จิตที่ทรงศีล

เมื่อจิตมีศีล จิตจะแยกออกจากขันธ์โดยอัตโนมัติ เป็นการอยู่ในสภาวะเดิมของจิต เห็นขันธ์อยู่แต่ไม่เอากะมัน  รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาน ทั้งใกล้ไกล ภายใน ภายนอก แยกจากตัวจิต ขณะนั้นจิตเหมือนตั้งอยู่หลังรูปละเอียด(ญาน1) ทรงสภาวะนี้ไว้ เป็นอุปจารสมาธิ หรืออัปนาสมาธิต่อได้  จากเดิมที่เห็นด้วยขณิกะสมาธิ 
          ขั้นสุดของศีล คือการทรงจิตในสภาวะเดิม(ปกติ) เมื่อมีสภาวะนี้ จะดำเนินจิตด้วยสมถะหรือวิปัสนาก็ง่าย จิตอยู่กับกายละเอียด แต่กว้างไกล อารมณ์ในขันธ์5 จะถูกครอบด้วยจิตที่เป็นอภิภายตน