จากข่าวที่บริษัทได้กิ้น แจ้งปิดงานงดจ้าง เห็นในโซเชียลสะใจกันใหญ่ แต่ผมมองว่ามันคือดาบสองคม
1. คมที่บาดฝั่ง "นายจ้าง" (เช่น โรงงาน)
* ข้อดี (คมที่ใช้ฟันคู่ต่อสู้): กดดันให้ลูกจ้างที่ไม่มีสายป่านยาว (ไม่มีเงินเก็บ) ต้องยอมจำนนรับข้อเสนอ เพราะช่วงปิดงาน "No Work, No Pay" (ไม่ทำงาน ไม่จ่ายเงิน) นายจ้างไม่ต้องจ่ายค่าจ้าง ลดต้นทุนชั่วคราว
* ข้อเสีย (คมที่บาดตัวเอง):
* สายพานการผลิตหยุดชะงัก (Supply Chain Disruption): ผลิตของไม่ได้ ส่งของไม่ทันตามออเดอร์ อาจถูกปรับจากคู่ค้า หรือเสียส่วนแบ่งการตลาดให้คู่แข่ง
* สมองไหล: พนักงานเก่งๆ อาจไม่อยากรอและลาออกไปหางานใหม่ ทำให้เสียบุคลากรที่มีฝีมือไป
2. คมที่บาดฝั่ง "ลูกจ้าง" (สหภาพแรงงาน)
* ข้อดี (คมที่ใช้ฟันคู่ต่อสู้): หยุดกลไกการผลิต ทำให้นายจ้างเสียหายจนทนไม่ไหว ต้องยอมกลับมาเจรจาและเพิ่มสวัสดิการให้ (เช่น เพิ่มโบนัส)
* ข้อเสีย (คมที่บาดตัวเอง):
* ขาดรายได้ทันที: อย่างที่ทราบคือช่วงหยุดงานจะไม่ได้ค่าจ้าง ถ้าสหภาพฯ ไม่มี "เงินกองทุนนัดหยุดงาน" มาซัพพอร์ตสมาชิก ลูกจ้างจะลำบากมากเรื่องค่าใช้จ่ายรายวัน หนี้สินต่างๆ
* เสี่ยงตกงานถาวร: ถ้านายจ้างตัดสินใจปิดกิจการไปเลย หรือย้ายฐานการผลิตหนี (ซึ่งเคยเกิดขึ้นจริงในไทย) ลูกจ้างจะเคว้งทันที
เพราะมันเจ็บทั้งคู่แบบนี้แหละครับ กฎหมายแรงงานสัมพันธ์จึงออกแบบมาให้มีขั้นตอน "ไกล่เกลี่ย" โดยเจ้าหน้าที่พนักงานประนอมข้อพิพาทแรงงาน พยายามให้ทั้งสองฝ่ายคุยกันให้จบก่อนที่จะชักดาบเล่มนี้ออกมาฟันกัน
ในเคส Daikin นี้ก็ต้องดูกันครับว่า "สายป่าน" ใครจะยาวกว่ากัน และ "ความเสียหาย" ฝั่งไหนจะถึงจุดวิกฤตก่อน
ไดกิ้นปิดงานงดจ้าง คือ ดาบสองคม ?
1. คมที่บาดฝั่ง "นายจ้าง" (เช่น โรงงาน)
* ข้อดี (คมที่ใช้ฟันคู่ต่อสู้): กดดันให้ลูกจ้างที่ไม่มีสายป่านยาว (ไม่มีเงินเก็บ) ต้องยอมจำนนรับข้อเสนอ เพราะช่วงปิดงาน "No Work, No Pay" (ไม่ทำงาน ไม่จ่ายเงิน) นายจ้างไม่ต้องจ่ายค่าจ้าง ลดต้นทุนชั่วคราว
* ข้อเสีย (คมที่บาดตัวเอง):
* สายพานการผลิตหยุดชะงัก (Supply Chain Disruption): ผลิตของไม่ได้ ส่งของไม่ทันตามออเดอร์ อาจถูกปรับจากคู่ค้า หรือเสียส่วนแบ่งการตลาดให้คู่แข่ง
* สมองไหล: พนักงานเก่งๆ อาจไม่อยากรอและลาออกไปหางานใหม่ ทำให้เสียบุคลากรที่มีฝีมือไป
2. คมที่บาดฝั่ง "ลูกจ้าง" (สหภาพแรงงาน)
* ข้อดี (คมที่ใช้ฟันคู่ต่อสู้): หยุดกลไกการผลิต ทำให้นายจ้างเสียหายจนทนไม่ไหว ต้องยอมกลับมาเจรจาและเพิ่มสวัสดิการให้ (เช่น เพิ่มโบนัส)
* ข้อเสีย (คมที่บาดตัวเอง):
* ขาดรายได้ทันที: อย่างที่ทราบคือช่วงหยุดงานจะไม่ได้ค่าจ้าง ถ้าสหภาพฯ ไม่มี "เงินกองทุนนัดหยุดงาน" มาซัพพอร์ตสมาชิก ลูกจ้างจะลำบากมากเรื่องค่าใช้จ่ายรายวัน หนี้สินต่างๆ
* เสี่ยงตกงานถาวร: ถ้านายจ้างตัดสินใจปิดกิจการไปเลย หรือย้ายฐานการผลิตหนี (ซึ่งเคยเกิดขึ้นจริงในไทย) ลูกจ้างจะเคว้งทันที
เพราะมันเจ็บทั้งคู่แบบนี้แหละครับ กฎหมายแรงงานสัมพันธ์จึงออกแบบมาให้มีขั้นตอน "ไกล่เกลี่ย" โดยเจ้าหน้าที่พนักงานประนอมข้อพิพาทแรงงาน พยายามให้ทั้งสองฝ่ายคุยกันให้จบก่อนที่จะชักดาบเล่มนี้ออกมาฟันกัน
ในเคส Daikin นี้ก็ต้องดูกันครับว่า "สายป่าน" ใครจะยาวกว่ากัน และ "ความเสียหาย" ฝั่งไหนจะถึงจุดวิกฤตก่อน