มีประโยชน์หรือไม่มีประโยชน์โปรดกดติตาม

เปรียบเทียบผลงานโครงการเด่นของ 31 นายกรัฐมนตรีไทย: จากยุคแรกถึงปัจจุบัน
นับตั้งแต่การเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ประเทศไทยมีนายกรัฐมนตรีมาแล้วทั้งสิ้น 31 คน (ข้อมูล ณ เดือนมิถุนายน 2568) แต่ละท่านได้ทิ้งผลงานและโครงการที่สำคัญไว้เป็นมรดกในการพัฒนาประเทศแตกต่างกันไปตามบริบททางเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองในยุคสมัยของตน การเปรียบเทียบผลงานโครงการที่สำเร็จของนายกรัฐมนตรีแต่ละท่านจึงสะท้อนให้เห็นถึงวิวัฒนาการและทิศทางการพัฒนาของชาติในแต่ละยุคสมัยได้อย่างชัดเจน
ยุคแรกเริ่มและสร้างชาติ (พ.ศ. 2475 - 2500)
นายกรัฐมนตรีในยุคนี้มีบทบาทสำคัญในการวางรากฐานการปกครองระบอบประชาธิปไตยและโครงสร้างของประเทศใหม่ ผลงานส่วนใหญ่จึงเน้นไปที่การปฏิรูปกฎหมาย การศึกษา และการรักษาเสถียรภาพของประเทศ
| นายกรัฐมนตรี | ผลงานโครงการที่สำเร็จ/นโยบายสำคัญ |
|---|---|
| พระยามโนปกรณ์นิติธาดา | - ประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ. 2475 |
| พระยาพหลพลพยุหเสนา | - ก่อตั้งมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง (ปัจจุบันคือ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์) |
|  | - เริ่มต้นการศึกษาภาคบังคับ |
| จอมพล ป. พิบูลสงคราม | - นโยบายสร้างชาติและรัฐนิยม: เปลี่ยนชื่อประเทศจากสยามเป็นไทย, กำหนดวันชาติ, ปรับปรุงวัฒนธรรม |
|  | - ก่อตั้งกระทรวงอุตสาหกรรม และส่งเสริมการประกอบอาชีพของคนไทย |
|  | - วางผังเมืองลพบุรีให้เป็นเมืองทหาร และสร้างนิคมสร้างตนเอง |
| นายควง อภัยวงศ์ | - ดำเนินนโยบายประนีประนอมกับฝ่ายสัมพันธมิตรหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 |
|  | - ออกพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมแก่นักโทษการเมือง |
| นายปรีดี พนมยงค์ | - มีบทบาทสำคัญในขบวนการเสรีไทยช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 |
|  | - ประกาศพระราชบัญญัติเงินเดือนข้าราชการเพื่อช่วยเหลือค่าครองชีพ |
| พลเรือตรี ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ | - จัดตั้งองค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก (อผศ.) |
|  | - ผลักดันแผนพัฒนาเศรษฐกิจฉบับแรกๆ ของประเทศ |
ยุคพัฒนาและสงครามเย็น (พ.ศ. 2500 - 2531)
ยุคนี้เป็นช่วงเวลาของการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานอย่างกว้างขวางทั่วประเทศ โดยได้รับอิทธิพลจากแผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติ และการต่อต้านภัยคุกคามจากคอมมิวนิสต์
| นายกรัฐมนตรี | ผลงานโครงการที่สำเร็จ/นโยบายสำคัญ |
|---|---|
| จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ | - ริเริ่มแผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติฉบับที่ 1 (พ.ศ. 2504-2509) |
|  | - พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่: สร้างเขื่อนภูมิพล, เขื่อนอุบลรัตน์, ถนนมิตรภาพ |
|  | - ปราบปรามฝิ่นอย่างจริงจัง และจัดระเบียบสังคม |
| จอมพล ถนอม กิตติขจร | - สานต่อแผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติ: สร้างทางหลวงทั่วประเทศ, สร้างเขื่อนสิริกิติ์ |
|  | - ขยายการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานด้านการศึกษาและสาธารณสุข |
|  | - จัดตั้งอุทยานแห่งชาติแห่งแรกของไทย คือ อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ |
| นายสัญญา ธรรมศักดิ์ | - จัดตั้งสภานิติบัญญัติแห่งชาติเพื่อร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ (รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2517) |
| ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช | - นโยบาย "เงินผัน" เพื่อกระจายรายได้สู่ชนบท |
|  | - จัดตั้งตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย |
| พลเอก เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ | - ริเริ่มโครงการพัฒนาพื้นที่บริเวณชายฝั่งทะเลตะวันออก (Eastern Seaboard) |
|  | - จัดตั้งการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย (ปตท.) |
| พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ | - นโยบาย "การเมืองนำการทหาร" (คำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรีที่ 66/2523) แก้ปัญหาผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ |
|  | - ผลักดันโครงการ Eastern Seaboard อย่างเป็นรูปธรรม: ท่าเรือแหลมฉบัง, นิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด |
|  | - จัดตั้งคณะกรรมการร่วมภาครัฐบาลและเอกชน (กรอ.) เพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ |
ยุคประชาธิปไตยและโลกาภิวัตน์ (พ.ศ. 2531 - 2549)
นายกรัฐมนตรีในยุคนี้เผชิญกับความท้าทายจากวิกฤตเศรษฐกิจและการแข่งขันในเวทีโลก นโยบายส่วนใหญ่จึงมุ่งเน้นการปฏิรูปเศรษฐกิจ การกระจายอำนาจ และการสร้างขีดความสามารถในการแข่งขัน
| นายกรัฐมนตรี | ผลงานโครงการที่สำเร็จ/นโยบายสำคัญ |
|---|---|
| พลเอก ชาติชาย ชุณหะวัณ | - นโยบาย "เปลี่ยนสนามรบเป็นสนามการค้า" กับประเทศเพื่อนบ้าน |
|  | - ริเริ่มโครงการโครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่ในกรุงเทพฯ: โครงการโทรศัพท์ 3 ล้านเลขหมาย, โครงการรถไฟฟ้า (โครงการโฮปเวลล์และลาวาลิน แม้ต่อมาจะมีปัญหา) |
| นายอานันท์ ปันยารชุน | - ปฏิรูประบบราชการและกฎระเบียบที่ล้าสมัยจำนวนมาก |
|  | - ผลักดันกฎหมายสำคัญ เช่น พระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสาร, จัดตั้งคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) |
|  | - แก้ไขสัญญาสัมปทานต่างๆ ให้เป็นธรรมมากขึ้น |
| นายชวน หลีกภัย | - ริเริ่มโครงการกองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) |
|  | - นโยบายกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น (รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540) |
|  | - บริหารประเทศในช่วงวิกฤตเศรษฐกิจ "ต้มยำกุ้ง" พ.ศ. 2540 โดยร่วมมือกับกองทุนการเงินระหว่างประเทศ (IMF) |
| นายบรรหาร ศิลปอาชา | - เป็นเจ้าภาพจัดการประชุมสุดยอดอาเซียนครั้งที่ 5 และการประชุมผู้นำเอเชีย-ยุโรป (ASEM) ครั้งแรก |
|  | - จัดพระราชพิธีกาญจนาภิเษก พ.ศ. 2539 |
| พลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ | - บริหารประเทศในช่วงเริ่มต้นของวิกฤตเศรษฐกิจ พ.ศ. 2540 และตัดสินใจประกาศลอยตัวค่าเงินบาท |
| นายทักษิณ ชินวัตร | - โครงการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (30 บาทรักษาทุกโรค) |
|  | - โครงการหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์ (OTOP) |
|  | - กองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมือง |
|  | - ปลดหนี้ IMF ก่อนกำหนด |
|  | - ก่อสร้างท่าอากาศยานสุวรรณภูมิแล้วเสร็จและเปิดใช้งาน |
ยุคหลังรัฐประหารและความท้าทายใหม่ (พ.ศ. 2549 - ปัจจุบัน)
การเมืองไทยในยุคนี้มีความซับซ้อนและเผชิญกับความแตกแยกทางความคิด นโยบายของรัฐบาลต่างๆ มักเป็นการสานต่อโครงการเดิม เพิ่มเติมสวัสดิการ และพยายามกระตุ้นเศรษฐกิจท่ามกลางความท้าทายใหม่ๆ
| นายกรัฐมนตรี | ผลงานโครงการที่สำเร็จ/นโยบายสำคัญ |
|---|---|
| พลเอก สุรยุทธ์ จุลานนท์ | - จัดทำและประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 |
| นายสมัคร สุนทรเวช / นายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ | - บริหารประเทศในช่วงสั้นๆ ท่ามกลางวิกฤตการณ์การเมือง |
| นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ | - นโยบายเรียนฟรี 15 ปี |
|  | - โครงการเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุแบบขั้นบันได |
|  | - โครงการ "เช็คช่วยชาติ" เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจ |
| นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร | - โครงการรับจำนำข้าว |
|  | - นโยบายรถคันแรกและบ้านหลังแรก |
|  | - บริหารจัดการสถานการณ์มหาอุทกภัย พ.ศ. 2554 |
| พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา | - โครงการบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ |
|  | - ผลักดันโครงการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก (EEC) |
|  | - ลงทุนโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคม: ขยายเส้นทางรถไฟฟ้าในกรุงเทพฯ และปริมณฑล, พัฒนาสนามบิน |
|  | - จัดทำยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี |
| นายเศรษฐา ทวีสิน | - ( tenure is recent, focus is on flagship policies) นโยบายเงินดิจิทัล 10,000 บาท (อยู่ระหว่างดำเนินการ) |
|  | - นโยบายพักหนี้เกษตรกร |
|  | - การส่งเสริมการท่องเที่ยวและเจรจายกเว้นวีซ่ากับหลายประเทศ |
| นางสาวแพทองธาร ชินวัตร | - ( tenure is very recent, focus is on announced initiatives) ประกาศนโยบายเร่งด่วน 10 ข้อ รวมถึงการปรับโครงสร้างหนี้, ลดราคาพลังงาน และกระตุ้นเศรษฐกิจ |
บทสรุปการเปรียบเทียบ
ผลงานของนายกรัฐมนตรีไทยสะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงของประเทศในแต่ละยุคสมัยอย่างชัดเจน จากยุคแรกที่เน้นการสร้างชาติและวางรากฐาน มาสู่ยุคแห่งการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานอย่างกว้างขวางในสมัยสงครามเย็น ต่อเนื่องมาถึงยุคแห่งการปฏิรูปเศรษฐกิจเพื่อรับมือกับกระแสโลกาภิวัตน์ และในปัจจุบันที่มุ่งเน้นนโยบายประชานิยม การสร้างรัฐสวัสดิการ และการลงทุนในโครงการขนาดใหญ่เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ การทำความเข้าใจผลงานเหล่านี้ไม่เพียงแต่ทำให้เห็นถึงความสำเร็จของผู้นำแต่ละท่าน แต่ยังเป็นบทเรียนสำคัญในการกำหนดทิศทางการพัฒนาประเทศในอนาคตต่อไป