ในภาวนานั้นมีฌานเป็นบรรยากาศ รองรับการเกิดดับของรูปนาม

การสิ้นไปแห่งอาสวะอาศัยฌาน พระพุทธเจ้าทรงตรัสว่า การสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย สามารถเกิดขึ้นได้โดยอาศัยปฐมฌานบ้าง ทุติยฌานบ้าง ตติยฌานบ้าง จตุตถฌานบ้าง หรืออาศัยฌานในอรูปภูมิ เช่น อากาสานัญจายตนะ วิญญา

เอกัคคตาจิต เมื่อจิตตั้งมั่นเป็นหนึ่ง (เอกัคคตาจิต) ไม่ฟุ้งซ่าน ความตั้งมั่นเช่นนี้เกิดขึ้นได้จากเหตุหลายอย่าง เช่น เกิดจากความไม่โกรธ ไม่ผูกเวร เกิดจากการระลึกถึงแสงสว่าง เกิดจากความไม่ฟุ้งซ่าน เกิด

พระพุทธเจ้าทรงยกย่องพระสารีบุตรว่ามีปัญญาเฉียบแหลม สามารถ เห็นแจ้งธรรมตามลำดับบท ๆ ได้อย่างสมบูรณ์ที่สุดในบรรดาสาวกทั้งหมด พระสารีบุตรเห็นธรรมในแต่ละฌานอย่างละเอียด ทั้งเกิด–ตั้งอยู่–ดับไ

ตถาคตวิหารธรรม การอยู่แบบ “พระพุทธเจ้า พระอรหันต์และพระเสขะ (ผู้ยังฝึก) พระพุทธเจ้าทรงตรัสว่า อานาปานสติ คือ วิหารธรรมขั้นสูงสุด ทั้งของพระเสขะ (ผู้ยังฝึก) และพระอรหันต์ พระพุทธเจ้าตรัสเรื่อง

การจะเข้าถึงจิตใจ ต้องเข้าถึงด้วยจิตระดับอรูปฌาน 1.จิตระดับอรูปฌาน จะเป็นจิตที่เคลื่อนที่ไปมาได้ จึงไม่มีน้ำหนัก 2.หากสมมติฐานว่ากระแสจิตทำตัวเป็น“อนุภาค”หรือคลื่นก็มีเหตุผล 3.จากข้อ2นั้

“อมตธาตุ” (อมต + ธาตุ) “อมต” หมายถึง “ไม่ตาย” หรือ “ไม่มีความตาย “ธาตุ” หมายถึง “ธรรมชาติที่ทรงไว้” หรือ “สิ่งที่คงอยู่โดยสภาพ

พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า “อานาปานสติ อันภิกษุเจริญแล้ว ทำให้มากแล้วย่อมมีผลมาก มีอานิสงส์มาก ภิกษุที่เจริญอานาปานสติแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมบำเพ็ญสติปัฏฐาน ๔ ให้บริบูรณ์ได้” อานาปานสติ