📘 สิทธิการศึกษาตามรัฐธรรมนูญ 2540 และปัญหากฎหมายลูกปี 2545
✅ สิทธิการศึกษาในรัฐธรรมนูญ 2540
มาตรา 43
“บุคคลย่อมมีสิทธิได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐานไม่น้อยกว่าสิบสองปี ซึ่งต้องจัดให้โดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย”
🔹 ความหมาย:
สิทธิการศึกษาขั้นพื้นฐาน 12 ปี หมายถึง ประถมศึกษาจนถึงมัธยมปลายหรืออาชีวศึกษา
เป็น สิทธิของประชาชนทุกคน ไม่ใช่เพียงการศึกษาภาคบังคับ
ไม่ได้เปลี่ยนแปลง “ภาคบังคับ” (ยังคง 6 ปี)
มาตรา 80
“รัฐต้องคุ้มครองและพัฒนาเด็กและเยาวชน …”
🔹 ความหมายเพิ่มเติม:
สนับสนุน สิทธิการศึกษาในระดับปฐมวัย (อนุบาล) อย่างมีคุณภาพและทั่วถึง
ถือเป็น “สิทธิขั้นพื้นฐาน” เพิ่มเติมอีก 3 ปี
📌 ดังนั้น สิทธิการศึกษาตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญปี 2540 คือ 15 ปี (อนุบาล 3 ปี + ขั้นพื้นฐาน 12 ปี)
❗ กฎหมายการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2545: การเบี่ยงเบนเจตนารมณ์
แม้รัฐธรรมนูญ 2540 ให้สิทธิเรียนฟรี 15 ปี แต่:
มาตราใน พ.ร.บ. การศึกษาแห่งชาติ ปี 2545 กลับนิยามใหม่ว่า:
“การศึกษาขั้นพื้นฐาน” = อนุบาล + ประถม + มัธยมต้น = รวม 9 ปี
“การศึกษาภาคบังคับ” = ขยายจาก 6 ปี → 9 ปี
มัธยมปลายหรืออาชีวศึกษา ไม่ใช่การศึกษาขั้นพื้นฐานอีกต่อไป
📌 ส่งผลให้ สิทธิในการเรียนถึง ม.6 หรืออาชีวะหายไป
🔍 ผลกระทบ
ตามเอกสารของ สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (สกศ.):
ปีการศึกษา 2548
เยาวชนวัย 15–17 ปี ที่ไม่มีโอกาสเรียน ม.ปลายหรืออาชีวะ = 1,113,469 คน
คิดเป็น 39.3% ของกลุ่มวัยเดียวกัน
สูงกว่าหลายประเทศที่อยู่ในระดับการพัฒนาใกล้เคียงกัน
📎 แหล่งข้อมูล:
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2548). รายงานการศึกษาขั้นพื้นฐาน. สืบค้นจาก
http://backoffice.onec.go.th/uploads/Book/750-file.pdf
คนเสื้อแดงไม่ทราบเรื่อง รัฐบาลประชานิยมลดสิทธิ์การศึกษาของ คนจนหรือครับ?
✅ สิทธิการศึกษาในรัฐธรรมนูญ 2540
มาตรา 43
“บุคคลย่อมมีสิทธิได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐานไม่น้อยกว่าสิบสองปี ซึ่งต้องจัดให้โดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย”
🔹 ความหมาย:
สิทธิการศึกษาขั้นพื้นฐาน 12 ปี หมายถึง ประถมศึกษาจนถึงมัธยมปลายหรืออาชีวศึกษา
เป็น สิทธิของประชาชนทุกคน ไม่ใช่เพียงการศึกษาภาคบังคับ
ไม่ได้เปลี่ยนแปลง “ภาคบังคับ” (ยังคง 6 ปี)
มาตรา 80
“รัฐต้องคุ้มครองและพัฒนาเด็กและเยาวชน …”
🔹 ความหมายเพิ่มเติม:
สนับสนุน สิทธิการศึกษาในระดับปฐมวัย (อนุบาล) อย่างมีคุณภาพและทั่วถึง
ถือเป็น “สิทธิขั้นพื้นฐาน” เพิ่มเติมอีก 3 ปี
📌 ดังนั้น สิทธิการศึกษาตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญปี 2540 คือ 15 ปี (อนุบาล 3 ปี + ขั้นพื้นฐาน 12 ปี)
❗ กฎหมายการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2545: การเบี่ยงเบนเจตนารมณ์
แม้รัฐธรรมนูญ 2540 ให้สิทธิเรียนฟรี 15 ปี แต่:
มาตราใน พ.ร.บ. การศึกษาแห่งชาติ ปี 2545 กลับนิยามใหม่ว่า:
“การศึกษาขั้นพื้นฐาน” = อนุบาล + ประถม + มัธยมต้น = รวม 9 ปี
“การศึกษาภาคบังคับ” = ขยายจาก 6 ปี → 9 ปี
มัธยมปลายหรืออาชีวศึกษา ไม่ใช่การศึกษาขั้นพื้นฐานอีกต่อไป
📌 ส่งผลให้ สิทธิในการเรียนถึง ม.6 หรืออาชีวะหายไป
🔍 ผลกระทบ
ตามเอกสารของ สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (สกศ.):
ปีการศึกษา 2548
เยาวชนวัย 15–17 ปี ที่ไม่มีโอกาสเรียน ม.ปลายหรืออาชีวะ = 1,113,469 คน
คิดเป็น 39.3% ของกลุ่มวัยเดียวกัน
สูงกว่าหลายประเทศที่อยู่ในระดับการพัฒนาใกล้เคียงกัน
📎 แหล่งข้อมูล:
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2548). รายงานการศึกษาขั้นพื้นฐาน. สืบค้นจาก http://backoffice.onec.go.th/uploads/Book/750-file.pdf