ปัสสาวะติดขัด สัญญาณ "ต่อมลูกหมากโต" โรคใกล้ตัวผู้ชายที่ไม่ควรมองข้าม

😷ในช่วงวัยกลางคนจนถึงวัยสูงอายุ ผู้ชายจำนวนไม่น้อยต้องเผชิญกับปัญหาการปัสสาวะผิดปกติ เช่น ปัสสาวะขัด ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะไม่พุ่ง หรือแม้กระทั่งต้องลุกเข้าห้องน้ำบ่อยในตอนกลางคืน อาการเหล่านี้อาจดูเหมือนไม่รุนแรงในช่วงแรก แต่หากปล่อยไว้โดยไม่รักษา อาจส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตในระยะยาว และหนึ่งในสาเหตุที่พบได้บ่อยคือ “โรคต่อมลูกหมากโต”

📍โรคต่อมลูกหมากโตคืออะไร?

โรคต่อมลูกหมากโต (Benign Prostatic Hyperplasia – BPH) เป็นภาวะที่ต่อมลูกหมากของผู้ชายมีขนาดใหญ่ขึ้นผิดปกติ ซึ่งต่อมลูกหมากจะอยู่ใต้กระเพาะปัสสาวะและล้อมรอบท่อปัสสาวะ เมื่อขยายใหญ่ขึ้น จะกดทับท่อปัสสาวะ ทำให้เกิดปัญหาในการปัสสาวะ เช่น ปัสสาวะขัด ปัสสาวะไม่พุ่ง หรือปัสสาวะบ่อย โดยโรคนี้ ไม่ใช่มะเร็งและไม่พัฒนาเป็นมะเร็ง แต่สามารถส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตได้มาก

📍 สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง

⚠️ อายุ: ผู้ชายอายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไปมีความเสี่ยงสูง โดยพบมากกว่า 50% ในผู้ชายอายุ 60 ปี และมากถึง 80% ในช่วงอายุ 70 ปีขึ้นไป

⚠️ การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเพศชาย ที่เกิดขึ้นตามวัย

📍 อาการของต่อมลูกหมากโต แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มหลัก

😖 1. อาการเกี่ยวกับการเก็บปัสสาวะ

🚫 ปัสสาวะบ่อย

🚫 ปวดปัสสาวะทันทีทันใด

🚫 ปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน

😖 2. อาการเกี่ยวกับการขับถ่ายปัสสาวะ

🚫 ปัสสาวะขัด ปัสสาวะสะดุด

🚫 ปัสสาวะหยดหรือปัสสาวะเป็นเลือด

🚫 ปัสสาวะไม่สุด หรือไม่สามารถปัสสาวะได้เลย

💢 หากปล่อยทิ้งไว้อาจนำไปสู่ การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ หรือภาวะไตเสื่อม ได้

🤢 การวินิจฉัยโรค แพทย์จะตรวจสอบโดยใช้หลายวิธีร่วมกัน เช่น

⚠️ การซักประวัติและตรวจร่างกาย

⚠️ ตรวจปัสสาวะ

⚠️ ตรวจเลือดเพื่อหาค่า PSA (Prostate-Specific Antigen)

⚠️ ตรวจคลื่นเสียงผ่านทางทวารหนัก (TRUS)

⚠️ ตรวจอัตราการไหลของปัสสาวะ (Uroflowmetry)

⚠️ ตรวจปริมาณปัสสาวะคงค้างหลังการถ่าย

👉 แนวทางการรักษาโรคต่อมลูกหมากโต จะขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงของอาการ และผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันของผู้ป่วย ดังนี้

✅ รักษาโดยการปรับพฤติกรรม สำหรับผู้ที่อาการไม่รุนแรง แพทย์อาจแนะนำให้

✨ ลดการดื่มน้ำก่อนนอน

✨ หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และคาเฟอีน

✨ จัดการความเครียด

✅ รักษาโดยการรับประทานยา มียาหลัก ๆ 2 กลุ่ม ได้แก่

✨ ยากลุ่มที่ช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อรอบท่อปัสสาวะ (α-blocker)

✨ ยากลุ่มที่ช่วยลดขนาดต่อมลูกหมาก (5-ARI)

ทั้งนี้ยามีประสิทธิภาพดีในหลายกรณี แต่ต้องใช้ต่อเนื่องและอาจมีผลข้างเคียง เช่น ความดันโลหิตต่ำ อ่อนเพลีย หรือภาวะหลั่งน้ำอสุจิผิดปกติ

✅ การผ่าตัด

ในกรณีที่ยาไม่ได้ผล หรือขนาดต่อมลูกหมากใหญ่จนปัสสาวะลำบาก แพทย์อาจแนะนำ การผ่าตัดส่องกล้องผ่านท่อปัสสาวะเพื่อตัดชิ้นเนื้อต่อมลูกหมากออก แม้จะได้ผลดี แต่มีข้อเสียที่ต้องคำนึงถึง เช่น ความเสี่ยงจากการดมยาสลบ ความเสี่ยงจากการติดเชื้อ และผลข้างเคียงด้านสมรรถภาพทางเพศซึ่งอาจมีผลกระทบต่อการหลั่งน้ำอสุจิในบางราย

✅ การรักษาแบบไม่ผ่าตัด : เทคนิค PAE (Prostatic Artery Embolization)

🩷 หนึ่งในวิธีที่ทันสมัยและปลอดภัย คือ การรักษาด้วยเทคนิค PAE ซึ่งเป็นหัตถการทางรังสีร่วมรักษา โดยแพทย์จะสอดสายสวนขนาดเล็กผ่านหลอดเลือดที่ขาหนีบหรือข้อมือ ฉีดสารอุดหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงต่อมลูกหมาก ทำให้ต่อมลูกหมากค่อย ๆ หดตัวลงภายใน 1–3 เดือน และอาการดีขึ้นชัดเจนในช่วง 5–6 เดือนหลังทำ

📍 แม้ว่าโรคต่อมลูกหมากโตจะไม่ใช่โรคร้ายแรง แต่หากละเลยอาจส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวันและทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน ดังนั้น หากเริ่มมีอาการผิดปกติเกี่ยวกับการปัสสาวะ การเข้าพบแพทย์เพื่อตรวจและรับการรักษาที่เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญที่สุด