🧭 พัฒนาการสิทธิการศึกษาพื้นฐานในประเทศไทย (พ.ศ. 2534 – 2568)
⸻
🔹 พ.ศ. 2534 – รัฐธรรมนูญ 2534
• กำหนด การศึกษาภาคบังคับ = 6 ปี (ป.1 – ป.6)
• ❌ ยังไม่มีสิทธิเรียนฟรี หรือรับรองการศึกษาหลังประถม
• 🎯 สถานการณ์จริง: เด็กนอกระบบจำนวนมากก่อนปี 2540
• อายุ 3–5 ปี = 700,000 คน
• อายุ 6–11 ปี = 650,000 คน
• อายุ 12–14 ปี = 1,000,000 คน
• อายุ 15–17 ปี = 2,000,000 คน
⸻
🔹 พ.ศ. 2538 – การอภิวัฒน์การศึกษา / ปรัชญาเศรษฐศาสตร์สุขวิชโนมิกส์
• เสนอ สิทธิการศึกษา 15 ปีเต็ม (อายุ 3–17 ปี)
• ประถม 6 ปี + มัธยม/อาชีวะ 6 ปี = 12 ปี
• อนุบาล 3 ปี = การเตรียมความพร้อม ไม่ใช่การศึกษา
• ให้เรียนฟรี + สวัสดิการครบ:
✅ อาหารกลางวัน หรือ 3 มื้อนักเรียนประจำ
✅ รถรับส่ง
✅ ชุดนักเรียน
✅ อุปกรณ์การเรียน
• รับเพิ่ม 4.35 ล้านคน
• สิทธิถูกบรรจุในรัฐธรรมนูญปี 2540
⸻
🔹 พ.ศ. 2540 – รัฐธรรมนูญฉบับประชาชน
• รับรองสิทธิเรียนฟรี 12 ปี เป็นครั้งแรก
• 📜 มาตรา 43 = เรียนฟรี 12 ปี โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย
• 📜 มาตรา 80 = รัฐต้องส่งเสริมการพัฒนาเด็ก 3 ปี (อนุบาล)
• ปรัชญาเศรษฐศาสตร์สุขวิชโนมิกส์
⸻
🔹 พ.ศ. 2545 – พ.ร.บ. การศึกษาภาคบังคับ
• ขยายภาคบังคับ จาก 6 → 9 ปี (ป.1 – ม.3)
• ❗ เปลี่ยน “การศึกษาขั้นพื้นฐาน” = อนุบาล – ม.3
• ผลกระทบ:
• ❌ มัธยมปลายและอาชีวะ ไม่อยู่ในสิทธิพื้นฐานอีกต่อไป
⸻
🔹 พ.ศ. 2548 – ปัญหาการหลุดจากระบบ ถึง 2568 ไม่ได้รับการแก้ไขเนื่องจากความวุ่นวายทางการเมือง ถึงปัจจุบัน
• เด็กอายุ 15–17 ปี ที่ไม่ได้เรียนต่อ = 1,113,469 คน เนื่องจากเปลี่ยนแปลงกฎหมาย - ปี 2568
พัฒนาการสิทธิการศึกษาพื้นฐานในประเทศไทย (พ.ศ. 2534 – 2568)
⸻
🔹 พ.ศ. 2534 – รัฐธรรมนูญ 2534
• กำหนด การศึกษาภาคบังคับ = 6 ปี (ป.1 – ป.6)
• ❌ ยังไม่มีสิทธิเรียนฟรี หรือรับรองการศึกษาหลังประถม
• 🎯 สถานการณ์จริง: เด็กนอกระบบจำนวนมากก่อนปี 2540
• อายุ 3–5 ปี = 700,000 คน
• อายุ 6–11 ปี = 650,000 คน
• อายุ 12–14 ปี = 1,000,000 คน
• อายุ 15–17 ปี = 2,000,000 คน
⸻
🔹 พ.ศ. 2538 – การอภิวัฒน์การศึกษา / ปรัชญาเศรษฐศาสตร์สุขวิชโนมิกส์
• เสนอ สิทธิการศึกษา 15 ปีเต็ม (อายุ 3–17 ปี)
• ประถม 6 ปี + มัธยม/อาชีวะ 6 ปี = 12 ปี
• อนุบาล 3 ปี = การเตรียมความพร้อม ไม่ใช่การศึกษา
• ให้เรียนฟรี + สวัสดิการครบ:
✅ อาหารกลางวัน หรือ 3 มื้อนักเรียนประจำ
✅ รถรับส่ง
✅ ชุดนักเรียน
✅ อุปกรณ์การเรียน
• รับเพิ่ม 4.35 ล้านคน
• สิทธิถูกบรรจุในรัฐธรรมนูญปี 2540
⸻
🔹 พ.ศ. 2540 – รัฐธรรมนูญฉบับประชาชน
• รับรองสิทธิเรียนฟรี 12 ปี เป็นครั้งแรก
• 📜 มาตรา 43 = เรียนฟรี 12 ปี โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย
• 📜 มาตรา 80 = รัฐต้องส่งเสริมการพัฒนาเด็ก 3 ปี (อนุบาล)
• ปรัชญาเศรษฐศาสตร์สุขวิชโนมิกส์
⸻
🔹 พ.ศ. 2545 – พ.ร.บ. การศึกษาภาคบังคับ
• ขยายภาคบังคับ จาก 6 → 9 ปี (ป.1 – ม.3)
• ❗ เปลี่ยน “การศึกษาขั้นพื้นฐาน” = อนุบาล – ม.3
• ผลกระทบ:
• ❌ มัธยมปลายและอาชีวะ ไม่อยู่ในสิทธิพื้นฐานอีกต่อไป
⸻
🔹 พ.ศ. 2548 – ปัญหาการหลุดจากระบบ ถึง 2568 ไม่ได้รับการแก้ไขเนื่องจากความวุ่นวายทางการเมือง ถึงปัจจุบัน
• เด็กอายุ 15–17 ปี ที่ไม่ได้เรียนต่อ = 1,113,469 คน เนื่องจากเปลี่ยนแปลงกฎหมาย - ปี 2568