สุขวิชโนมิกส์ (Sukavichinomics) :The 1994 Bangkok Smart Sports City (กรุงเทพมหานคร เมืองกีฬาอัจฉริยะ ปี 2537)

โดย คุณพ่อสุขวิช รังสิตพล / รองนายกรัฐมนตรี / ประธาน MRT

แนวคิดหลัก: พัฒนา “เมืองกีฬาอัจฉริยะ” (Smart Sports City)

การบูรณาการกีฬา การคมนาคม พื้นที่เมือง และสวัสดิการสาธารณะภายใต้พื้นที่แนวดิ่ง เหนือศูนย์ซ่อมบำรุงรถไฟฟ้า MRT ห้วยขวาง (พระราม 9)


1. Smart & Green Sports Complex

พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานกีฬา (สนามแข่ง ศูนย์ฝึก ที่พักนักกีฬา) บนพื้นที่จำกัด ด้วย แนวคิด Vertical Infrastructure

ใช้ สิทธิ์ทางอากาศ (Air Rights) เพื่อสร้างอาคารกีฬาเหนือศูนย์ซ่อมบำรุงรถไฟฟ้า MRT

ออกแบบให้สอดคล้องกับสิ่งแวดล้อม เช่น ระบบระบายอากาศ แสงธรรมชาติ พลังงานหมุนเวียน

เชื่อมต่อกับ ระบบรถไฟฟ้าและขนส่งมวลชน เพื่อลดภาระการจราจร


2. Smart Commercial

เสนอให้ใช้ที่พักนักกีฬาแบบ “ใช้ซ้ำได้” โดยดัดแปลงเป็นที่พักราชการ/สวัสดิการหลังจบการแข่งขัน

พื้นที่พาณิชย์เสริม: ร้านค้าเพื่อสุขภาพ แพลตฟอร์มกีฬา อีเวนต์กีฬา-วัฒนธรรม

สร้างระบบเศรษฐกิจหมุนเวียนในพื้นที่ ผ่านกิจกรรมที่เชื่อมโยงกับกีฬา ท่องเที่ยว และเยาวชน


3. Smart Community

สร้างพื้นที่สีเขียว พื้นที่นันทนาการ และลานกีฬาให้ ประชาชนเข้าถึงได้ ตลอดปี

ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของเยาวชน ชุมชนท้องถิ่น และโรงเรียนในบริเวณใกล้เคียง

ใช้ศูนย์กีฬานี้เป็นเครื่องมือพัฒนา ทุนมนุษย์ และ ความสามัคคีในสังคมเมือง

มีระบบ ขนส่งภายในพื้นที่ เช่น รถรับส่งเจ้าหน้าที่ นักกีฬา ประชาชน เพื่อลดรถยนต์ส่วนตัว


✅ ข้อเสนอเชิงนโยบาย (Policy Implications)

บูรณาการการใช้พื้นที่แนวดิ่งในเมืองใหญ่

โครงการนี้เป็นต้นแบบของ “การใช้พื้นที่ซ้อนทับแบบกฎหมายรองรับ” (MRT + กีฬา)

ภาครัฐควรส่งเสริมการออกแบบที่ใช้สิทธิ์ทางอากาศ (Air Rights) ในเมือง

ใช้กีฬาเป็นเครื่องมือพัฒนาเมืองและคุณภาพชีวิต

ศูนย์กีฬาไม่ควรมีไว้เฉพาะช่วงแข่งขัน แต่ต้อง “สร้างมรดกทางโครงสร้างพื้นฐาน” (Legacy Infrastructure)

ออกแบบเพื่อการใช้ซ้ำและปรับเปลี่ยนได้ (Adaptive Use)

ยืนยันหลัก “ประชาชนเป็นศูนย์กลาง” โดยเสนอให้ที่พักนักกีฬาเปลี่ยนเป็นที่พักสวัสดิการย้ายชาวชุมมชนคลองเตยมาอยู่ หลังจบงาน

ลดภาระรัฐ และป้องกันทรัพยากรที่ถูกทิ้งร้างหลังจบมหกรรมกีฬา

ออกแบบระบบจราจรและโลจิสติกส์ควบคู่กับโครงสร้างหลัก

โครงการขนาดใหญ่นี้ต้องวางแผนเชื่อมกับระบบขนส่ง (MRT, ทางด่วน, ระบบ feeder) อย่างรอบด้าน

เสนอแนวทาง “เคลื่อนคนมากกว่าเคลื่อนรถ” โดยจัดระบบรถรวมสำหรับเจ้าหน้าที่และนักกีฬา

ปรับปรุงกฎหมายเวนคืนและการใช้พื้นที่สาธารณะ

ควรทบทวนกฎหมายเวนคืนเพื่อให้สามารถใช้พื้นที่เพื่อวัตถุประสงค์หลากหลายภายใต้ “ประโยชน์สาธารณะ” อย่างแท้จริง


🔎 บทสรุป

Bangkok Sports Complex ปี 2537 ไม่ใช่แค่โครงการกีฬา แต่คือ ต้นแบบเมืองกีฬาอัจฉริยะ ที่ล้ำหน้าทางความคิด เป็นกรณีศึกษาสำคัญของการวาง

นโยบายเมืองโดยเน้นประโยชน์ระยะยาวของประชาชน พร้อมทั้งรักษาสมดุลระหว่าง เร่งรัดเชิงยุทธศาสตร์ กับ หลักนิติธรรมและความยั่งยืน


หลักฐานอ้างอิง

Office of Transport and Traffic Policy and Planning (OTP). Annual Report 1994: Bangkok Sports Complex. Bangkok: OTP, 1994. Accessed June 2, 2025. https://www.otp.go.th/uploads/tiny_uploads/MainGroup/2537(1-19)/18-2537(รายงาน).PDF.