วยเตี๋ยวได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เพราะตะกรันมีสมบัติเป็นฉนวนทางความร้อน การที่จะต้มน้ำก๋วยเตี๋ยวให้เดือดจึงต้องใช้พลังงานมากขึ้น
เนื่องจากเราต้องเผาให้ตะกรันมีอุณหภูมิสูงอย่างน้อยที่สุดก็เท่ากับอุณหภูมิที่น้ำเดือดซึ่งต้องใช้พลังงานเยอะขึ้น
หรือต้องให้ก้นหม้อมีอุณหภูมิสูงขึ้นหากเราต้องการให้น้ำเดือดเร็ว
และทำให้ก้นหม้อเกิดการไหม้ได้ ทั้ง ๆ ที่ในปัจจุบันแล้ว สเตนเลสที่ใช้ผลิตหม้อก๋วยเตี๋ยวส่วนใหญ่จะใช้สเตนเลสในกลุ่มเฟอริติกที่มีโครเมียมสูง
ซึ่งมีสมบัตินำความร้อนและกระจายความร้อนได้ดีกว่าสเตนเลสเกรด 304 ซึ่งมีเป็นสเตนเลสกลุ่มออสเตนิติกที่มีสมบัติการนำความร้อนที่ต่ำ
นั้นจึงเป็นเหตุผลว่าทำไมเราถึงต้องกำจัดตะกรันในหม้อก๋วยเตี๋ยวทิ้ง
กำจัดตะกรันในหม้อก๋วยเตี๋ยวทำยังไง ?
หากคุณสิงสถิตในกลุ่ม งานบ้านที่รัก แน่นอน จะมีคนมาแนะนำคุณว่าให้ใช้น้ำส้มสายชู
ซึ่งก็เป็นสิ่งที่ถูกต้อง
แต่อีกอย่างหนึ่งที่อยากแนะนำคือ กรดมะนาว (Citric Acid) ซึ่งเป็นกรดอินทรีย์ ที่มีความปลอดภัยสูงเหมือนกัน
แต่ไม่มีกลิ่นที่ทำลายจมูกของเรารุนแรงเหมือนอย่างน้ำส้มสายชู แถมสนนราคายังถูกกว่า
นำมาผสมน้ำประมาณ 5-10 เปอร์เซ็นต์ โดยน้ำหนักแล้วแช่ทิ้งไว้ข้ามคืนก็ได้
เพราะกรดพวกนี้ไม่ได้มีฤทธิ์กัดกร่อนรุนแรงกับสเตนเลส แต่กัดตะกรันที่ตกค้างออกได้แน่ ๆ
จากนั้นค่อยนำหม้อก๋วยเตี๋ยวขัดต่อด้วยฝอยขัดหม้อหรือสก๊อตไบรท์อีกที ก็จะทุ่นแรงคุณได้เยอะ
เพราะเท่าที่เก็บสถิติส่วนตัวมาจากคนใกล้ตัวที่ขายก๋วยเตี๋ยว หากล้างหรือกำจัดตะกรันออก หม้อก๋วยเตี๋ยว หม้อ 1 ใบใช้ได้อย่างต่ำก็ 7-10 ปี
#เหล็กไม่เอาถ่าน
ขอขอบคุณร้านก๋วยเตี๋ยวต้มยำสุโขทัยอาลี่ ตลาดนัดสีลมซอย 10
https://maps.app.goo.gl/hrUz1mdx3zhgoBf97
ก๋วยเตี๋ยวต้มยำสุโขทัยรสเด็ดที่ใส่ใจผู้บริโภคและถูกหลักอนามัย
สำหรับหรับการเอื้อเฟื้อภาพหม้อก๋วยเตี๋ยวก่อนล้างและหลังล้างตะกรันสำหรับประกอบบทความครับ
Ref.
1. Hongxing Liang, etc., Three phase corrosion of pipeline steel: size effects of deposited, Journal of Pipeline Science and Engineering, 2021. (Journal Pre-proof).
2. Jan LarsenMaersk Oil, etc., Investigation of Under Deposit Corrosion (UDC) in Halfdan Production Tubulars, Paper No. 7165, NACE corrosion conference and expo 2016.
3. E. McCafferty, Introduction to Corrosion Science, Springer, USA, 2010.
4. Qi Xiong, etc., The study of under deposit corrosion of carbon steel in the flow back water during shale gas production, Applied Surface Science, 523 (2020).
5. Jan LarsenMaersk Oil, etc., Investigation of Under Deposit Corrosion (UDC) in Halfdan Production Tubulars, Paper No. 7165, NACE corrosion conference and expo 201
6.
https://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/0340/fouling-%E0%B8%95%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%99
บรรลัยวิทยา: คำถามจากชมรมคนรักก๋วยเตี๋ยว
น้องที่ทำงานฉายาแม่กระต่ายผู้รักสัตว์
ผู้ที่ชอบอนุเคราะห์และช่วยเหลือแมวหมาพเนจรแถวที่ทำงานให้ได้มีบ้านที่พักพิง
ส่งข้อความทักหาผมเมื่อยามเที่ยงของวันหนึ่ง
พร้อมส่งรูปหม้อก๋วยเตี๋ยวที่ก้นทะลุพร้อมกับข้อความและแคปชัน
#ขอความรู้หน่อยครับ
หม้อก๋วยเตี๋ยวพึ่งซื้อมาได้ 1 ปี เป็นตามดทะลุ เกิดจากสาเหตุอะไรต้องแก้ไขอย่างไรครับ
หลังจากเห็นรูปผมจึงขอลิงค์จากน้องแม่กระต่าย เพื่อที่จะอธิบายสาเหตุที่มันเกิดขึ้นเนื่องจากเป็นผู้เชี่ยวชาญโดยตรงเรื่องหม้อ
จากรูปหม้อก๋วยที่น้องส่งมาหากเราสังเกตดีดีจะพบว่า
ปัญหาที่เกิดขึ้นจะพบมากบริเวณรอบ ๆ ช่องแบ่งของหม้อก๋วยเตี๋ยวที่อยู่กึ่งกลางหม้อและเป็นตำแหน่งที่ได้รับความร้อนสูงสุด
บริเวณรอบ ๆ ตามมด หรือรูรั่วของหม้อ ก็จะพบคราบดำ ๆ เกิดขึ้น
ทุกอย่างมันบ่งชี้ไปได้ว่าผู้ร้ายที่ทำให้เกิดความเสียหายคือ การกัดกร่อนภายใต้ตะกรัน หรือ Corrosion Under Deposit
ซึ่งหม้อก๋วยเตี๋ยวที่อุดมไปด้วยโปรตีน สามารถทำให้เกิดตะกรัน (Fouling) ติดแน่นบริเวณก้นหม้อได้
เช่นเดียวกับอิออนของ แคลเซียมและแมกนีเซียม ที่มีอยู่ในหม้อเช่นกัน ก็สามารถตกตะกอนหลายเป็นตะกรันของแคลเซียมคาร์บอเนต หรือ
แมกนีเซียมคาร์บอเนต CaCo3 หรือ MgCO3 ได้ที่อุณหภูมิ 45-55 องศาเซลเซียส
เมื่อตะกรันเกาะที่ก้นหม้อก๋วยเตี๋ยวสิ่งที่ตามมาคือ
1. บริเวณที่มีตะกรันเกาะจะเป็นจุดอับอากาศ
จุดที่มีตะกรันเกาะอย่างสมบูรณ์ ตะกรันจะทำหน้าที่เหมือนเกราะที่คอยป้องกันไม่ให้เนื้อโลหะสัมผัสกับน้ำ
ก๋วยเตี๋ยวและป้องกันไม่ให้เกิดการกัดกร่อน รวมถึงเป็นบริเวณที่มีออกซิเจนในระบบต่ำ
แต่ความเป็นจริงมักไม่สวยหรู
ตะกรันเกาะและสามารถหลุดได้ ตะกรันไม่มีความสม่ำเสมอ ดังนั้นรอยต่อระหว่างบริเวณที่เกิดตะกรันหนาแน่นและตำแหน่งที่เกิดตำแหน่งตะกรันเบาบาง จะกลายเป็นตำแหน่งที่เกิดการกัดกร่อนอย่างรุนแรง
โดยตำแหน่งที่มีตำแหน่งที่มีตะกรันเบาบางจะฟอร์มตัวเป็นคาโธด (Cathode)
ในขณะที่ตำแหน่งที่มีตะกรันหนาแน่นและเป็นจุดอับอากาศจะฟอร์มตัวกลายเป็น อาโนด (Anode)
ทำให้เนื้อโลหะบริเวณนั้นเกิดการกัดกร่อนและกลายสสภาพเป็นอิออนโลหะ
และอิออนโลหะที่ออกมายังเกิดปฏิกิริรยาไฮโดรไลซิส (Hydrolysis) ได้ต่อซึ่งจะทำให้น้ำแตกตัวกลายเป็น H+ หรือกลายเป็นกรด
บริเวณนี้จึงเกิดการกัดกร่อนในบริเวณนี้อย่างรวดเร็วและรุนแรง การกัดกร่อนที่เกิดขึ้นจึงคล้ายเป็นตามด
หรือ ในทางโลหะการ เราจะเรียกว่า เกิด Pitting หรือ รูเข็ม หรือ สนิมขุม
2. บริเวณที่มีตะกรันเกาะจะเป็นฉนวนทางความร้อน
ตะกรันที่เกาะอยู่ก้นหม้อยังทำหน้าที่ป้องกันไม่ให้ความร้อน จากเตาแก๊สส่งผ่านหม้อก๋วยเตี๋ยวได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เพราะตะกรันมีสมบัติเป็นฉนวนทางความร้อน การที่จะต้มน้ำก๋วยเตี๋ยวให้เดือดจึงต้องใช้พลังงานมากขึ้น
เนื่องจากเราต้องเผาให้ตะกรันมีอุณหภูมิสูงอย่างน้อยที่สุดก็เท่ากับอุณหภูมิที่น้ำเดือดซึ่งต้องใช้พลังงานเยอะขึ้น
หรือต้องให้ก้นหม้อมีอุณหภูมิสูงขึ้นหากเราต้องการให้น้ำเดือดเร็ว
และทำให้ก้นหม้อเกิดการไหม้ได้ ทั้ง ๆ ที่ในปัจจุบันแล้ว สเตนเลสที่ใช้ผลิตหม้อก๋วยเตี๋ยวส่วนใหญ่จะใช้สเตนเลสในกลุ่มเฟอริติกที่มีโครเมียมสูง
ซึ่งมีสมบัตินำความร้อนและกระจายความร้อนได้ดีกว่าสเตนเลสเกรด 304 ซึ่งมีเป็นสเตนเลสกลุ่มออสเตนิติกที่มีสมบัติการนำความร้อนที่ต่ำ
นั้นจึงเป็นเหตุผลว่าทำไมเราถึงต้องกำจัดตะกรันในหม้อก๋วยเตี๋ยวทิ้ง
กำจัดตะกรันในหม้อก๋วยเตี๋ยวทำยังไง ?
หากคุณสิงสถิตในกลุ่ม งานบ้านที่รัก แน่นอน จะมีคนมาแนะนำคุณว่าให้ใช้น้ำส้มสายชู
ซึ่งก็เป็นสิ่งที่ถูกต้อง
แต่อีกอย่างหนึ่งที่อยากแนะนำคือ กรดมะนาว (Citric Acid) ซึ่งเป็นกรดอินทรีย์ ที่มีความปลอดภัยสูงเหมือนกัน
แต่ไม่มีกลิ่นที่ทำลายจมูกของเรารุนแรงเหมือนอย่างน้ำส้มสายชู แถมสนนราคายังถูกกว่า
นำมาผสมน้ำประมาณ 5-10 เปอร์เซ็นต์ โดยน้ำหนักแล้วแช่ทิ้งไว้ข้ามคืนก็ได้
เพราะกรดพวกนี้ไม่ได้มีฤทธิ์กัดกร่อนรุนแรงกับสเตนเลส แต่กัดตะกรันที่ตกค้างออกได้แน่ ๆ
จากนั้นค่อยนำหม้อก๋วยเตี๋ยวขัดต่อด้วยฝอยขัดหม้อหรือสก๊อตไบรท์อีกที ก็จะทุ่นแรงคุณได้เยอะ
เพราะเท่าที่เก็บสถิติส่วนตัวมาจากคนใกล้ตัวที่ขายก๋วยเตี๋ยว หากล้างหรือกำจัดตะกรันออก หม้อก๋วยเตี๋ยว หม้อ 1 ใบใช้ได้อย่างต่ำก็ 7-10 ปี
#เหล็กไม่เอาถ่าน
ขอขอบคุณร้านก๋วยเตี๋ยวต้มยำสุโขทัยอาลี่ ตลาดนัดสีลมซอย 10
https://maps.app.goo.gl/hrUz1mdx3zhgoBf97
ก๋วยเตี๋ยวต้มยำสุโขทัยรสเด็ดที่ใส่ใจผู้บริโภคและถูกหลักอนามัย
สำหรับหรับการเอื้อเฟื้อภาพหม้อก๋วยเตี๋ยวก่อนล้างและหลังล้างตะกรันสำหรับประกอบบทความครับ
Ref.
1. Hongxing Liang, etc., Three phase corrosion of pipeline steel: size effects of deposited, Journal of Pipeline Science and Engineering, 2021. (Journal Pre-proof).
2. Jan LarsenMaersk Oil, etc., Investigation of Under Deposit Corrosion (UDC) in Halfdan Production Tubulars, Paper No. 7165, NACE corrosion conference and expo 2016.
3. E. McCafferty, Introduction to Corrosion Science, Springer, USA, 2010.
4. Qi Xiong, etc., The study of under deposit corrosion of carbon steel in the flow back water during shale gas production, Applied Surface Science, 523 (2020).
5. Jan LarsenMaersk Oil, etc., Investigation of Under Deposit Corrosion (UDC) in Halfdan Production Tubulars, Paper No. 7165, NACE corrosion conference and expo 201
6. https://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/0340/fouling-%E0%B8%95%E0%B8%B0%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%99