โครงการสปอร์ตคอมเพล็กซ์ เพื่อประชาชน ปี 2537  ณ พื้นดิน เหนือโรงซ่อมรถไฟฟ้าใต้ดิน MRT พระราม 9

มติที่ประชุม

ระเบียบวาระที่ 3: เรื่องเพื่อพิจารณา
หัวข้อ: ผลกระทบด้านการจราจรของการสร้าง Sport Complex

⸻

สรุปสาระสำคัญ

1.พื้นฐานของโครงการ

•ประเทศไทยได้รับมอบหมายจาก สภาโอลิมปิกแห่งเอเชีย ให้เป็นเจ้าภาพจัด เอเชียนเกมส์ ครั้งที่ 13 ในปี 2541

•คณะรัฐมนตรีมีมติให้จัดสร้าง ศูนย์กีฬา (Sport Complex) เพื่อรองรับการแข่งขันดังกล่าว และเพื่อเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนากีฬาในระยะยาว

•โครงการต้องดำเนินการภายใต้ พระราชบัญญัติการให้เอกชนร่วมงานกับรัฐ พ.ศ. 2535

2.การพิจารณาร่วมทุน

•ครม. มีมติเมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน 2537 ให้การพิจารณาคัดเลือกเอกชนเข้าร่วมทุนถือเป็น สิ้นสุด เนื่องจาก ไม่มีหลักประกันความสำเร็จจากภาคเอกชน

•จำเป็นต้องหาข้อสรุปรูปแบบการดำเนินโครงการ ภายในเดือนธันวาคม 2537

3.ประเด็นจราจร

•คณะกรรมการจัดระบบการจราจรทางบก (คจร.) ได้ให้หน่วยงานเจ้าของโครงการ (การกีฬาแห่งประเทศไทย และ/หรือ องค์การรถไฟฟ้ามหานคร) เสนอรายละเอียดด้านผลกระทบการจราจร ต่อที่ประชุมในโอกาสถัดไป

•หากมีข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับ Sport Complex ให้เสนอ สจร. (สำนักงานจัดระบบการจราจร) โดยด่วน

4.การเสนอข้อมูล

ข้อพิจารณาสำคัญ

•โครงการ Sport Complex มีผลกระทบด้านการจราจรที่ต้องประเมินและจัดการอย่างเร่งด่วน
•รูปแบบการลงทุนต้องหาข้อสรุปใหม่ หลังจากการคัดเลือกเอกชนล้มเหลว
•ความสำคัญของโครงการนี้อยู่ที่การ สร้างโครงสร้างพื้นฐานกีฬา สำหรับระดับนานาชาติ และ ยกระดับมาตรฐานกีฬาในประเทศไทย

1. แนวทางการดำเนินโครงการ (1.1.4 – 1.1.6)

1.1.4•รองนายกรัฐมนตรี นายบัญญัติ บรรทัดฐาน และ คุณพ่อสุขวิช รังสิตพล ได้เชิญหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง (การกีฬาแห่งประเทศไทย และ องค์การรถไฟฟ้ามหานคร) หารือเรื่องความเป็นไปได้ในการใช้พื้นที่ ศูนย์ซ่อมบำรุงรถไฟฟ้าห้วยขวาง เพื่อก่อสร้าง Sport Complex

•ให้การกีฬาแห่งประเทศไทยรับผิดชอบในการ ประสานงานและศึกษาแนวทาง โดยละเอียด

1.1.5

•เมื่อวันที่ 29 พ.ย. 2537 มีการประชุมร่วมกับหน่วยงานหลัก (การกีฬาแห่งประเทศไทย, รฟม., คณะกรรมการโอลิมปิกแห่งประเทศไทย)
•ที่ประชุมเห็นพ้อง กับข้อเสนอการใช้พื้นที่ห้วยขวาง

• องค์การรถไฟฟ้ามหานคร (MRT)  ได้รับมอบหมาย ให้ดำเนินการต่อ

1.1.6•พื้นที่ห้วยขวางมีขนาดรวมประมาณ 1,000 ไร่  สำหรับโรงซ่อมบำรุง โดยใช้พื้นที่ บนดินประมาณ 369 ไร่ ในการพัฒนา Sport Complex

•โครงการจะใช้ สิทธิ์ทางอากาศ (air rights) ก่อสร้าง อาคาร Sport Complex เหนือโรงซ่อมบำรุง

•พื้นที่ใต้ดิน ยังคงใช้ตามวัตถุประสงค์เดิมของ รฟม. ในการเป็นโรงซ่อมบำรุง

⸻

2. ความเห็นของสำนักงานจัดระบบการจราจร (สจร.) (1.2.1 – 1.2.2)

1.2.1•โครงการ Sport Complex เป็นโครงการขนาดใหญ่ ใช้เวลาก่อสร้าง 3 ปี

•อยู่ในช่วงเวลาเดียวกับการก่อสร้างโครงการขนส่งขนาดใหญ่อื่น ๆ

•ต้องมีแผนลดผลกระทบด้านจราจร ทั้งในช่วงก่อสร้างและหลังการก่อสร้าง

•เน้นการ จัดการจราจรในภาพรวม และควรมีแนวทางใช้ประโยชน์ อาคารที่พักนักกีฬา หลังจบงาน เช่น ให้ประชาชนเช่าเป็นที่พักอาศัย

1.2.2•โครงการนี้เชื่อมโยงกับ โครงการรถไฟฟ้าส่วนที่ 2 ของ รฟม. (MRT)

•จึงต้องพิจารณาเรื่อง ความต่อเนื่องและการเชื่อมโยง กับระบบขนส่งมวลชนและระบบเสริมต่าง ๆ เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด

⸻

บทสรุปในเชิงนโยบาย

•โครงการนี้สะท้อนให้เห็นถึง แนวทางการบูรณาการโครงสร้างพื้นฐานเมือง ที่เน้นใช้พื้นที่เมืองอย่างมีประสิทธิภาพ เช่น การใช้ สิทธิ์ทางอากาศ (air rights)

•การพัฒนา Sport Complex ในพื้นที่ห้วยขวางนี้นับเป็นแนวคิดเชิงยุทธศาสตร์ในการใช้ที่ดินเมืองที่มีอยู่อย่างจำกัด

•อย่างไรก็ตาม แผนจัดการจราจรและระบบขนส่งมวลชนเชื่อมต่อ เป็นปัจจัยสำคัญที่ต้องวางแผนล่วงหน้า เพื่อรองรับผลกระทบในทุกระยะ

สรุปเชิงวิเคราะห์อย่างย่อ

1. ความริเริ่มของโครงการ (พ.ย. 2537)

•เป็นแนวทางใหม่ในการพัฒนาเมือง โดยไม่ต้องเวนคืนพื้นที่เพิ่มเติม แต่ใช้ พื้นที่แนวดิ่ง (Vertical Space)
•เกิดจากการบูรณาการระหว่าง การกีฬาแห่งประเทศไทย, รฟม., และ คณะกรรมการโอลิมปิกแห่งประเทศไทย  
•ได้รับความเห็นชอบจากรองนายกรัฐมนตรีทั้งสองคน (นายบัญญัติ บรรทัดฐาน และ คุณพ่อสุขวิช รังสิตพล)

2. แนวทางการใช้พื้นที่
•ใช้พื้นที่ บนดิน ประมาณ 369 ไร่ จาก 1,000 ไร่ที่ รฟม. เวนคืน
•พื้นที่ ใต้ดินใช้เป็นโรงซ่อมบำรุงรถไฟฟ้า (ตามหน้าที่เดิมของ รฟม. (MRT))
•พื้นที่ บนดิน สร้างเป็น Sport Complex (โดยใช้สิทธิ์ทางอากาศ)

3. ความเห็นของ สจร.

•เน้นย้ำถึงผลกระทบด้านการจราจรในช่วงก่อสร้าง
•ต้องวางแผนจัดการจราจรทั้งช่วงก่อสร้างและหลังเปิดใช้งาน
•มีข้อเสนอให้ ปรับใช้ที่พักนักกีฬาเป็นที่พักอาศัยให้ประชาชนทั่วไป หลังจบการแข่งขัน
•ต้องเชื่อมโยงโครงการนี้กับ โครงการรถไฟฟ้าใต้ดิน MRT
⸻

จุดเด่นทางนโยบายของ คุณพ่อสุขวิช  รังสิตพล ในโครงการนี้

•เป็นแนวคิดการพัฒนาเมืองในรูปแบบ “การใช้ทรัพยากรพื้นที่อย่างคุ้มค่าและสร้างมูลค่าเพิ่ม”
•เป็นตัวอย่างของการ บูรณาการโครงการด้านกีฬา การคมนาคม และการใช้ประโยชน์เมือง
•สะท้อนแนวทาง “ประชาชนเป็นศูนย์กลาง” โดยเสนอให้ที่พักนักกีฬากลายเป็นที่อยู่อาศัยถาวรของประชาชน

ผลกระทบและความท้าทายของโครงการ Sport Complex ซึ่ง คุณพ่อสุขวิช รังสิตพล ในฐานะรองนายกรัฐมนตรี และ ประธานองค์การรถไฟฟ้ามหานคร ( MRT) เป็นผู้ผลักดัน โดยสามารถสรุปประเด็นสำคัญเชิงวิเคราะห์ได้ดังนี้:

⸻

ข้อสรุปการอภิปรายในที่ประชุม: ประเด็นหลัก

1. ความชอบด้วยกฎหมายของการเวนคืนที่ดิน
•ต้องพิจารณาว่า การใช้พื้นที่เวนคืนเพื่อสร้าง Sport Complex และที่พักนักกีฬา สามารถดำเนินการได้ภายใต้ กรอบกฎหมายเวนคืนที่ดินหรือไม่
•โดยเฉพาะถ้ามีการให้เอกชนเข้าเช่าหรือดำเนินกิจกรรมเชิงพาณิชย์ อาจ ขัดต่อเจตนารมณ์ของกฎหมายเวนคืน

2. ผลกระทบด้านการจราจร
•มีการคาดการณ์ว่า หากพัฒนาพื้นที่เต็ม 1,000 ไร่ จะต้องรองรับ รถมากถึง 20,000 คัน/ชม./ทิศทาง
•จะต้องสร้างถนนขนาด 20-25 ช่องทางจราจร ซึ่งเป็นภาระด้านงบประมาณและแผนผังเมืองอย่างมาก
•จึงต้องมีแผนสร้างถนนสายหลักเข้าสู่พื้นที่ ให้แล้วเสร็จก่อน มิ.ย. 2541

3. การบริหารจัดการพื้นที่ร่วมกับ รฟม.
•โครงการซ้อนกัน 2 โครงการ (ศูนย์ซ่อมบำรุงรถไฟฟ้า + สปอร์ตคอมเพล็กซ์) ทำให้เกิดข้อกังวลว่า จะดำเนินการทันเวลาหรือไม่
•เสนอให้ แบ่งพื้นที่ใช้งาน เช่น บางส่วนเป็นอู่ซ่อม บางส่วนเป็นสนามกีฬา

4. รูปแบบที่พักนักกีฬา
•หากให้เอกชนเช่าอาจขัดต่อกฎหมายเวนคืน
•ทางออก: ให้รัฐลงทุนเอง และใช้ในรูปแบบ ที่พักราชการ/สวัสดิการ โดยมีเงื่อนไขว่า ต้องย้ายออกชั่วคราวหากมีการแข่งขันนานาชาติ

5. ปัญหาด้านโครงสร้างพื้นฐานการกีฬา
•ประเทศไทย ขาดแคลนสถานที่แข่งขัน/ฝึกซ้อมระดับนานาชาติ
•การกีฬาแห่งประเทศไทยต้องดูแลกีฬา 45 สมาคมกีฬา จึงจำเป็นต้องมีโครงสร้างพื้นฐานที่พร้อม

6. ข้อกฎหมายรัฐธรรมนูญและผลประโยชน์ทางพาณิชย์
•ต้องพิจารณาว่า Sport Complex เป็นกิจการเพื่อสาธารณประโยชน์ หรือกิจกรรมเชิงพาณิชย์
•หากเป็นอย่างหลัง อาจ ขัดรัฐธรรมนูญ ที่อนุญาตให้เวนคืนที่ดินเพื่อกิจการสาธารณประโยชน์เท่านั้น

ผลกระทบและความท้าทายของโครงการ Sport Complex  เพื่อประชาชน ปี 2537 สามารถสรุปประเด็นสำคัญเชิงวิเคราะห์ได้ดังนี้:

⸻

ข้อสรุปการอภิปรายในที่ประชุม: ประเด็นหลัก

1. ความชอบด้วยกฎหมายของการเวนคืนที่ดิน

•ต้องพิจารณาว่า การใช้พื้นที่เวนคืนเพื่อสร้าง Sport Complex และที่พักนักกีฬา สามารถดำเนินการได้ภายใต้ กรอบกฎหมายเวนคืนที่ดินหรือไม่
•โดยเฉพาะถ้ามีการให้เอกชนเข้าเช่าหรือดำเนินกิจกรรมเชิงพาณิชย์ อาจ ขัดต่อเจตนารมณ์ของกฎหมายเวนคืน

2. ผลกระทบด้านการจราจร

•มีการคาดการณ์ว่า หากพัฒนาพื้นที่เต็ม 1,000 ไร่ จะต้องรองรับ รถมากถึง 20,000 คัน/ชม./ทิศทาง
•จะต้องสร้างถนนขนาด 20-25 ช่องทางจราจร ซึ่งเป็นภาระด้านงบประมาณและแผนผังเมืองอย่างมาก
•จึงต้องมีแผนสร้างถนนสายหลักเข้าสู่พื้นที่ ให้แล้วเสร็จก่อน มิ.ย. 2541

3. การบริหารจัดการพื้นที่ร่วมกับ รฟม.(MRT)

•โครงการซ้อนกัน 2 โครงการ (ศูนย์ซ่อมบำรุงรถไฟฟ้า + สปอร์ตคอมเพล็กซ์) ทำให้เกิดข้อกังวลว่า จะดำเนินการทันเวลาหรือไม่
•เสนอให้ แบ่งพื้นที่ใช้งาน เช่น บางส่วนเป็นอู่ซ่อม บางส่วนเป็นสนามกีฬา

4. รูปแบบที่พักนักกีฬา

•หากให้เอกชนเช่าอาจขัดต่อกฎหมายเวนคืน
•ทางออก: ให้รัฐลงทุนเอง และใช้ในรูปแบบ ที่พักราชการ/สวัสดิการ โดยมีเงื่อนไขว่า ต้องย้ายออกชั่วคราวหากมีการแข่งขันนานาชาติ

5. ปัญหาด้านโครงสร้างพื้นฐานการกีฬา

•ประเทศไทย ขาดแคลนสถานที่แข่งขัน/ฝึกซ้อมระดับนานาชาติ
•การกีฬาแห่งประเทศไทยต้องดูแลกีฬา 45 สมาคมกีฬา จึงจำเป็นต้องมีโครงสร้างพื้นฐานที่พร้อม  ปี 2025 พร้อมหรือยังครับ ?

6. ข้อกฎหมายรัฐธรรมนูญและผลประโยชน์ทางพาณิชย์

•Sport Complex เพื่อประชาชน เป็นกิจการเพื่อสาธารณประโยชน์

⸻

การริเริ่มแนวคิด “เมืองอัจฉริยะด้านกีฬา” โดยการผสมผสานระหว่าง โครงสร้างพื้นฐานคมนาคมกับการกีฬา ของ คุณพ่อสุขวิช รังสิตพล

•ให้ความสำคัญกับ การใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างคุ้มค่าและถูกกฎหมาย
•คำนึงถึงผลกระทบด้านสังคม การศึกษา และสวัสดิการของข้าราชการ นักกีฬา และประชาชน
•เป็นตัวอย่างของ การวางแผนแบบบูรณาการ ซึ่งยังล้ำหน้าแม้ในบริบทปัจจุบัน

บทสรุปที่ชัดเจนและลึกซึ้ง ของการประชุมว่าด้วยการดำเนินโครงการ Sport Complex ซึ่งมี ความเร่งด่วนทางยุทธศาสตร์ (Asian Games 2541) แต่กลับเผชิญกับข้อจำกัดเชิงกฎหมาย สังคม และโครงสร้างพื้นฐาน


4. มติที่ประชุม: ยุทธศาสตร์เร่งด่วน + ความยืดหยุ่นเชิงนโยบาย

4.1: เห็นชอบให้ดำเนินโครงการทันการเป็นเจ้าภาพ Asian Games 2541
•ยืนยันถึง ความจำเป็นเชิงยุทธศาสตร์ระดับชาติ
•การก่อสร้างต้องเร่งรัดภายในกรอบเวลา

4.2: ให้แยกการพิจารณาโครงการออกเป็น 2 ส่วน
•เนื่องจากโครงการรถไฟฟ้า ยังไม่มีรายละเอียดวงเงินที่เพียงพอ ให้ดำเนินการเฉพาะ สปอร์ตคอมเพล็กซ์ก่อน
•เป็นแนวทางที่สะท้อน ความยืดหยุ่นในการตัดสินใจเพื่อความสำเร็จของโครงการหลัก

4.3: ให้เลือกพื้นที่ที่เดินทางสะดวก มีผลกระทบจราจรน้อย
•ต้องตอบโจทย์ระยะยาวด้วย เช่น ใช้งานหลังการแข่งขันได้จริงโดย นักเรียน นักศึกษา ประชาชน
•เป็นหลักคิดของ “มรดกทางโครงสร้างพื้นฐาน” (Infrastructure Legacy) ที่เน้นประโยชน์หลังจบการแข่งขัน

⸻

บทวิเคราะห์: ความกลมกลืนระหว่าง “การเร่งรัด” กับ “หลักนิติธรรม”

คุณพ่อสุขวิช รังสิตพล  แสดงให้เห็นถึงแนวทาง บริหารนโยบายภายใต้หลักนิติธรรมและประโยชน์สาธารณะ ด้วยการ:

•คำนึงถึง ข้อกฎหมายเรื่องเวนคืนและรัฐธรรมนูญ
•มองโครงการ Sport Complex ไม่ใช่แค่เพื่อ การแข่งขันกีฬา แต่เพื่อ การพัฒนาเมืองและคุณภาพชีวิตของประชาชน
•แยกโครงการใหญ่เป็น โมดูลย่อย เพื่อให้สามารถเร่งรัดในส่วนที่จำเป็น และเลื่อนส่วนที่ยังไม่พร้อมได้

บทสรุปการประชุมเรื่องโครงการ Sport Complex มีข้อเสนอเชิงนโยบายและการจัดการเชิงปฏิบัติอย่างชัดเจน

4.4.3.2: นโยบาย “เคลื่อนคนมากกว่าเคลื่อนรถ”
•หากเจ้าหน้าที่รัฐพักอาศัยร่วมกันในพื้นที่เดียวกัน (หมู่บ้านนักกีฬาเดิม)
•และมีสถานที่ทำงานใกล้เคียงกัน
•การจัดระบบรถรับ–ส่ง เพื่อ ช่วยลดปริมาณรถยนต์ส่วนตัว
•ลดปัญหาจราจรทั้งในบริเวณนั้นและทั่วกรุงเทพฯ โดยรวม

4.5: แผนสำรองในกรณี Sport Complex พระราม 9 มีอุปสรรค
•ให้ เตรียมพื้นที่สำรอง
•ยกตัวอย่างพื้นที่สำรอง: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ รังสิต

เอกสารอ้างอิง  https://www.otp.go.th/uploads/tiny_uploads/MainGroup/2537(1-19)/18-2537(%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%AF).PDF

ภาพประกอบ สปอร์ตคอมเพล็กซ์ โตเกียว ประเทศญี่ปุ่น  ปารีส ประเทศฝรั่งเศส และ ลอนดอน ประเทศอังกฤษ