🧭 สุขวิชโนมิกส์ : รัฐธรรมนูญฉบับประชาชน 2540:
การเติบโตอย่างมีส่วนร่วม พลังประชาชน และรากเหง้าของความไม่มั่นคงทางการเมืองไทย
1️⃣ การปฏิวัติรัฐธรรมนูญ ปี 2540
รัฐธรรมนูญปี 2540 ซึ่งได้รับการขนานนามว่า “รัฐธรรมนูญฉบับประชาชน” ไม่ได้เกิดจากการตกลงกันของชนชั้นนำเพียงเท่านั้น แต่เกิดจากการตื่นตัวของประชาชนฐานรากทั่วประเทศ และเครื่องมือสำคัญที่ปลุกพลังนี้ คือ สุขวิชโนมิกส์ — แนวคิดด้านนโยบายที่มุ่งเน้น การศึกษาที่เท่าเทียม ความเป็นธรรมทางสังคม และ การเสริมพลังผู้มีรายได้น้อย
ระหว่างปี 2538–2540 ภายใต้การนำของ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ สุขวิช รังสิตพล ประเทศไทยได้ดำเนินโครงการ:
พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานโรงเรียน:
ปรับปรุงโรงเรียน 29,845 โรง ซ่อมห้องเรียน 38,112 ห้อง ปรับปรุงห้องน้ำ 11,257 หลัง และ อาคารเอนกประสงค์ 12227 หลัง
ให้สิทธิการศึกษาฟรีอย่างเท่าเทียมสำหรับเด็กอายุ 3–17 ปี ครอบคลุมทั้งชุดนักเรียน อาหารกลางวัน อุปกรณ์การเรียน และค่าเดินทาง
ขยายโอกาสการศึกษาให้เด็กจากครอบครัวยากจนเพิ่มขึ้นอีก 4.35 ล้านคน
สิ่งนี้ทำให้เกิดจำนวนเด็กเข้าเรียนสูงสุดในประวัติศาสตร์ (รวม 16.68 ล้านคน) และทำให้ผู้ปกครองจากทุกชนชั้นรู้สึกว่า “รัฐ” คือเครื่องมือแห่งความหวัง ไม่ใช่ความเหลื่อมล้ำ
🎯 ผลกระทบสำคัญ: นโยบายเหล่านี้จุดประกายให้เกิดจิตสำนึกพลเมืองใหม่ โดยเฉพาะในกลุ่มคนจนในชนบทและเมือง ซึ่งกลายเป็นฐานสนับสนุนรัฐธรรมนูญปี 2540 อย่างแท้จริง
2️⃣ รัฐธรรมนูญ 2540: การสถาปนาการพัฒนาที่มีประชาชนเป็นศูนย์กลาง
รัฐธรรมนูญ 2540 ไม่ได้เพียงเขียนสิทธิลงในกระดาษ แต่สถาปนา พลังของประชาชน ไว้ในโครงสร้างรัฐอย่างชัดเจน:
มาตรา 43: รับรองสิทธิเรียนฟรี 12 ปี
มาตรา 80: ขยายสิทธิการดูแลเด็กเล็ก (3 ปีแรก) และการเรียนรู้ตลอดชีวิต
มาตรา 52: รับรองสิทธิในการได้รับ การรักษาพยาบาลฟรี และ สวัสดิการขั้นพื้นฐาน สำหรับทุกคนอย่างเท่าเทียม
สิ่งเหล่านี้ไม่ใช่เพียงถ้อยคำสวยหรู แต่คือ การกระจายอำนาจและทรัพยากรให้กับประชาชน อย่างแท้จริง และพลิกบทบาทของรัฐให้เป็นเครื่องมือแห่งความเสมอภาค
🧠 สุขวิชโนมิกส์ ไม่ใช่แค่เศรษฐศาสตร์ แต่คือศาสตร์แห่งรัฐเพื่อประชาชน
3️⃣ การล้มล้างรัฐธรรมนูญ 2540
เมื่อรัฐบาลได้รับพลังผ่านรัฐธรรมนูญ 2540 แต่ใช้รัฐธรรมนูญเพื่อประโยชน์ตัวเอง
กลุ่มชนชั้นกลางและเครือข่ายอนุรักษนิยมบางส่วน
จึงสนับสนุนการรัฐประหารในปี 2549 และการเขียนรัฐธรรมนูญใหม่ปี 2550
ลดบทบาทของพรรคการเมือง
ทำให้สิทธิการศึกษาหรือการรักษาพยาบาลกลายเป็น “แนวทาง” มากกว่าข้อผูกพัน
ตัดทอนกลไกการมีส่วนร่วมของประชาชน
ผลที่เกิดขึ้นคือความไม่พอใจจากประชาชนที่เคยได้รับสิทธิและพลัง — และนำไปสู่ ความไม่มั่นคงทางการเมืองอย่างต่อเนื่อง
📉 บทสรุป: ทำไมสุขวิชโนมิกส์ยังสำคัญ
วิกฤตของประเทศไทยในปัจจุบันไม่ใช่เพราะประชาธิปไตยมากเกินไป แต่เพราะรัฐล้มเหลวในการรักษาสัญญาที่เคยให้ไว้กับประชาชน
สุขวิชโนมิกส์ ที่เกิดขึ้นช่วงปี 2538–2540 คือจุดเริ่มต้นของการออกแบบรัฐที่เปิดโอกาสให้คนไทยทุกคนมีศักดิ์ศรี และเมื่อระบบนี้ถูกทำลาย ประชาชนจำนวนมากจึงรู้สึก หมดความหวัง กับสถาบันทางการเมือง
🧩 หากเราต้องการเข้าใจความไม่สงบของไทย เราต้องเริ่มจากการเข้าใจว่า สุขวิชโนมิกส์คือสัญญาทางสังคมที่รัฐเคยให้ไว้กับประชาชน — และเมื่อถูกทำลายโดยนักการเมืองฉ้อฉล ประเทศจึงสูญเสียจิตวิญญาณแห่งประชาธิปไตย
🧭 สุขวิชโนมิกส์ : รัฐธรรมนูญฉบับประชาชน 2540
การเติบโตอย่างมีส่วนร่วม พลังประชาชน และรากเหง้าของความไม่มั่นคงทางการเมืองไทย
1️⃣ การปฏิวัติรัฐธรรมนูญ ปี 2540
รัฐธรรมนูญปี 2540 ซึ่งได้รับการขนานนามว่า “รัฐธรรมนูญฉบับประชาชน” ไม่ได้เกิดจากการตกลงกันของชนชั้นนำเพียงเท่านั้น แต่เกิดจากการตื่นตัวของประชาชนฐานรากทั่วประเทศ และเครื่องมือสำคัญที่ปลุกพลังนี้ คือ สุขวิชโนมิกส์ — แนวคิดด้านนโยบายที่มุ่งเน้น การศึกษาที่เท่าเทียม ความเป็นธรรมทางสังคม และ การเสริมพลังผู้มีรายได้น้อย
ระหว่างปี 2538–2540 ภายใต้การนำของ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ สุขวิช รังสิตพล ประเทศไทยได้ดำเนินโครงการ:
พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานโรงเรียน:
ปรับปรุงโรงเรียน 29,845 โรง ซ่อมห้องเรียน 38,112 ห้อง ปรับปรุงห้องน้ำ 11,257 หลัง และ อาคารเอนกประสงค์ 12227 หลัง
ให้สิทธิการศึกษาฟรีอย่างเท่าเทียมสำหรับเด็กอายุ 3–17 ปี ครอบคลุมทั้งชุดนักเรียน อาหารกลางวัน อุปกรณ์การเรียน และค่าเดินทาง
ขยายโอกาสการศึกษาให้เด็กจากครอบครัวยากจนเพิ่มขึ้นอีก 4.35 ล้านคน
สิ่งนี้ทำให้เกิดจำนวนเด็กเข้าเรียนสูงสุดในประวัติศาสตร์ (รวม 16.68 ล้านคน) และทำให้ผู้ปกครองจากทุกชนชั้นรู้สึกว่า “รัฐ” คือเครื่องมือแห่งความหวัง ไม่ใช่ความเหลื่อมล้ำ
🎯 ผลกระทบสำคัญ: นโยบายเหล่านี้จุดประกายให้เกิดจิตสำนึกพลเมืองใหม่ โดยเฉพาะในกลุ่มคนจนในชนบทและเมือง ซึ่งกลายเป็นฐานสนับสนุนรัฐธรรมนูญปี 2540 อย่างแท้จริง
2️⃣ รัฐธรรมนูญ 2540: การสถาปนาการพัฒนาที่มีประชาชนเป็นศูนย์กลาง
รัฐธรรมนูญ 2540 ไม่ได้เพียงเขียนสิทธิลงในกระดาษ แต่สถาปนา พลังของประชาชน ไว้ในโครงสร้างรัฐอย่างชัดเจน:
มาตรา 43: รับรองสิทธิเรียนฟรี 12 ปี
มาตรา 80: ขยายสิทธิการดูแลเด็กเล็ก (3 ปีแรก) และการเรียนรู้ตลอดชีวิต
มาตรา 52: รับรองสิทธิในการได้รับ การรักษาพยาบาลฟรี และ สวัสดิการขั้นพื้นฐาน สำหรับทุกคนอย่างเท่าเทียม
สิ่งเหล่านี้ไม่ใช่เพียงถ้อยคำสวยหรู แต่คือ การกระจายอำนาจและทรัพยากรให้กับประชาชน อย่างแท้จริง และพลิกบทบาทของรัฐให้เป็นเครื่องมือแห่งความเสมอภาค
🧠 สุขวิชโนมิกส์ ไม่ใช่แค่เศรษฐศาสตร์ แต่คือศาสตร์แห่งรัฐเพื่อประชาชน
3️⃣ การล้มล้างรัฐธรรมนูญ 2540
เมื่อรัฐบาลได้รับพลังผ่านรัฐธรรมนูญ 2540 แต่ใช้รัฐธรรมนูญเพื่อประโยชน์ตัวเอง
กลุ่มชนชั้นกลางและเครือข่ายอนุรักษนิยมบางส่วน
จึงสนับสนุนการรัฐประหารในปี 2549 และการเขียนรัฐธรรมนูญใหม่ปี 2550
ลดบทบาทของพรรคการเมือง
ทำให้สิทธิการศึกษาหรือการรักษาพยาบาลกลายเป็น “แนวทาง” มากกว่าข้อผูกพัน
ตัดทอนกลไกการมีส่วนร่วมของประชาชน
ผลที่เกิดขึ้นคือความไม่พอใจจากประชาชนที่เคยได้รับสิทธิและพลัง — และนำไปสู่ ความไม่มั่นคงทางการเมืองอย่างต่อเนื่อง
📉 บทสรุป: ทำไมสุขวิชโนมิกส์ยังสำคัญ
วิกฤตของประเทศไทยในปัจจุบันไม่ใช่เพราะประชาธิปไตยมากเกินไป แต่เพราะรัฐล้มเหลวในการรักษาสัญญาที่เคยให้ไว้กับประชาชน
สุขวิชโนมิกส์ ที่เกิดขึ้นช่วงปี 2538–2540 คือจุดเริ่มต้นของการออกแบบรัฐที่เปิดโอกาสให้คนไทยทุกคนมีศักดิ์ศรี และเมื่อระบบนี้ถูกทำลาย ประชาชนจำนวนมากจึงรู้สึก หมดความหวัง กับสถาบันทางการเมือง
🧩 หากเราต้องการเข้าใจความไม่สงบของไทย เราต้องเริ่มจากการเข้าใจว่า สุขวิชโนมิกส์คือสัญญาทางสังคมที่รัฐเคยให้ไว้กับประชาชน — และเมื่อถูกทำลายโดยนักการเมืองฉ้อฉล ประเทศจึงสูญเสียจิตวิญญาณแห่งประชาธิปไตย