ตั้งแต่มีข่าวข้อพิพาทไทย-กัมพูชาจนกระทั่งปิดด่านชายแดนมา รู้สึกว่าท่านอังเคิลประธานวุฒิสภาของประเทศเพื่อนบ้านนี่ท็อปฟอร์มจริง ๆ ออกคำสั่งโน่นนี่นั่นไปทั่ว ล่าสุดสั่งปั๊มพีทีทีที่มีสาขาอยู่ทั่วประเทศเพื่อนบ้านห้ามนำเข้าน้ำมันจากไทย ให้หันไปนำเข้าน้ำมันจากสิงคโปร์และมาเลเซียแทน แต่มีการบอกด้วยนะว่าไม่ต้องเปลี่ยนชื่อปั๊มใหม่นะ ให้ใช้ PTT เหมือนเดิมนั่นแหละ อ้าว! ก็ PTT มันก็ย่อมาจาก Petroleum Authority of Thailand ไม่ใช่เหรอ..? มันก็มีคำว่า Thailand อยู่นิ? แต่จากคำสั่งต่าง ๆ ที่ท่านอังเคิลแกออกมาแทบทุกวัน เรารู้สึกว่า Something's not right คือท่านอังเคิลแกเป็นประธานวุฒิสภา ไม่ใช่นายกนี่หว่า เราเลยสงสัยมาตั้งแต่แรกแล้วว่าประธานวุฒิสภามีสิทธิ์ที่จะใช้อำนาจออกคำสั่งหรือกฎหมายต่าง ๆ แทนนายกรัฐมนตรีหรือประธานาธิบดีแบบนี้ได้ด้วยเหรอ..? ปกติถ้าเป็นประธานวุฒิสภาของไทย ไม่น่าจะได้นะ เว้นแต่ว่าจะเป็นบางคนที่มาจากตระกูลหนึ่งมานั่งเก้าอี้ประธานวุฒิสภาล่ะนะ ซึ่งพวกท่านก็น่าจะเดาได้ว่าเราหมายถึงตระกูลไหน? 😄😄😄😄😄
เราได้ถาม Google Gemini ดู โดยเราถามไปว่า...
ตำแหน่งประธานวุฒิสภา ถ้าเป็นในไทยหรือประเทศอื่น ๆ ตำแหน่งนี้มีสิทธิ์ออกคำสั่งต่าง ๆ หรือออกกฎหมายแทนนายกรัฐมนตรีหรือประธานาธิบดีได้หรือไม่? ยกตัวอย่างเช่นไทยจะสั่งงดรับมอบเครื่องบินโบอิ้งอันเนื่องมาจากกำแพงภาษี ซึ่งปกติแล้วควรจะเป็นหน้าที่ของนายกรัฐมนตรีที่จะออกคำสั่ง แต่ทีนี้มันมีประเทศเพื่อนบ้านประเทศหนึ่งที่ประธานวุฒิสภาจะเป็นคนออกคำสั่งต่าง ๆ ทั้งที่ตัวเองไม่ใช่นายกรัฐมนตรี คือเคยเป็นนายกรัฐมนตรีแต่ลาออกจากตำแหน่ง ปัจจุบันนี้ก็เป็นประธานวุฒิสภา แบบนี้มันเป็นการใช้อำนาจเกินขอบเขตไปหรือเปล่า?
และนี่คือคำตอบจาก Google Gemini
โดยทั่วไปแล้ว ตำแหน่งประธานวุฒิสภา ไม่มีสิทธิ์โดยตรงในการออกคำสั่งต่างๆ หรือออกกฎหมายแทนนายกรัฐมนตรีหรือประธานาธิบดีได้ ไม่ว่าจะในประเทศไทยหรือประเทศอื่นๆ ครับ
บทบาทหลักของประธานวุฒิสภาคือการเป็นประธานการประชุมของวุฒิสภา เพื่อควบคุมการดำเนินงานของวุฒิสภาให้เป็นไปตามข้อบังคับการประชุม และดำรงความสงบเรียบร้อยในการประชุมครับ
อำนาจหน้าที่ของประธานวุฒิสภา (โดยทั่วไป):
ควบคุมการประชุมวุฒิสภา: เป็นผู้ดำเนินการประชุม, ควบคุมการอภิปราย, ให้สมาชิกแสดงความคิดเห็น, และลงมติ.
รักษาความสงบเรียบร้อย: ดูแลให้การประชุมเป็นไปตามระเบียบและข้อบังคับ.
ลงนามในกฎหมาย (ในบางประเทศ): ในบางประเทศ ประธานวุฒิสภาอาจมีบทบาทในการลงนามรับรองกฎหมายที่ผ่านความเห็นชอบจากรัฐสภา ก่อนนำไปประกาศใช้ (ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นเพียงการรับรองทางพิธีการ ไม่ได้มีอำนาจยับยั้ง).
เป็นผู้แทนวุฒิสภา: ทำหน้าที่เป็นตัวแทนของวุฒิสภาในการติดต่อประสานงานกับหน่วยงานภายนอก.
อำนาจแต่งตั้ง/ปลด (ในบางกรณีที่จำกัด): ในบางประเทศอาจมีอำนาจแต่งตั้งหรือปลดตำแหน่งในส่วนงานที่เกี่ยวข้องกับวุฒิสภาโดยตรงเท่านั้น เช่น เลขาธิการวุฒิสภา หรือเจ้าหน้าที่ภายในวุฒิสภา.
กรณีตัวอย่างที่คุณยกมา:
การสั่งงดรับมอบเครื่องบินโบอิ้งอันเนื่องมาจากกำแพงภาษี เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับนโยบายต่างประเทศ การค้า และการบริหารราชการแผ่นดิน ซึ่งโดยปกติแล้วจะเป็นอำนาจหน้าที่ของ ฝ่ายบริหาร (รัฐบาล) ที่มีนายกรัฐมนตรีเป็นหัวหน้าครับ การตัดสินใจในเรื่องเหล่านี้ต้องผ่านกระบวนการทางนโยบาย การพิจารณาของคณะรัฐมนตรี และอาจต้องได้รับการอนุมัติจากรัฐสภาในบางกรณี (เช่น การทำสนธิสัญญา)
สถานการณ์ในประเทศเพื่อนบ้านที่คุณกล่าวถึง:
หากมีประเทศเพื่อนบ้านที่คุณกล่าวถึง ซึ่งประธานวุฒิสภาเป็นผู้ที่เคยเป็นนายกรัฐมนตรีมาก่อน และปัจจุบันเป็นประธานวุฒิสภา แต่กลับออกคำสั่งต่างๆ เหมือนกับเป็นผู้บริหารประเทศ ถือว่าเป็นการใช้อำนาจเกินขอบเขตหน้าที่ของประธานวุฒิสภาโดยปกติครับ
สาเหตุที่เป็นไปได้ที่อาจเกิดเหตุการณ์นี้:
โครงสร้างอำนาจที่พิเศษ/ไม่ปกติ: ประเทศนั้นอาจมีโครงสร้างทางการเมืองหรือรัฐธรรมนูญที่แตกต่างออกไปอย่างมาก ทำให้ประธานวุฒิสภามีอำนาจพิเศษนอกเหนือจากที่เห็นในระบอบประชาธิปไตยทั่วไป (ซึ่งเป็นไปได้น้อย แต่ก็ไม่สามารถตัดทิ้งได้).
อิทธิพลส่วนบุคคล/การเมืองที่แข็งแกร่ง: แม้จะไม่มีอำนาจตามกฎหมายโดยตรง แต่บุคคลนั้นอาจมีอิทธิพลทางการเมืองสูงมาก มีเครือข่ายอำนาจที่แข็งแกร่ง ทำให้สามารถชี้นำหรือสั่งการในทางปฏิบัติได้ แม้จะไม่ได้มาจากตำแหน่งประธานวุฒิสภาโดยตรงก็ตาม แต่อาจใช้อำนาจในฐานะผู้มีบารมีเหนือรัฐบาลปัจจุบัน หรือผ่านกลุ่มอำนาจที่ตนควบคุมอยู่.
การแทรกแซงอำนาจ: อาจเป็นการแทรกแซงอำนาจหน้าที่ของฝ่ายบริหาร หรืออาจเป็นสัญญาณของระบบการเมืองที่ขาดการตรวจสอบและถ่วงดุลอำนาจที่เหมาะสม.
เป็นการปฏิบัติที่ผิดกฎหมาย/รัฐธรรมนูญ: หากประเทศนั้นมีระบอบประชาธิปไตยที่ชัดเจนและมีการแบ่งแยกอำนาจ การกระทำดังกล่าวอาจถือเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายหรือขัดต่อรัฐธรรมนูญของประเทศนั้นๆ ครับ.
สรุปคือ โดยหลักการแล้ว ประธานวุฒิสภาไม่มีอำนาจออกคำสั่งหรือกฎหมายแทนนายกรัฐมนตรีหรือประธานาธิบดีได้ครับ หากมีการกระทำเช่นนั้นเกิดขึ้น ก็ถือเป็นการใช้อำนาจที่เกินขอบเขตหน้าที่โดยปกติของตำแหน่งประธานวุฒิสภาครับ
แล้วตอนนี้ท่านอังเคิลแกเป็นนายกของเพื่อนบ้านอยู่ไหม ยังเป็นนายกเพื่อนบ้านอยู่ไหม? มันก็ไม่นี่ แล้วใครเป็นนายกเพื่อนบ้านตอนนี้?
ประธานวุฒิสภาไม่มีสิทธิ์ใช้อำนาจออกคำสั่งหรือออกกฎหมายแทนนายกรัฐมนตรีหรือประธานาธิบดีแบบนี้ได้นะจ๊ะ ไม่มีประธานวุฒิสภาประเทศไหนเขาทำกันหรอก..!! แกคงจะคิดว่าตัวเองเคยเป็นนายกของเพื่อนบ้านมาก่อนกระมัง เลยคิดว่าทำแบบนี้ได้ ทั้งที่จริง ๆ แล้ว มันทำแบบนี้ไม่ได้เลยโดยประการทั้งปวง
ถ้าเป็นแบบนี้ ก็แสดงว่าท่านอังเคิลทำเกินอำนาจหน้าที่ของตัวเองแบบเต็ม ๆ แบบนี้สมควรจะโดนถอดถอนออกจากตำแหน่งประธานวุฒิสภาของเพื่อนบ้านพร้อมปลดลูกออกจากตำแหน่งนายกเพื่อนบ้านเลยไหมทุกท่าน? 555+
ประธานวุฒิสภาไม่มีสิทธิ์ออกคำสั่งหรือออกกฎหมายแทนนายกรัฐมนตรีหรือประธานาธิบดีได้เหมือนประธานวุฒิสภาบางประเทศนะจ๊ะ
เราได้ถาม Google Gemini ดู โดยเราถามไปว่า...
ตำแหน่งประธานวุฒิสภา ถ้าเป็นในไทยหรือประเทศอื่น ๆ ตำแหน่งนี้มีสิทธิ์ออกคำสั่งต่าง ๆ หรือออกกฎหมายแทนนายกรัฐมนตรีหรือประธานาธิบดีได้หรือไม่? ยกตัวอย่างเช่นไทยจะสั่งงดรับมอบเครื่องบินโบอิ้งอันเนื่องมาจากกำแพงภาษี ซึ่งปกติแล้วควรจะเป็นหน้าที่ของนายกรัฐมนตรีที่จะออกคำสั่ง แต่ทีนี้มันมีประเทศเพื่อนบ้านประเทศหนึ่งที่ประธานวุฒิสภาจะเป็นคนออกคำสั่งต่าง ๆ ทั้งที่ตัวเองไม่ใช่นายกรัฐมนตรี คือเคยเป็นนายกรัฐมนตรีแต่ลาออกจากตำแหน่ง ปัจจุบันนี้ก็เป็นประธานวุฒิสภา แบบนี้มันเป็นการใช้อำนาจเกินขอบเขตไปหรือเปล่า?
และนี่คือคำตอบจาก Google Gemini
โดยทั่วไปแล้ว ตำแหน่งประธานวุฒิสภา ไม่มีสิทธิ์โดยตรงในการออกคำสั่งต่างๆ หรือออกกฎหมายแทนนายกรัฐมนตรีหรือประธานาธิบดีได้ ไม่ว่าจะในประเทศไทยหรือประเทศอื่นๆ ครับ
บทบาทหลักของประธานวุฒิสภาคือการเป็นประธานการประชุมของวุฒิสภา เพื่อควบคุมการดำเนินงานของวุฒิสภาให้เป็นไปตามข้อบังคับการประชุม และดำรงความสงบเรียบร้อยในการประชุมครับ
อำนาจหน้าที่ของประธานวุฒิสภา (โดยทั่วไป):
ควบคุมการประชุมวุฒิสภา: เป็นผู้ดำเนินการประชุม, ควบคุมการอภิปราย, ให้สมาชิกแสดงความคิดเห็น, และลงมติ.
รักษาความสงบเรียบร้อย: ดูแลให้การประชุมเป็นไปตามระเบียบและข้อบังคับ.
ลงนามในกฎหมาย (ในบางประเทศ): ในบางประเทศ ประธานวุฒิสภาอาจมีบทบาทในการลงนามรับรองกฎหมายที่ผ่านความเห็นชอบจากรัฐสภา ก่อนนำไปประกาศใช้ (ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นเพียงการรับรองทางพิธีการ ไม่ได้มีอำนาจยับยั้ง).
เป็นผู้แทนวุฒิสภา: ทำหน้าที่เป็นตัวแทนของวุฒิสภาในการติดต่อประสานงานกับหน่วยงานภายนอก.
อำนาจแต่งตั้ง/ปลด (ในบางกรณีที่จำกัด): ในบางประเทศอาจมีอำนาจแต่งตั้งหรือปลดตำแหน่งในส่วนงานที่เกี่ยวข้องกับวุฒิสภาโดยตรงเท่านั้น เช่น เลขาธิการวุฒิสภา หรือเจ้าหน้าที่ภายในวุฒิสภา.
กรณีตัวอย่างที่คุณยกมา:
การสั่งงดรับมอบเครื่องบินโบอิ้งอันเนื่องมาจากกำแพงภาษี เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับนโยบายต่างประเทศ การค้า และการบริหารราชการแผ่นดิน ซึ่งโดยปกติแล้วจะเป็นอำนาจหน้าที่ของ ฝ่ายบริหาร (รัฐบาล) ที่มีนายกรัฐมนตรีเป็นหัวหน้าครับ การตัดสินใจในเรื่องเหล่านี้ต้องผ่านกระบวนการทางนโยบาย การพิจารณาของคณะรัฐมนตรี และอาจต้องได้รับการอนุมัติจากรัฐสภาในบางกรณี (เช่น การทำสนธิสัญญา)
สถานการณ์ในประเทศเพื่อนบ้านที่คุณกล่าวถึง:
หากมีประเทศเพื่อนบ้านที่คุณกล่าวถึง ซึ่งประธานวุฒิสภาเป็นผู้ที่เคยเป็นนายกรัฐมนตรีมาก่อน และปัจจุบันเป็นประธานวุฒิสภา แต่กลับออกคำสั่งต่างๆ เหมือนกับเป็นผู้บริหารประเทศ ถือว่าเป็นการใช้อำนาจเกินขอบเขตหน้าที่ของประธานวุฒิสภาโดยปกติครับ
สาเหตุที่เป็นไปได้ที่อาจเกิดเหตุการณ์นี้:
โครงสร้างอำนาจที่พิเศษ/ไม่ปกติ: ประเทศนั้นอาจมีโครงสร้างทางการเมืองหรือรัฐธรรมนูญที่แตกต่างออกไปอย่างมาก ทำให้ประธานวุฒิสภามีอำนาจพิเศษนอกเหนือจากที่เห็นในระบอบประชาธิปไตยทั่วไป (ซึ่งเป็นไปได้น้อย แต่ก็ไม่สามารถตัดทิ้งได้).
อิทธิพลส่วนบุคคล/การเมืองที่แข็งแกร่ง: แม้จะไม่มีอำนาจตามกฎหมายโดยตรง แต่บุคคลนั้นอาจมีอิทธิพลทางการเมืองสูงมาก มีเครือข่ายอำนาจที่แข็งแกร่ง ทำให้สามารถชี้นำหรือสั่งการในทางปฏิบัติได้ แม้จะไม่ได้มาจากตำแหน่งประธานวุฒิสภาโดยตรงก็ตาม แต่อาจใช้อำนาจในฐานะผู้มีบารมีเหนือรัฐบาลปัจจุบัน หรือผ่านกลุ่มอำนาจที่ตนควบคุมอยู่.
การแทรกแซงอำนาจ: อาจเป็นการแทรกแซงอำนาจหน้าที่ของฝ่ายบริหาร หรืออาจเป็นสัญญาณของระบบการเมืองที่ขาดการตรวจสอบและถ่วงดุลอำนาจที่เหมาะสม.
เป็นการปฏิบัติที่ผิดกฎหมาย/รัฐธรรมนูญ: หากประเทศนั้นมีระบอบประชาธิปไตยที่ชัดเจนและมีการแบ่งแยกอำนาจ การกระทำดังกล่าวอาจถือเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายหรือขัดต่อรัฐธรรมนูญของประเทศนั้นๆ ครับ.
สรุปคือ โดยหลักการแล้ว ประธานวุฒิสภาไม่มีอำนาจออกคำสั่งหรือกฎหมายแทนนายกรัฐมนตรีหรือประธานาธิบดีได้ครับ หากมีการกระทำเช่นนั้นเกิดขึ้น ก็ถือเป็นการใช้อำนาจที่เกินขอบเขตหน้าที่โดยปกติของตำแหน่งประธานวุฒิสภาครับ
แล้วตอนนี้ท่านอังเคิลแกเป็นนายกของเพื่อนบ้านอยู่ไหม ยังเป็นนายกเพื่อนบ้านอยู่ไหม? มันก็ไม่นี่ แล้วใครเป็นนายกเพื่อนบ้านตอนนี้?
ประธานวุฒิสภาไม่มีสิทธิ์ใช้อำนาจออกคำสั่งหรือออกกฎหมายแทนนายกรัฐมนตรีหรือประธานาธิบดีแบบนี้ได้นะจ๊ะ ไม่มีประธานวุฒิสภาประเทศไหนเขาทำกันหรอก..!! แกคงจะคิดว่าตัวเองเคยเป็นนายกของเพื่อนบ้านมาก่อนกระมัง เลยคิดว่าทำแบบนี้ได้ ทั้งที่จริง ๆ แล้ว มันทำแบบนี้ไม่ได้เลยโดยประการทั้งปวง
ถ้าเป็นแบบนี้ ก็แสดงว่าท่านอังเคิลทำเกินอำนาจหน้าที่ของตัวเองแบบเต็ม ๆ แบบนี้สมควรจะโดนถอดถอนออกจากตำแหน่งประธานวุฒิสภาของเพื่อนบ้านพร้อมปลดลูกออกจากตำแหน่งนายกเพื่อนบ้านเลยไหมทุกท่าน? 555+