จิตที่ถูกฝึกหรืออบรมดีแล้ว

ธรรมอันเอก คือ ความไม่ประมาท ความไม่ประมาทเป็นไฉน? ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมรักษาจิตไว้ในอาสวะและธรรมที่มีอาสวะ (ไม่ใช่ทางอันเอก แต่ก็ช่างเถอะนะ) พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๙ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๑ สังย

การเจริญฌาน ๔ อย่างสม่ำเสมอ ย่อมเป็นเหตุให้จิตโน้มไปสู่พระนิพพาน ภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนแม่น้ำคงคา ที่เมื่อไหลไปทางทิศตะวันออก ย่อมหลั่งไปทางทิศตะวันออก และเอ่อล้นบ่าลงสู่ทิศตะวันออกโดยธรรมชาติฉัน

ว่าด้วยความเป็นไตรลักษณ์แห่งขันธ์ ๕ พระนครสาวัตถี ฯลฯ – เหตุการณ์เกิดขึ้นที่กรุงสาวัตถี ดูกรภิกษุทั้งหลาย รูปไม่เที่ยง – ภิกษุทั้งหลายเอ๋ย “รูป” ไม่เที่ยง สิ่งใดไม่เที่ยง ส

จิตวิมุติของพระพุทธเจ้า vs จิตของปุถุชน จิตปุถุชน ยังถูกครอบงำด้วยกิเลส (โลภะ โทสะ โมหะ) แม้บางครั้งจะมีสมาธิ มีปัญญา แต่ก็ยังไม่สิ้นเชิง จิตปุถุชนมีลักษณะ เกิด–ดับตามอารมณ์ ถูกดึงไปตามตัณหาแ

“ดูกรอานนท์ ภิกษุบรรลุ อากาสานัญจายตนฌาน ด้วยบริกรรมว่า อากาศไม่มีที่สุด” ดูกรอานนท์ → พระพุทธเจ้าตรัสเรียกพระอานนท์ เพื่ออธิบายธรรม ภิกษุบรรลุ อากาสานัญจายตนฌาน → ภิกษุเข้าสม

“ฌาน” โดยตัวมันเองยังไม่ใช่ที่สุดของการหลุดพ้น แต่ถ้าใช้ฌานร่วมกับปัญญาในการพิจารณา “รูป-นาม” ตามความเป็นจริง ก็สามารถนำไปสู่ นิพพานและความสิ้นอาสวะ ได้ ดังพระพุทธเจ้า ทรงตรัสไ