เจาะลึก “ผังเมืองหาดใหญ่” ทำไมถึงเป็นพื้นที่เสี่ยง “น้ำท่วมซ้ำซาก”?
ช่วงนี้หลายพื้นที่ของหาดใหญ่กำลังเผชิญน้ำท่วมหนักอีกครั้ง หลายคนอาจสงสัยว่า…
ตกลงทำไมเมืองนี้ถึงท่วมง่ายนัก ทั้งที่เราก็มีโครงการระบายน้ำหลายอย่างแล้ว?
คำตอบคือ—
มันไม่ใช่แค่ “ฝนเยอะ” แต่คือ ภูมิประเทศ + การพัฒนาเมือง ที่สวนทางกับธรรมชาติ
วันนี้มาลองดูภาพรวมแบบเข้าใจง่ายกันครับ
1) ภูมิศาสตร์
เมืองใน “แอ่งกระทะ”
โดยธรรมชาติ หาดใหญ่ตั้งอยู่ในพื้นที่ลุ่มต่ำเหมือนก้นกระทะ
ทิศตะวันตก–ทิศใต้ ถูกโอบล้อมด้วยเทือกเขาบรรทัดและสันกาลาคีรี
น้ำจากภูเขาจะไหลลงมารวมกันที่ คลองอู่ตะเภา เพียงเส้นเดียว
เมืองหาดใหญ่ตั้งอยู่บน ทางผ่านของน้ำตามธรรมชาติ (Floodway) พอดี
จึงไม่แปลกที่ทุกครั้งฝนตกหนัก น้ำจำนวนมากจะไหลมารวมตรงนี้เสมอ
2) การขยายเมือง
เราสร้างสิ่งปลูกสร้าง “ขวางทางน้ำ”
หลายอย่างที่มนุษย์สร้างขึ้นในช่วงหลายสิบปีที่ผ่านมา ส่งผลโดยตรงต่อการระบายน้ำ:
ถนนเพชรเกษม + ทางรถไฟสายใต้ ทำหน้าที่คล้าย “คันกั้นน้ำ” ขนาดใหญ่
การถมบึง–หนองน้ำ เพื่อสร้างหมู่บ้าน ทำให้พื้นที่รับน้ำหายไป
บ้านเรือนรุกล้ำคลอง ทำให้คลองแคบลง ระบายน้ำได้ช้าลง
เมื่อเมืองเติบโตทับพื้นที่น้ำเดิม น้ำจึงระบายไม่ทันในเวลาที่เราต้องการ
3) คอขวดสำคัญ
คลองอู่ตะเภา
คลองอู่ตะเภาเป็นหัวใจของระบบระบายน้ำทั้งหมด
แต่มีข้อจำกัดที่แก้ยาก:
ลำคลองคดเคี้ยว ทำให้การไหลของน้ำช้าลง
หากเจอ น้ำทะเลหนุน จากทะเลสาบสงขลา น้ำจากเมืองออกไม่ได้
เกิด “น้ำล้นย้อนเข้าเมือง”
จังหวะนี้เองที่มักเกิดน้ำท่วมใหญ่
4) การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน จาก “พื้นที่ซับน้ำ” → “เมืองคอนกรีต”
พื้นที่ป่าต้นน้ำลดลง ดินซับน้ำได้น้อยลง น้ำป่าจึงไหลลงมาเร็วยิ่งกว่าเดิม
ในเมือง พื้นดินแทบทั้งหมดถูกปิดด้วย คอนกรีต–ยางมะตอย
ฝนที่ตกลงมาจึงไม่มีที่ให้ซึม ต้องลงท่อเพียงอย่างเดียว ซึ่งมัก “รองรับไม่ทัน”
นี่คือเหตุผลว่าทำไมฝนตก 1–2 ชั่วโมง ก็เริ่มมีน้ำรอระบายทันที
แล้วตอนนี้เรามีอะไรช่วยบ้าง?
โครงการพระราชดำริคลอง ร.1–ร.6 (คลองลัดระบายน้ำ) ช่วยผันน้ำอ้อมเมือง ทำให้สถานการณ์ดีขึ้นมากในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา
แต่… สภาพอากาศที่แปรปรวน (Climate Change) ทำให้ฝนตกหนักแบบสุดขั้ว (Rain Bomb) บ่อยขึ้น
ระบบเดิมที่เคยเอาอยู่—อาจเริ่ม “ไม่เพียงพออีกต่อไป”
หลายพื้นที่ของเมืองกำลังเผชิญความลำบาก ทั้งบ้านเรือน การเดินทาง และธุรกิจ
ขอส่งกำลังใจให้พี่น้องชาวหาดใหญ่ทุกคน
ขอให้ทุกคนปลอดภัย ดูแลสุขภาพ และติดตามประกาศจากหน่วยงานท้องถิ่นอย่างใกล้ชิดครับ
หากต้องอพยพ น้ำตัดไฟ หรือมีความเสี่ยง—ขอให้ตัดสินใจอย่างรอบคอบและคำนึงถึงความปลอดภัยเป็นอันดับแรก
ในอนาคต แนวทางสำคัญไม่ใช่แค่ “สร้างเขื่อนใหญ่ขึ้น”
แต่คือการ คืนพื้นที่ให้น้ำ และวางผังเมืองแบบที่ “อยู่ร่วมกับธรรมชาติได้จริง”
เครดิต: fb เฉาก๊วยอวกาศ รักษ์โลก
เจาะลึก ผังเมือง หาดใหญ่ น้ำท่วมซ้ำซาก
เจาะลึก “ผังเมืองหาดใหญ่” ทำไมถึงเป็นพื้นที่เสี่ยง “น้ำท่วมซ้ำซาก”?
ช่วงนี้หลายพื้นที่ของหาดใหญ่กำลังเผชิญน้ำท่วมหนักอีกครั้ง หลายคนอาจสงสัยว่า…
ตกลงทำไมเมืองนี้ถึงท่วมง่ายนัก ทั้งที่เราก็มีโครงการระบายน้ำหลายอย่างแล้ว?
คำตอบคือ—มันไม่ใช่แค่ “ฝนเยอะ” แต่คือ ภูมิประเทศ + การพัฒนาเมือง ที่สวนทางกับธรรมชาติ
วันนี้มาลองดูภาพรวมแบบเข้าใจง่ายกันครับ
1) ภูมิศาสตร์
เมืองใน “แอ่งกระทะ”
โดยธรรมชาติ หาดใหญ่ตั้งอยู่ในพื้นที่ลุ่มต่ำเหมือนก้นกระทะ
ทิศตะวันตก–ทิศใต้ ถูกโอบล้อมด้วยเทือกเขาบรรทัดและสันกาลาคีรี
น้ำจากภูเขาจะไหลลงมารวมกันที่ คลองอู่ตะเภา เพียงเส้นเดียว
เมืองหาดใหญ่ตั้งอยู่บน ทางผ่านของน้ำตามธรรมชาติ (Floodway) พอดี
จึงไม่แปลกที่ทุกครั้งฝนตกหนัก น้ำจำนวนมากจะไหลมารวมตรงนี้เสมอ
2) การขยายเมือง
เราสร้างสิ่งปลูกสร้าง “ขวางทางน้ำ”
หลายอย่างที่มนุษย์สร้างขึ้นในช่วงหลายสิบปีที่ผ่านมา ส่งผลโดยตรงต่อการระบายน้ำ:
ถนนเพชรเกษม + ทางรถไฟสายใต้ ทำหน้าที่คล้าย “คันกั้นน้ำ” ขนาดใหญ่
การถมบึง–หนองน้ำ เพื่อสร้างหมู่บ้าน ทำให้พื้นที่รับน้ำหายไป
บ้านเรือนรุกล้ำคลอง ทำให้คลองแคบลง ระบายน้ำได้ช้าลง
เมื่อเมืองเติบโตทับพื้นที่น้ำเดิม น้ำจึงระบายไม่ทันในเวลาที่เราต้องการ
3) คอขวดสำคัญ
คลองอู่ตะเภา
คลองอู่ตะเภาเป็นหัวใจของระบบระบายน้ำทั้งหมด
แต่มีข้อจำกัดที่แก้ยาก:
ลำคลองคดเคี้ยว ทำให้การไหลของน้ำช้าลง
หากเจอ น้ำทะเลหนุน จากทะเลสาบสงขลา น้ำจากเมืองออกไม่ได้
เกิด “น้ำล้นย้อนเข้าเมือง”
จังหวะนี้เองที่มักเกิดน้ำท่วมใหญ่
4) การเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดิน จาก “พื้นที่ซับน้ำ” → “เมืองคอนกรีต”
พื้นที่ป่าต้นน้ำลดลง ดินซับน้ำได้น้อยลง น้ำป่าจึงไหลลงมาเร็วยิ่งกว่าเดิม
ในเมือง พื้นดินแทบทั้งหมดถูกปิดด้วย คอนกรีต–ยางมะตอย
ฝนที่ตกลงมาจึงไม่มีที่ให้ซึม ต้องลงท่อเพียงอย่างเดียว ซึ่งมัก “รองรับไม่ทัน”
นี่คือเหตุผลว่าทำไมฝนตก 1–2 ชั่วโมง ก็เริ่มมีน้ำรอระบายทันที
แล้วตอนนี้เรามีอะไรช่วยบ้าง?
โครงการพระราชดำริคลอง ร.1–ร.6 (คลองลัดระบายน้ำ) ช่วยผันน้ำอ้อมเมือง ทำให้สถานการณ์ดีขึ้นมากในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา
แต่… สภาพอากาศที่แปรปรวน (Climate Change) ทำให้ฝนตกหนักแบบสุดขั้ว (Rain Bomb) บ่อยขึ้น
ระบบเดิมที่เคยเอาอยู่—อาจเริ่ม “ไม่เพียงพออีกต่อไป”
หลายพื้นที่ของเมืองกำลังเผชิญความลำบาก ทั้งบ้านเรือน การเดินทาง และธุรกิจ
ขอส่งกำลังใจให้พี่น้องชาวหาดใหญ่ทุกคน
ขอให้ทุกคนปลอดภัย ดูแลสุขภาพ และติดตามประกาศจากหน่วยงานท้องถิ่นอย่างใกล้ชิดครับ
หากต้องอพยพ น้ำตัดไฟ หรือมีความเสี่ยง—ขอให้ตัดสินใจอย่างรอบคอบและคำนึงถึงความปลอดภัยเป็นอันดับแรก
ในอนาคต แนวทางสำคัญไม่ใช่แค่ “สร้างเขื่อนใหญ่ขึ้น”
แต่คือการ คืนพื้นที่ให้น้ำ และวางผังเมืองแบบที่ “อยู่ร่วมกับธรรมชาติได้จริง”
เครดิต: fb เฉาก๊วยอวกาศ รักษ์โลก