ทำไมม้าถึงมีดวงตาอยู่ด้านข้างหัว

.

บ่อยครั้งที่คนเราต้องสอนม้า
ที่ด้านข้างทั้งสองข้างของตัวม้า
ให้รู้จักบางสิ่งบางอย่างดีขึ้น
เพื่อให้ม้าประมวลผลข้อมูลได้อย่างเต็มที่

เคยสังเกตไหมว่า
ม้ามีดวงตาอยู่ด้านข้างหัวม้า
แทนที่จะอยู่ด้านหน้า
เหมือนกับคนเรา

ตำแหน่งของดวงตาม้า
มีข้อได้เปรียบทางชีวภาพ
ที่ช่วยให้ม้าปลอดภัย
ในฐานะสัตว์ที่ถูกล่า

อันที่จริง ตำแหน่งของดวงตา
เป็นสัญญาณบ่งบอกว่า
สัตว์นั้นเป็นนักล่าเหยื่อ
หรือเหยื่อของนักล่า

โดยทั่วไปแล้ว
สัตว์นักล่าจะมีดวงตาอยู่ด้านหน้าหัว
ในขณะที่สัตว์ที่ถูกล่าจะอยู่ด้านข้าง
คนเรามีดวงตาอยู่ด้านหน้าใบหน้า
คนเราจึงเป็นนักล่าในทางเทคนิค
ในโลก/สายตาของพวกม้า

" ถ้าคุณนึกถึงเสือหรือนกล่าเหยื่อ
พวกมันจะต้องเพ่งความสนใจไป
ที่สิ่งที่พวกมันพยายามจับเพื่อเป็นอาหาร

ม้ามีจุดบอดน้อยมาก
จึงสามารถเพ่งมอง
สิ่งที่อยู่ตรงหน้าได้โดยตรง

ดวงตาที่ตั้งด้านข้างของม้า
ทำให้ม้ามีมุมมองที่กว้าง
ซึ่งเป็นข้อได้เปรียบ
เมื่อต้องสำรวจสภาพแวดล้อม
เพื่อมองหาสัตว์นักล่า

แม้ว่าม้าบ้านส่วนใหญ่จะอาศัยอยู่
ในสภาพแวดล้อมที่ไม่มีสัตว์นักล่า
หรือมีสัตว์นักล่าน้อยมาก

แต่ม้าก็ยังคงประมวลผลข้อมูลภาพ
ราวกับว่าการอยู่รอดของพวกมันขึ้นอยู่กับสิ่งนี้ "
Beau Whitaker  สัตวแพทย์ประจำ
Brazos Valley Equine Hospitals
ใน Salado รัฐ Texas
.
.

ม้ามองเห็นอย่างไร

เนื่องจากตำแหน่งของดวงตา
ม้าจึงมีการมองเห็นทั้งแบบ
ตาเดียวและแบบสองตา
ภาควิชาจักษุวิทยา
University of California Davis
Ophthalmology Department ระบุว่า
การมองเห็นแบบตาเดียวของม้า
เปรียบเสมือนภาพพาโนรามา
โดยแต่ละดวงตาจะมองเป็นมุมโค้ง
ราว 200-210 องศา
จนกระทั่งม้าเงยหน้าขึ้น
ซึ่งในขณะนั้นมุมมองจะแคบลง
เหลือเพียงแบบสองตาราว 55-80 องศา

ช่วงการมองเห็นรอบข้างที่กว้างนี้
ทำให้ม้าสามารถตรวจจับ
การเคลื่อนไหวเล็ก ๆ น้อย ๆ
ได้นานก่อนที่สัตว์นักล่าจะเข้าถึงตัว
การมองเห็นแบบตาเดียว
และแบบสองตารวมกัน
ทำให้ม้ามองเห็นได้เกือบ 350 องศารอบตัว

เปรียบเทียบกับคนเรา
จะสามารถมองเห็นได้
ราว 180 องศาโดยไม่ต้องหันหัว

“ สิ่งสำคัญที่สุดที่ควรรู้คือ
ม้ามีจุดบอดอยู่ด้านหน้า
และด้านหลังประมาณ 4 ฟุต

คนเราก็มีจุดบอดเล็ก ๆ เช่นกัน
ซึ่งเปรียบเสมือนหลุมดำ
แต่สมองของเรา
เติมเต็มสิ่งที่คาดว่าจะเกิดขึ้น ”
Beau Whitaker กล่าว

แม้ว่าม้าจะมีระยะการมองเห็นที่กว้างมาก
แต่ม้าก็ประมวลผลข้อมูลต่างจากคนเรา
เมื่อมองวัตถุ ดวงตาทั้งสองข้าง
จะมองเห็นและประมวลผลข้อมูลพร้อมกัน

ดวงตาของม้าจะประมวลผลข้อมูลอย่างอิสระ
ดังนั้น เมื่อม้ามองเห็นบางสิ่ง
ด้วยตาซ้ายเป็นครั้งแรก
แม้ว่าตาขวาจะมองเห็นสิ่งนั้นไปแล้ว
ก็เหมือนกับการเห็นวัตถุเดียวกันเป็นครั้งแรก

ม้าเงยหน้า/หัวขึ้น เพื่อมองเห็นได้สองตา

“ วิธีที่ดวงตาของม้าเชื่อมต่อกับสมอง
นั่นคือ พวกมันไม่ได้เรียนรู้แบบองค์รวม

คนที่ทำงานกับม้า
อาจเคยมีประสบการณ์เช่นนี้
ซึ่งบ่อยครั้งที่คุณต้องสอนบางสิ่งบางอย่าง
ให้กับม้าทั้งสองซีก เพื่อให้พวกมัน
ประมวลผลข้อมูลได้อย่างเต็มที่ ”
Beau Whitaker กล่าว
.
.

ดวงตามีสิ่งนี้

ม้ามี ดวงตาขนาดใหญ่ที่สุด
ในบรรดาสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมบนบกทั้งหมด
(แต่แพ้ ปลาวาฬ แมวน้ำ นกกระจอกเทศ)
และพวกมันมีการมองเห็น
ในตอนกลางคืนที่เหนือกว่าคนเรา
แต่ยังแพ้ แมว
จอประสาทตาของพวกมันประกอบด้วย
เซลล์รูปแท่งจำนวนมาก
และมีโครงสร้างเฉพาะตัว
ที่เรียกว่า tapetum lucidum

กระจกตาของม้ามีขนาดใหญ่ แสงเข้าได้มาก
รูม่านตาสามารถขยายได้กว้างมาก
กว้างกว่าแมว/หมาถึง 3 เท่า
กว้างกว่าคนเราถึง 6 เท่า

เยื่อนี้สะท้อนแสงที่มองเห็นได้
กลับผ่านจอประสาทตา
ทำให้การมองเห็นในตอนกลางคืนดีเยี่ยม
และเกิดปรากฏการณ์เรืองแสงในที่มืด
คนเราไม่มีเนื้อเยื่อพิเศษนี้
ดังนั้นการมองเห็นในตอนกลางคืนของคนเรา
จึงมีประสิทธิภาพน้อยกว่า
แต่โดยทั่วไปแล้วการมองเห็น
ของคนเรามีความชัดเจนกว่า
.
.

“ โดยทั่วไปแล้ว
ม้ามองเห็นในตอนกลางคืนได้ดี
พวกมันสามารถมองเห็นในระยะไกล
และวิ่งหนีจากนักล่าได้
จอประสาทตาของม้ามีลักษณะที่พร่ามัว
เกือบจะเป็นสีรุ้ง มากกว่าในคนเรามาก
ชั้นสะท้อนแสงนี้ช่วยให้
แสงสะท้อนกลับภายในดวงตา
ช่วยเพิ่มการมองเห็นในตอนกลางคืน ”

โครงสร้างดวงตาของม้า
ทำให้พวกมันสามารถตรวจจับ
การเคลื่อนไหวของศัตรู/นักล่า
แม้แต่เพียงเล็กน้อยในระยะไกลได้
ซึ่งเป็นข้อได้เปรียบด้านความปลอดภัย
สำหรับสัตว์ที่เป็นเหยื่อ
แต่การมองเห็นวัตถุของพวกมัน
จะชัดเจนเพียงระยะ 200 หลาเท่านั้น
เกินกว่านั้นวัตถุจะเริ่มเป็นภาพเบลอ

ลูกม้าจะเรียนรู้การตอบสนองภัยคุกคาม
เมื่อตอนมีอายุราว 1-2 สัปดาห์

วิธีที่ดวงตาของพวกมันรับรู้สีนั้น
มีความซับซ้อนน้อยกว่าคนเรา
การมองเห็นแบบ Dichromacy
จำกัดให้พวกมันมองเห็นเพียง
เฉดสีน้ำเงินและเขียว
ที่มีเฉดสีแตกต่างกันเล็กน้อย
ในขณะที่คนเรามีการมองเห็น
แบบ Trichrmacy
และสามารถเห็น เฉดสีแดงและเหลือง
คนเราเห็นเฉดสีได้มากกว่าม้า
.
.

ครั้งต่อไปที่เห็นม้า

การทำความเข้าใจว่าม้า
มองเห็นอย่างไรสามารถทำให้
การปฏิสัมพันธ์ครั้งต่อไปของคนเรา
จะปลอดภัยยิ่งขึ้นสำหรับทั้งสองฝ่าย

หากม้ารู้สึกถึงบางสิ่งที่สัมผัสตัวมัน
โดยที่ไม่เห็นหรือได้ยินว่ามันคืออะไร
สัญชาตญาณการต่อสู้หรือหนี
ตามธรรมชาติของม้าจะเริ่มทำงาน

หมายเหตุ :

ควรขออนุญาตจาก
ผู้ที่กำลังจัดการม้าก่อนเสมอ
หากยังไม่เคยสร้างความสัมพันธ์
กับผู้ฝึกหรือเจ้าของม้ามาก่อน

“ เมื่อคุณอยู่ใกล้ม้า
จำไว้ว่าพวกมันไม่สามารถมองเห็น
ด้านหลังหรือด้านหน้าตัวเองได้โดยตรง
วิธีที่ดีที่สุดคือเข้าไปหาพวกเขาจากด้านข้าง
ใกล้กับบริเวณไหล่ของพวกมัน
และพูดคุยกับพวกมัน
เพื่อให้พวกมันรู้ว่าคุณอยู่ตรงนั้น ”
Beau Whitaker กล่าวสรุป
.

เรียบเรียง/ที่มา

Popular Science
Vision in the Equine
Horse Report
.

หมายเหตุ

สิ่งแปลกปลอม เช่น เศษพืช เศษหญ้าแห้ง
หนามกระบองเพชร เมล็ดพืช ฝุ่นทราย
อาจทำให้เกิดแผลที่กระจกตา แผลฉีกขาด
ถ้าเกิดติดเชื้อแบคทีเรีย/เชื้อราบางชนิด
ทั้งสองชนิดนี้เติบโตได้ดีในสิ่งแวดล้อมบางแห่ง
โดยเข้าสู่ดวงตาผ่านบาดแผล/รอยขีดข่วน
การติดเชื้ออาจเกิดบนพื้นผิว/ลึกเข้าไปในดวงตา
เขื้อรามักจะทำให้เกิดแผล/ฝีที่เจ็บปวด
อันตรายเหล่านี้อาจทำให้ม้าบาดเจ็บสาหัส
หรือสูญเสียการมองเห็นได้ ถ้าไม่รีบรักษา
.
.