เครียดลงกระเพาะ คือ ภาวะความผิดปกติในการทำงานของอวัยวะในระบบย่อยอาหารที่เกิดจากความเครียด รวมทั้งทำให้โรคประจำตัวที่เกี่ยวกับทางเดินอาหารมีอาการทรุดหนักลง ซึ่งอวัยวะต่าง ๆ ในส่วนนั้นมีเส้นประสาทอยู่เป็นจำนวนมาก เมื่อเกิดความเครียด สมองจะสั่งการให้น้ำย่อยหลั่งออกมามากกว่าปกติ และกระเพาะอาหารถูกกระตุ้นให้บีบตัวมากยิ่งขึ้น ทำให้ในช่องท้องมีการระคายเคือง
ผลกระทบจากภาวะเครียดลงกระเพาะ
- มีกรดในกระเพาะอาหารมากขึ้น
- มีการหลั่งกรดในการย่อยอาหารน้อยลง
- เกิดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อหลอดอาหาร
- หลอดอาหารมีการบิดเกร็งมากขึ้น ซึ่งก่อให้เกิดภาวะกรดไหลย้อน
- การเพิ่มจำนวนของเชื้อแบคทีเรียชนิดไม่ดี
- ลดประสิทธิภาพการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ส่งผลให้ระบบย่อยอาหารเสี่ยงติดเชื้อได้ง่าย
- ลำไส้ใหญ่มีการตอบสนองต่อความเครียด ส่งผลให้การขับถ่ายมีความผิดปกติ
นอกจากนี้ยังกระตุ้นก่อให้เกิดภาวะความผิดปกติ และโรคต่าง ๆ ได้แก่
- โรคลำไส้แปรปรวน
- ลำไส้อักเสบ
- กระเพาะอาหารอักเสบ
- แผลในกระเพาะอาหาร
- ท้องผูก
- ท้องเสีย
เครียดลงกระเพาะมีอาการอย่างไร
- ขณะท้องว่างจะปวดท้องบริเวณส่วนบน
- หลังจากรับประทานอาหารจะจุก แสบ แน่นบริเวณลิ้นปี่
- เสียดแน่นหน้าอก
- รับประทานอาหารได้น้อยลง เพราะอิ่มเร็วขึ้น
- ท้องอืด
- คลื่นไส้ อาเจียน
- เรอเปรี้ยว
- ขับถ่ายออกมาเป็นสีดำ หรือมูกเลือด
- มีปัญหาในด้านการนอนหลับ
การรักษาภาวะเครียดลงกระเพาะ
การปรับพฤติกรรม
- รับประทานอาหารให้ครบ 3 มื้อ และตรงเวลา
- ทำกิจกรรมเพื่อผ่อนคลายความเครียดอย่างเหมาะสม เช่น ออกกำลังกาย ฟังเพลง และนั่งสมาธิ
- วางแผนการทำงาน และจัดสรรเวลาชีวิตให้มีความสมดุลกัน
- พบแพทย์เพื่อรับคำปรึกษา และทำการวินิจฉัยโรคอื่น ๆ เพิ่มเติม
การป้องกันภาวะเครียดลงกระเพาะ
สิ่งที่ควรหลีกเลี่ยง
- ความเครียด และการวิตกกังวล
- อาหารรสจัด และอาหารที่มีไขมัน น้ำตาล หรือโซเดียมในปริมาณสูง
- เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ชา กาแฟ หรือน้ำอัดลมที่มีคาเฟอีนสูง
- การสูบบุหรี่
สิ่งที่ควรทำ
- รับประทานอาหารที่ย่อยง่าย ๆ เช่น เนื้อปลา
- รับประทานผัก ผลไม้ นมรสเปรี้ยว และโยเกิร์ต ในปริมาณที่เหมาะสม เพราะอาหารเหล่านี้ มีจุลินทรีย์ที่ช่วยปรับสมดุลของแบคทีเรียในร่างกาย ส่งผลให้ระบบทางเดินอาหาร และระบบภูมิคุ้มกันทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- เมื่อมีความเครียด ควรปรึกษาปัญหาจากบุคคลรอบข้างที่ไว้ใจได้ หรือผู้เชี่ยวชาญในด้านต่าง ๆ เช่น นักจิตวิทยา
- ฝึกการหายใจ และทำสมาธิ
ผู้ที่มีอายุ 18-35 ปี จะมีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะเครียดลงกระเพาะมาก ควรทำการป้องกันไม่ให้เกิดความเครียด รวมทั้งการผ่อนคลายอย่างเหมาะสม เพราะนอกจากผลกระทบต่อทางร่างกายแล้ว ยังสามารถทำให้จิตใจผิดปกติตาม ทั้งนี้ผู้ป่วยจากภาวะเครียดลงกระเพาะ และทำการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมแล้ว แต่อาการยังไม่บรรเทาลง หรือแย่ขึ้นเรื่อย ๆ ควรไปพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัย และรักษาให้ตรงจุดเกิดโรค
เครียดลงกระเพาะ ภาวะที่ส่งผลกระทบต่อระบบย่อยอาหาร
- มีกรดในกระเพาะอาหารมากขึ้น
- มีการหลั่งกรดในการย่อยอาหารน้อยลง
- เกิดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อหลอดอาหาร
- หลอดอาหารมีการบิดเกร็งมากขึ้น ซึ่งก่อให้เกิดภาวะกรดไหลย้อน
- การเพิ่มจำนวนของเชื้อแบคทีเรียชนิดไม่ดี
- ลดประสิทธิภาพการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ส่งผลให้ระบบย่อยอาหารเสี่ยงติดเชื้อได้ง่าย
- ลำไส้ใหญ่มีการตอบสนองต่อความเครียด ส่งผลให้การขับถ่ายมีความผิดปกติ
นอกจากนี้ยังกระตุ้นก่อให้เกิดภาวะความผิดปกติ และโรคต่าง ๆ ได้แก่
- โรคลำไส้แปรปรวน
- ลำไส้อักเสบ
- กระเพาะอาหารอักเสบ
- แผลในกระเพาะอาหาร
- ท้องผูก
- ท้องเสีย
เครียดลงกระเพาะมีอาการอย่างไร
- ขณะท้องว่างจะปวดท้องบริเวณส่วนบน
- หลังจากรับประทานอาหารจะจุก แสบ แน่นบริเวณลิ้นปี่
- เสียดแน่นหน้าอก
- รับประทานอาหารได้น้อยลง เพราะอิ่มเร็วขึ้น
- ท้องอืด
- คลื่นไส้ อาเจียน
- เรอเปรี้ยว
- ขับถ่ายออกมาเป็นสีดำ หรือมูกเลือด
- มีปัญหาในด้านการนอนหลับ
การรักษาภาวะเครียดลงกระเพาะ
การปรับพฤติกรรม
- รับประทานอาหารให้ครบ 3 มื้อ และตรงเวลา
- ทำกิจกรรมเพื่อผ่อนคลายความเครียดอย่างเหมาะสม เช่น ออกกำลังกาย ฟังเพลง และนั่งสมาธิ
- วางแผนการทำงาน และจัดสรรเวลาชีวิตให้มีความสมดุลกัน
- พบแพทย์เพื่อรับคำปรึกษา และทำการวินิจฉัยโรคอื่น ๆ เพิ่มเติม
การป้องกันภาวะเครียดลงกระเพาะ
สิ่งที่ควรหลีกเลี่ยง
- ความเครียด และการวิตกกังวล
- อาหารรสจัด และอาหารที่มีไขมัน น้ำตาล หรือโซเดียมในปริมาณสูง
- เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ชา กาแฟ หรือน้ำอัดลมที่มีคาเฟอีนสูง
- การสูบบุหรี่
สิ่งที่ควรทำ
- รับประทานอาหารที่ย่อยง่าย ๆ เช่น เนื้อปลา
- รับประทานผัก ผลไม้ นมรสเปรี้ยว และโยเกิร์ต ในปริมาณที่เหมาะสม เพราะอาหารเหล่านี้ มีจุลินทรีย์ที่ช่วยปรับสมดุลของแบคทีเรียในร่างกาย ส่งผลให้ระบบทางเดินอาหาร และระบบภูมิคุ้มกันทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- เมื่อมีความเครียด ควรปรึกษาปัญหาจากบุคคลรอบข้างที่ไว้ใจได้ หรือผู้เชี่ยวชาญในด้านต่าง ๆ เช่น นักจิตวิทยา
- ฝึกการหายใจ และทำสมาธิ
ผู้ที่มีอายุ 18-35 ปี จะมีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะเครียดลงกระเพาะมาก ควรทำการป้องกันไม่ให้เกิดความเครียด รวมทั้งการผ่อนคลายอย่างเหมาะสม เพราะนอกจากผลกระทบต่อทางร่างกายแล้ว ยังสามารถทำให้จิตใจผิดปกติตาม ทั้งนี้ผู้ป่วยจากภาวะเครียดลงกระเพาะ และทำการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมแล้ว แต่อาการยังไม่บรรเทาลง หรือแย่ขึ้นเรื่อย ๆ ควรไปพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัย และรักษาให้ตรงจุดเกิดโรค