สภาวะธรรม เป็นการเห็นกิริยาจิตที่มีต่ออารมณ์

เมื่อมีการกระทบ  จะเกิดอารมณ์ทาง กาย เวทนา จิต ธรรม ก่อนจะมีจิตเข้าไปรู้  และจะแสดงผลออกมาเป็น“สภาวะธรรม”

        สภาวะธรรมจึงเป็นการเห็นไตรลักษณ์  ในสภาวะธรรม เมื่อแยกย่อยออกมาจะเห็นถึง
1.ลักษณะการเกิด
2.ลักษณะการตั้งอยู่
3.ลักษณะการดับไป

เมื่อจิตผู้รู้ตั้งมั่น ผู้รู้จะเห็นความละเอียดของจิตได้ทั้ง เกิด ตั้ง ดับ เห็นละเอียดได้ถึงว่าเมื่อ
1.เกิดอารมณ์ขึ้นมาแล้ว จะมีจิตวินิจฉัยอารมณ์
2.มีจิตเข้าไปรู้
3.แล่นไปในอารมณ์ เคล้าคลึงอารมณ์
4.จิตที่หน่วงอารมณ์
5. จิตที่เห็นอารมณ์ดับ