ต่อมไทรอยด์เป็นอวัยวะสำคัญที่ควบคุมการเผาผลาญและการเจริญเติบโตของร่างกาย
การตรวจเลือดไทรอยด์จึงเป็นวิธีที่แม่นยำที่สุดในการประเมินการทำงานของต่อมไทรอยด์
วันนี้พี่หมอฝั่งธน..จะมาให้ความรู้ 
เมื่อไหร่ควรตรวจเลือดไทรอยด์ อาการและข้อบ่งชี้ที่ไม่ควรมองข้าม
ทำความเข้าใจความสำคัญของการตรวจเลือดไทรอยด์
ท่ามกลางภาวะมลพิษและความเครียดในปัจจุบัน โรคเกี่ยวกับต่อมไทรอยด์กำลังพบได้บ่อยขึ้นในทุกเพศทุกวัย
การตรวจคัดกรองจึงเป็นเรื่องสำคัญ โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยงที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคต่อมไทรอยด์
การตรวจเลือดไทรอยด์เป็นวิธีมาตรฐานที่แพทย์ใช้ประเมินการทำงานของต่อมไทรอยด์ผ่านการวัดระดับฮอร์โมนในเลือด
ความสำคัญของฮอร์โมนไทรอยด์ต่อร่างกาย
ฮอร์โมนไทรอยด์เป็นสารสำคัญที่ควบคุมกระบวนการเผาผลาญในเซลล์ทั่วร่างกาย
การเปลี่ยนแปลงของค่าฮอร์โมนไทรอยด์แม้เพียงเล็กน้อยก็ส่งผลกระทบต่อการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ อย่างมีนัยสำคัญ
ทั้งระบบหัวใจและหลอดเลือด ระบบประสาท และระบบกล้ามเนื้อ
การตรวจเลือดไทรอยด์จึงช่วยให้แพทย์สามารถประเมินความผิดปกติได้อย่างแม่นยำ
อาการที่บ่งชี้ว่าควรตรวจเลือดไทรอยด์การสังเกตอาการผิดปกติของไทรอยด์เป็นจุดเริ่มต้นสำคัญที่นำไปสู่การวินิจฉัยที่ถูกต้อง
อาการเหล่านี้อาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล และบางครั้งก็คล้ายคลึงกับอาการของโรคอื่น ๆ
การตรวจเลือดไทรอยด์จึงเป็นวิธีที่ช่วยยืนยันสาเหตุที่แท้จริงได้
อาการของภาวะไทรอยด์เป็นพิษ ภาวะไทรอยด์เป็นพิษเกิดจากต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนมากเกินไป
ค่าฮอร์โมนไทรอยด์ที่สูงผิดปกติจะทำให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น หัวใจเต้นเร็วหรือเต้นผิดจังหวะ
เหงื่อออกมาก แม้อยู่ในที่เย็น น้ำหนักลดโดยไม่ได้ควบคุมอาหาร
มือสั่น กล้ามเนื้ออ่อนแรง นอนไม่หลับ หงุดหงิดง่าย
อาการของภาวะไทรอยด์ต่ำ โรคต่อมไทรอยด์ประเภทนี้เกิดจากการผลิตฮอร์โมนน้อยเกินไป มักพบอาการ ได้แก่
อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย น้ำหนักเพิ่มขึ้นแม้ไม่ได้กินมากขึ้น ผิวแห้ง ผมร่วง ท้องผูก ซึมเศร้า ความจำเสื่อม
กลุ่มเสี่ยงที่ควรตรวจเลือดไทรอยด์เป็นประจำ มีบางกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรคต่อมไทรอยด์
การตรวจเลือดไทรอยด์เป็นประจำจึงมีความสำคัญเป็นพิเศษ
โดยกลุ่มคนที่มีความเสี่ยงเป็นโรคไทรอยด์ ได้แก่
สตรีตั้งครรภ์และหลังคลอด ในช่วงตั้งครรภ์ ร่างกายต้องการฮอร์โมนไทรอยด์เพิ่มขึ้นเพื่อการพัฒนาของทารกในครรภ์
การตรวจเลือดไทรอยด์จึงเป็นส่วนหนึ่งของการฝากครรภ์
เพราะค่าฮอร์โมนไทรอยด์ที่ผิดปกติอาจส่งผลต่อพัฒนาการของทารก
นอกจากนี้ หลังคลอดยังมีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะไทรอยด์อักเสบได้
ผู้ที่มีประวัติครอบครัว พันธุกรรมมีส่วนสำคัญในการเกิดโรคต่อมไทรอยด์
ผู้ที่มีญาติสายตรงเป็นโรคนี้ควรได้รับการตรวจเลือดไทรอยด์อย่างสม่ำเสมอ เพื่อติดตามความผิดปกติตั้งแต่ระยะเริ่มต้น
ผู้ที่มีโรคภูมิต้านทานตัวเอง โรคภูมิต้านทานตัวเองหลายชนิดมักเกิดร่วมกับความผิดปกติของต่อมไทรอยด์
เช่น เบาหวานชนิดที่ 1 โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ การตรวจเลือดไทรอยด์จึงเป็นส่วนหนึ่งของการติดตามอาการในผู้ป่วยกลุ่มนี้ด้วย
การเตรียมตัวก่อนตรวจเลือดไทรอยด์
การเตรียมตัวที่ถูกต้องมีผลต่อความแม่นยำของผลตรวจ
อาการผิดปกติไทรอยด์จะได้รับการวินิจฉัยอย่างถูกต้องได้นั้น
ผู้เข้ารับการตรวจควรเตรียตัวตามแนวทางปฏิบัติ ดังนี้
การงดอาหารและน้ำ ควรงดอาหารและเครื่องดื่มอย่างน้อย 8-12 ชั่วโมง สามารถดื่มน้ำเปล่าได้
หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหนักก่อนตรวจ
การเตรียมข้อมูลสำหรับแพทย์ ควรเตรียมข้อมูลต่อไปนี้ ได้แก่
ประวัติการใช้ยา โดยเฉพาะยาที่มีผลต่อค่าฮอร์โมนไทรอยด์
ประวัติครอบครัวเกี่ยวกับโรคต่อมไทรอยด์ อาการผิดปกติที่สังเกตได้
การแปลผลตรวจเลือดไทรอยด์ การแปลผลตรวจต้องพิจารณาค่าฮอร์โมนไทรอยด์หลายตัว ประกอบด้วย
TSH (Thyroid Stimulating Hormone) TSH เป็นฮอร์โมนที่ควบคุมการทำงานของต่อมไทรอยด์
การตรวจเลือดไทรอยด์จะวัดค่า TSH เป็นหลัก
ค่า TSH สูง บ่งชี้ภาวะไทรอยด์ต่ำ
ค่า TSH ต่ำ บ่งชี้ภาวะไทรอยด์เป็นพิษ
FT3 และ FT4 เป็นฮอร์โมนที่ต่อมไทรอยด์ผลิตโดยตรง การวัดค่าทั้งสองนี้ช่วยยืนยันการวินิจฉัยโรคต่อมไทรอยด์ได้แม่นยำขึ้น
การรักษาหลังพบความผิดปกติจากการตรวจเลือดไทรอยด์ เมื่อพบความผิดปกติจากการตรวจ แพทย์จะพิจารณาแนวทางการรักษาที่เหมาะสม ได้แก่
การรักษาภาวะไทรอยด์เป็นพิษ ยาต้านไทรอยด์ การรักษาด้วยไอโอดีนรังสี การผ่าตัดในบางกรณี
การรักษาภาวะไทรอยด์ต่ำ การให้ฮอร์โมนไทรอยด์ทดแทน การติดตามค่าฮอร์โมนไทรอยด์อย่างสม่ำเสมอ
การปรับขนาดยาตามผลตรวจ
ความถี่ในการตรวจเลือดไทรอยด์ การกำหนดความถี่ในการตรวจขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ ได้แก่
สำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงสูง ควรตรวจทุก 6-12 เดือน อาจต้องตรวจถี่ขึ้นหากมีอาการผิดปกติไทรอยด์
สำหรับผู้ที่กำลังรักษา ตรวจทุก 4-8 สัปดาห์ในช่วงแรกของการรักษา ปรับความถี่ตามการตอบสนองต่อการรักษา
การป้องกันโรคต่อมไทรอยด์ นอกจากการตรวจเลือดไทรอยด์เป็นประจำแล้ว การป้องกันยังทำได้โดย
การรับประทานอาหารที่เหมาะสม อาหารที่มีไอโอดีนเพียงพอ
หลีกเลี่ยงอาหารที่รบกวนการทำงานของต่อมไทรอยด์ รับประทานอาหารที่มีแร่ธาตุสำคัญครบถ้วน
การดูแลสุขภาพทั่วไป ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ลดความเครียด พักผ่อนให้เพียงพอ
*** การตรวจเลือดไทรอยด์เป็นเครื่องมือสำคัญในการดูแลสุขภาพต่อมไทรอยด์
การสังเกตอาการผิดปกติและเข้ารับการตรวจอย่างสม่ำเสมอจะช่วยป้องกันและรักษาโรคต่อมไทรอยด์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ผู้ที่มีความเสี่ยงควรปรึกษาแพทย์เพื่อวางแผนการตรวจที่เหมาะสม และปฏิบัติตามคำแนะนำในการดูแลสุขภาพอย่างเคร่งครัด***
ความรู้เพิ่มเติม
https://www.thonburihospital.com/when-to-check-thyroid-signs/
https://www.youtube.com/watch?v=28v8puJ2Rkw
เมื่อไหร่ควรตรวจเลือดไทรอยด์ อาการและข้อบ่งชี้ที่ไม่ควรมองข้าม