ทำไมต้องตรวจความเสี่ยงมะเร็งทางพันธุกรรม

หลายคนอาจไม่รู้ว่า “มะเร็ง” บางชนิดมีโอกาส ถ่ายทอดผ่านทางพันธุกรรมจากรุ่นสู่รุ่น ได้

ซึ่งหมายความว่า… หากคนในครอบครัวเคยเป็นมะเร็งบางชนิด เราเองก็อาจมีความเสี่ยงมากกว่าคนทั่วไป

การตรวจพันธุกรรมจะช่วยให้เราทราบว่า เรามียีนที่อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็ง หรือไม่

และถ้ามี ก็จะสามารถวางแผนเฝ้าระวัง หรือป้องกันได้ตั้งแต่เนิ่นๆ

ไม่ใช่มะเร็งทุกชนิดจะถ่ายทอดทางพันธุกรรมค่ะ แต่มีบางชนิดที่ “พบว่าเกี่ยวข้องกับยีนผิดปกติที่สืบทอดในครอบครัว” เช่น

♥ มะเร็งเต้านม
♥ มะเร็งรังไข่
♥ มะเร็งลำไส้ใหญ่
♥ มะเร็งต่อมลูกหมาก
♥ มะเร็งกระเพาะอาหารบางประเภท

โดยเฉพาะมะเร็งเต้านมและรังไข่ หากตรวจพบว่าเรามียีน BRCA1 หรือ BRCA2 ผิดปกติ ก็จะมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ

 

การตรวจนี้เหมาะกับผู้ที่มี ปัจจัยเสี่ยงบางอย่าง เช่น:

♦ มีคนในครอบครัวเป็นมะเร็งมากกว่า 1 คน
♦ มีญาติที่เป็นมะเร็งตั้งแต่อายุน้อย (ก่อน 50 ปี)
♦ มีญาติที่เป็นมะเร็งชนิดเดียวกันหลายคน เช่น เต้านม รังไข่ หรือลำไส้
♦ เคยได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็ง และต้องการทราบความเสี่ยงของลูกหลาน
♦ ผู้ที่มีความกังวลใจเกี่ยวกับประวัติครอบครัว

 

◊ มีมะเร็งหลายตำแหน่งในคนเดียวกัน (Multiple primary)

◊ เป็นมะเร็งทั้งสองข้าง เช่น เต้านมซ้าย–ขวา (Bilateral)

◊ ได้รับการวินิจฉัยตั้งแต่อายุน้อย

◊ เป็นชนิดเนื้อร้ายที่พบได้น้อยมาก (Rare histology)

◊ มีญาติสายตรงที่เคยป่วยด้วยโรคมะเร็งประเภทเดียวกัน เช่น เต้านม รังไข่ หรือลำไส้

◊ หรือมีความผิดปกติทางพันธุกรรมร่วม เช่น ความผิดปกติของโครโมโซม

 

การตรวจพันธุกรรมเพื่อหาความเสี่ยงมะเร็ง เป็นการตรวจโดย เก็บตัวอย่างเลือด ไม่อันตราย และใช้เวลาไม่นาน

ตัวอย่างจะถูกส่งไปวิเคราะห์ที่ห้องปฏิบัติการ เพื่อดูว่ายีนที่เกี่ยวข้องกับมะเร็งมีความผิดปกติหรือไม่

ผลตรวจจะอธิบายโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ซึ่งจะช่วยแปลความหมายให้เข้าใจง่าย พร้อมแนะนำแนวทางป้องกันหรือเฝ้าระวังในระยะยาว

การตรวจพบความเสี่ยง ไม่ได้หมายความว่าเราจะเป็นมะเร็งแน่นอน แต่เป็นข้อมูลที่ช่วยให้

♦ คุณสามารถเฝ้าระวังสุขภาพได้อย่างใกล้ชิด
♦ รับการตรวจคัดกรองหรือเช็กสุขภาพที่เหมาะสมและสม่ำเสมอ
♦ ปรับพฤติกรรมในการใช้ชีวิต เช่น เลือกอาหารดีต่อสุขภาพ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
♦ พิจารณาการรักษาเชิงป้องกันบางประเภท (ในบางกรณีที่มีความเสี่ยงสูงมาก)

เช่น กรณีของดาราฮอลลีวูดชื่อดังที่เคยเลือกผ่าตัดเต้านมเพื่อป้องกันมะเร็งหลังพบยีน BRCA ผิดปกติ 

ก็เป็นตัวอย่างของการวางแผนล่วงหน้าเพื่อลดความเสี่ยงอย่างมีเหตุผลค่ะ

ข้อมูลทางพันธุกรรมถือเป็น “ข้อมูลส่วนบุคคลที่ละเอียดอ่อน”
โรงพยาบาลจะเก็บรักษาข้อมูลของคุณอย่าง เป็นความลับ และปฏิบัติตามกฎหมาย PDPA อย่างเคร่งครัด

มะเร็งเป็นโรคที่หลายคนกลัว แต่หากรู้เท่าทัน ก็สามารถป้องกันและดูแลได้

หากคุณมีคนในครอบครัวที่เคยป่วยเป็นมะเร็ง หรือมีข้อสงสัยเกี่ยวกับความเสี่ยงของตัวเอง

อย่าลังเลที่จะมาปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญนะคะ

เรายินดีให้คำแนะนำ และดูแลคุณอย่างเต็มที่ เพื่อสุขภาพที่ดีในระยะยาวของคุณและครอบครัว

 

ผู้เขียน พญ.คมปรียา อุปลานนท์ แพทย์ผู้ชำนาญการทางด้านโรคมะเร็งโรงพยาบาลธนบุรี

https://www.thonburihospital.com/package/pg_genetic-cancer-screeing/