คนญี่ปุ่นจะเรียกกันด้วยชื่อสกุล
เช่น Prof.Abe ชื่อเต็ม คือ Takemi Abe โดยที่ Takemi คือชื่อแรก ส่วน Abe คือชื่อสกุล โดยส่วนใหญ่คนญี่ปุ่นมักไม่มีชื่อกลาง
ในประเทศญี่ปุ่น ไม่มีใครเรียกกันด้วยชื่อแรก ยกเว้นในกลุ่มเพื่อนที่สนิทจริง ๆ
มีเรื่องโจ๊กในช่วงแรกผู้เขียนไปเรียนหนังสือที่ประเทศญี่ปุ่น คือเวลาโทรศัพท์ไปหาเพื่อนในครอบครัวญี่ปุ่นต้องบอกชื่อแรกด้วย เพราะทุกคนในครอบครัวจะชื่อเดียวกันหมดเลย เช่น ขอเรียนสาย Abe San (San หมายถึง คุณในภาษาไทย) ปลายสายก็งงว่า Abe ไหน เพราะทุกคนจะชื่อ Abe หมดเลย
คำเรียกอาจารย์ในภาษาญี่ปุ่นคือ Sensei ดังนี้เวลานักเรียน/นักศึกษา พูดกับอาจารย์ต้องเติมคำว่า Sensei ไว้ท้ายชื่อทุกครั้ง เช่น Abe Sensei ซึ่งตรงกับภาษาไทย คือ อาจารย์อาเบ๋ เป็นต้น
ในการเขียนบทความภาษาอังกฤษ หากผู้แต่งเป็นคนญี่ปุ่น ก็จะใช้ชื่อย่อแรกเป็นอักษรภาษาอังกฤษตัวใหญ่ ตามด้วยเครื่องหมายมหัพภาค หรือจุด และชื่อสกุลที่เขียนเต็ม เช่น T. Abe, R. Watanabe and T. Tsurusaki จะเห็นได้ว่าผู้เขียนคนแรก คนที่สอง และคนที่สาม มีนามสกุลว่า Abe, Watanabe และ Tsurusaki ตามลำดับ
ชื่อสกุลชาวเกาหลี
ชาวเกาหลีส่วนใหญ่จะมีชื่อ สกุลจำกัดอยู่ในไม่กี่กลุ่มชื่อ เพราะนามสกุลของเกาหลีนั้นในปัจจุบันมีใช้แค่ประมาณ 250 คำเท่านั้น ดังนั้นถึงแม้จะมีนามสกุลเดียวกันแต่ก็ใช่ว่าจะเป็นญาติกันเสมอไป โดยชื่อสกุลที่นิยมมากที่สุดก็คือ คิม คิดเป็น 21% ลีประมาณ 14% และตระกูลปาร์ค 8% นอกจากนั้นก็มีชื่อสกุลแตกออกไปอีกเช่น ชอย (หรือ แช) เจิง (หรือ ชุง) จาง (หรือ ชาง) ฮัน , ลิม เป็นต้น ชื่อเต็มของชาวเกาหลีประกอบด้วย ชื่อสกุล 1 พยางค์และชื่อหน้า 2 พยางค์ ชื่อสกุลจะเขียนก่อน สตรีชาวเกาหลีจะไม่เปลี่ยนชื่อสกุลตามคู่สมรส แต่บุตรและธิดาจะใช้ชื่อสกุลของบิดา เช่น ถ้าคุณคิมเยจิน ไปแต่งงานงานกับคุณลีมินซู คุณคิมเยจินก็ยังสามารถใช้ชื่อสกุลคิมต่อไปได้ แต่ลูกๆของเธอต้องใช้ชื่อสกุลลีตามคุณพ่อ
ชื่อและนามสกุลคนเวียดนาม
ชื่อและนามสกุลคนพม่า
ลำดับแรกก่อนที่จะเรียนรู้แนะนำตัวกับชาวพม่า อยากให้ผู้อ่านเรียนรู้เกี่ยวกับชื่อพม่าสักเล็กน้อย การเอ่ยชื่อชาวพม่า ควรเรียกชื่อเต็ม ห้ามเรียกเพียงบางส่วนของชื่อโดยเด็ดขาด ทั้งนี้ชื่อของชาวพม่ามิได้มีเพียงชื่อจริงและนามสกุลเท่านั้น แต่ประกอบด้วย 3-4 ส่วน ซึ่งต้องกล่าวให้ครบทุกส่วน ชื่อพม่ามักต้องเป็นชื่อที่มีความหมายเป็นมงคล บ่งบอกรูปลักษณ์และลักษณะนิสัย ชาวพม่านิยมตั้งชื่อที่ให้ความหมายอันน่าภาคภูมิ แสดงความมั่งมีศรีสุขและแฝงด้วยเสน่ห์ โดยเฉพาะการตั้งชื่อของชาวพม่าเชื่อถือโหราศาสตร์ดวงชะตายังนิยมตั้งตามวันที่เกิด โดยกำหนดอักษรประจำวันเป็นอักษรของชื่อด้วย เพราะสาเหตุหลักนี้ชาวพม่าไม่นิยมใช้ระบบนามสกุล
ชาวพม่าไม่ใช้นามสกุลเช่นเดียวกันกับชาวทิเบต, ชาวจาวานีสจากอินโด, ชาวไอซ์แลนด์และ หลายๆประเทศอยู่ที่ตะวันออกแอฟริกา ที่จริงแล้วเหมือนกันกับวัฒนธรรมไทยดั่งเดิมก่อนค.ศ.1920 (โดยประมาณ) ทิ่ยังไม่นิยมใช้ระบบนามสกุลตามตะวันตก ปัจจุบันที่ประเทศพม่าเริ่มเห็นการใช้นามสกุลเป็นส่วนตัวกันเล็กน้อย แต่ก็ส่วนใหญ่เอามาเป็นชื่อของคุณพ่อเป็นที่รู้จักทั่วประเทศเท่านั้น อาทิ นาง เอาง์ซานซุจี (Mrs. Aung San Suu Kyi) เป็นลูกสาวของฮีโร่อิสรภาพประเทศพม่า นายพล เอาง์ซาน (General Aung San), นักร้องชื่อดัง นางสาว เฮมาเนวิน (Ms. Hemar Ne Win) เป็นลูกสาวของนักแสดงชื่อดัง คอลิจิน เนวิน (College-gin Ne Win)
การเรียกชื่อชาวพม่าไม่ว่าจะเป็นชายหรือหญิงจะต้องใช้คำนำหน้าชื่อ ได้แก่ [Maung] “เมาง์” (สำหรับเด็กชายหรือเด็กหนุ่ม) แทนคำนำหน้าว่า “Master”, [Ma]“มะ” (สำหรับเด็กหญิงหรือเด็กสาว) แทนคำนำหน้าว่า “Miss” พม่ามีคำเฉพาะสำหรับนำหน้าชื่อชายหญิงในวัยผู้ใหญ่ อย่างกรณีชายวัยผู้ใหญ่แต่ยังไม่ถึงวัยกลางคน จะใช้คำนำหน้าชื่อว่า [Ko] “โก” หากเป็นผู้ใหญ่อายุเลยกลางคนและเรียกอย่างให้เกียรติจะใช้คำว่า [ U ] “อู”แทนคำนำหน้าว่า “Mr.” และส่วนผู้หญิงนั้นเรียกอย่างให้เกียรติจะต้องใช้คำนำหน้าว่า [Daw] “ดอ”แทนคำนำหน้าว่า “Ms.” หรือ “Mrs.” ที่สำคัญควรต้องใช้ให้เหมาะสมกับวัยและ ไม่ควรเรียกเฉพาะชื่อด้วยจะดูไม่สุภาพ คำว่า “เมาง์” และ “มะ” ใช้ได้กับชายหรือหญิงที่มีอายุรุ่นเดียวกัน หรือใช้กับผู้ที่มีอายุน้อยกว่า คำเหล่านี้เป็นคำสุภาพหากใช้อย่างเหมาะสมกับวัย
ส่วนสรรพนามสำหรับตนเองนั้น ผู้ชายจะใช้ว่า [kya-naw] “จะนอ”(กระผม) ส่วนผู้หญิงจะใช้ว่า [kya-ma] “จะมะ”(ดิฉัน)
ถ้าอยากใช้ภาษาพม่าแนะนำตัวก็ต้องพูดว่า[kya-naw/kya-ma ……. Bar] (จะนอ / จะมะ …(ชื่อตนเอง)... บา) แปลว่า“ผม/ดิฉัน …(ชื่อตนเอง)...”แนะนำชื่อตนเองก่อน แล้วถามต่อกับผู้ร่วมสนทนาว่า [nan mae bae lo khaw bar tha lae khamyar / shin] (นัน แม แบ โล ขอ บา ตะ แล คินเมี่ยย/ชิน) แปลว่า “ชื่อของคนเรียกว่าอะไร ครับ/ค่ะ” หลังจากแนะนำชื่อแล้ว [thi ya dar wun thar bar dae khamyar / shin] (ติ่ ยะ ดา วุ๋น ตา บา แด คินเมี่ยย/ชิน) “ยินดีที่ได้รู้จัก ครับ/ค่ะ” สำหรับผู้ชายด้วยกันหลังจากแนะนำตัวกันแล้วจับมือแบบตะวันตกพร้อมกับยิ้ม แต่ก็สำหรับผู้ชายกับผู้หญิงไม่ควรแตะต้องและยื่นมือไปหาย่างเด็ดขาด ถือว่าไม่สุภาพ
หลังจากทักทายและแนะนำตัวแล้วชาวพม่านิยมแลกนามบัตร ซึ่งควรใช้ทัง้สองมือรับนามบัตรและควรดูนามบัตรของผู้ทิ่แนะนำก่อนเก็บเข้ากระเป๋าเพื่อเป็นการให้เกียรติ ฉะนั้นหากจะคบหากับชาวพม่า ก็น่าที่จะพยายามจดจำชื่อเสียงเรียงนาม แม้ออกจะยากสักหน่อยแต่ก็จำเป็นยิ่ง และถ้าจะให้สนิทสนมยิ่งขึ้นควรต้องรู้จักวิธีใช้คำเรียกเครือญาติแบบพม่า การเลือกใช้ก็ให้พิจารณาตามวัยและคุณวุฒของผู้ร่วมสนทนา
ว่าด้วยเรื่องชื่อ - นามสกุล ของชนชาติต่างๆ
เช่น Prof.Abe ชื่อเต็ม คือ Takemi Abe โดยที่ Takemi คือชื่อแรก ส่วน Abe คือชื่อสกุล โดยส่วนใหญ่คนญี่ปุ่นมักไม่มีชื่อกลาง
ในประเทศญี่ปุ่น ไม่มีใครเรียกกันด้วยชื่อแรก ยกเว้นในกลุ่มเพื่อนที่สนิทจริง ๆ
มีเรื่องโจ๊กในช่วงแรกผู้เขียนไปเรียนหนังสือที่ประเทศญี่ปุ่น คือเวลาโทรศัพท์ไปหาเพื่อนในครอบครัวญี่ปุ่นต้องบอกชื่อแรกด้วย เพราะทุกคนในครอบครัวจะชื่อเดียวกันหมดเลย เช่น ขอเรียนสาย Abe San (San หมายถึง คุณในภาษาไทย) ปลายสายก็งงว่า Abe ไหน เพราะทุกคนจะชื่อ Abe หมดเลย
คำเรียกอาจารย์ในภาษาญี่ปุ่นคือ Sensei ดังนี้เวลานักเรียน/นักศึกษา พูดกับอาจารย์ต้องเติมคำว่า Sensei ไว้ท้ายชื่อทุกครั้ง เช่น Abe Sensei ซึ่งตรงกับภาษาไทย คือ อาจารย์อาเบ๋ เป็นต้น
ในการเขียนบทความภาษาอังกฤษ หากผู้แต่งเป็นคนญี่ปุ่น ก็จะใช้ชื่อย่อแรกเป็นอักษรภาษาอังกฤษตัวใหญ่ ตามด้วยเครื่องหมายมหัพภาค หรือจุด และชื่อสกุลที่เขียนเต็ม เช่น T. Abe, R. Watanabe and T. Tsurusaki จะเห็นได้ว่าผู้เขียนคนแรก คนที่สอง และคนที่สาม มีนามสกุลว่า Abe, Watanabe และ Tsurusaki ตามลำดับ
ชาวเกาหลีส่วนใหญ่จะมีชื่อ สกุลจำกัดอยู่ในไม่กี่กลุ่มชื่อ เพราะนามสกุลของเกาหลีนั้นในปัจจุบันมีใช้แค่ประมาณ 250 คำเท่านั้น ดังนั้นถึงแม้จะมีนามสกุลเดียวกันแต่ก็ใช่ว่าจะเป็นญาติกันเสมอไป โดยชื่อสกุลที่นิยมมากที่สุดก็คือ คิม คิดเป็น 21% ลีประมาณ 14% และตระกูลปาร์ค 8% นอกจากนั้นก็มีชื่อสกุลแตกออกไปอีกเช่น ชอย (หรือ แช) เจิง (หรือ ชุง) จาง (หรือ ชาง) ฮัน , ลิม เป็นต้น ชื่อเต็มของชาวเกาหลีประกอบด้วย ชื่อสกุล 1 พยางค์และชื่อหน้า 2 พยางค์ ชื่อสกุลจะเขียนก่อน สตรีชาวเกาหลีจะไม่เปลี่ยนชื่อสกุลตามคู่สมรส แต่บุตรและธิดาจะใช้ชื่อสกุลของบิดา เช่น ถ้าคุณคิมเยจิน ไปแต่งงานงานกับคุณลีมินซู คุณคิมเยจินก็ยังสามารถใช้ชื่อสกุลคิมต่อไปได้ แต่ลูกๆของเธอต้องใช้ชื่อสกุลลีตามคุณพ่อ
ลำดับแรกก่อนที่จะเรียนรู้แนะนำตัวกับชาวพม่า อยากให้ผู้อ่านเรียนรู้เกี่ยวกับชื่อพม่าสักเล็กน้อย การเอ่ยชื่อชาวพม่า ควรเรียกชื่อเต็ม ห้ามเรียกเพียงบางส่วนของชื่อโดยเด็ดขาด ทั้งนี้ชื่อของชาวพม่ามิได้มีเพียงชื่อจริงและนามสกุลเท่านั้น แต่ประกอบด้วย 3-4 ส่วน ซึ่งต้องกล่าวให้ครบทุกส่วน ชื่อพม่ามักต้องเป็นชื่อที่มีความหมายเป็นมงคล บ่งบอกรูปลักษณ์และลักษณะนิสัย ชาวพม่านิยมตั้งชื่อที่ให้ความหมายอันน่าภาคภูมิ แสดงความมั่งมีศรีสุขและแฝงด้วยเสน่ห์ โดยเฉพาะการตั้งชื่อของชาวพม่าเชื่อถือโหราศาสตร์ดวงชะตายังนิยมตั้งตามวันที่เกิด โดยกำหนดอักษรประจำวันเป็นอักษรของชื่อด้วย เพราะสาเหตุหลักนี้ชาวพม่าไม่นิยมใช้ระบบนามสกุล
ชาวพม่าไม่ใช้นามสกุลเช่นเดียวกันกับชาวทิเบต, ชาวจาวานีสจากอินโด, ชาวไอซ์แลนด์และ หลายๆประเทศอยู่ที่ตะวันออกแอฟริกา ที่จริงแล้วเหมือนกันกับวัฒนธรรมไทยดั่งเดิมก่อนค.ศ.1920 (โดยประมาณ) ทิ่ยังไม่นิยมใช้ระบบนามสกุลตามตะวันตก ปัจจุบันที่ประเทศพม่าเริ่มเห็นการใช้นามสกุลเป็นส่วนตัวกันเล็กน้อย แต่ก็ส่วนใหญ่เอามาเป็นชื่อของคุณพ่อเป็นที่รู้จักทั่วประเทศเท่านั้น อาทิ นาง เอาง์ซานซุจี (Mrs. Aung San Suu Kyi) เป็นลูกสาวของฮีโร่อิสรภาพประเทศพม่า นายพล เอาง์ซาน (General Aung San), นักร้องชื่อดัง นางสาว เฮมาเนวิน (Ms. Hemar Ne Win) เป็นลูกสาวของนักแสดงชื่อดัง คอลิจิน เนวิน (College-gin Ne Win)
การเรียกชื่อชาวพม่าไม่ว่าจะเป็นชายหรือหญิงจะต้องใช้คำนำหน้าชื่อ ได้แก่ [Maung] “เมาง์” (สำหรับเด็กชายหรือเด็กหนุ่ม) แทนคำนำหน้าว่า “Master”, [Ma]“มะ” (สำหรับเด็กหญิงหรือเด็กสาว) แทนคำนำหน้าว่า “Miss” พม่ามีคำเฉพาะสำหรับนำหน้าชื่อชายหญิงในวัยผู้ใหญ่ อย่างกรณีชายวัยผู้ใหญ่แต่ยังไม่ถึงวัยกลางคน จะใช้คำนำหน้าชื่อว่า [Ko] “โก” หากเป็นผู้ใหญ่อายุเลยกลางคนและเรียกอย่างให้เกียรติจะใช้คำว่า [ U ] “อู”แทนคำนำหน้าว่า “Mr.” และส่วนผู้หญิงนั้นเรียกอย่างให้เกียรติจะต้องใช้คำนำหน้าว่า [Daw] “ดอ”แทนคำนำหน้าว่า “Ms.” หรือ “Mrs.” ที่สำคัญควรต้องใช้ให้เหมาะสมกับวัยและ ไม่ควรเรียกเฉพาะชื่อด้วยจะดูไม่สุภาพ คำว่า “เมาง์” และ “มะ” ใช้ได้กับชายหรือหญิงที่มีอายุรุ่นเดียวกัน หรือใช้กับผู้ที่มีอายุน้อยกว่า คำเหล่านี้เป็นคำสุภาพหากใช้อย่างเหมาะสมกับวัย
ส่วนสรรพนามสำหรับตนเองนั้น ผู้ชายจะใช้ว่า [kya-naw] “จะนอ”(กระผม) ส่วนผู้หญิงจะใช้ว่า [kya-ma] “จะมะ”(ดิฉัน)
ถ้าอยากใช้ภาษาพม่าแนะนำตัวก็ต้องพูดว่า[kya-naw/kya-ma ……. Bar] (จะนอ / จะมะ …(ชื่อตนเอง)... บา) แปลว่า“ผม/ดิฉัน …(ชื่อตนเอง)...”แนะนำชื่อตนเองก่อน แล้วถามต่อกับผู้ร่วมสนทนาว่า [nan mae bae lo khaw bar tha lae khamyar / shin] (นัน แม แบ โล ขอ บา ตะ แล คินเมี่ยย/ชิน) แปลว่า “ชื่อของคนเรียกว่าอะไร ครับ/ค่ะ” หลังจากแนะนำชื่อแล้ว [thi ya dar wun thar bar dae khamyar / shin] (ติ่ ยะ ดา วุ๋น ตา บา แด คินเมี่ยย/ชิน) “ยินดีที่ได้รู้จัก ครับ/ค่ะ” สำหรับผู้ชายด้วยกันหลังจากแนะนำตัวกันแล้วจับมือแบบตะวันตกพร้อมกับยิ้ม แต่ก็สำหรับผู้ชายกับผู้หญิงไม่ควรแตะต้องและยื่นมือไปหาย่างเด็ดขาด ถือว่าไม่สุภาพ
หลังจากทักทายและแนะนำตัวแล้วชาวพม่านิยมแลกนามบัตร ซึ่งควรใช้ทัง้สองมือรับนามบัตรและควรดูนามบัตรของผู้ทิ่แนะนำก่อนเก็บเข้ากระเป๋าเพื่อเป็นการให้เกียรติ ฉะนั้นหากจะคบหากับชาวพม่า ก็น่าที่จะพยายามจดจำชื่อเสียงเรียงนาม แม้ออกจะยากสักหน่อยแต่ก็จำเป็นยิ่ง และถ้าจะให้สนิทสนมยิ่งขึ้นควรต้องรู้จักวิธีใช้คำเรียกเครือญาติแบบพม่า การเลือกใช้ก็ให้พิจารณาตามวัยและคุณวุฒของผู้ร่วมสนทนา