จิตและจิตสังขาร

จิตสังขารคืออารมณ์ทางขันธ์5
เมื่อจิตไปยึดจิตสังขาร จิตก็กลายเป็นผู้เป็นในอารมณ์นั้น ภาวนาจึงรู้ว่าขณะนี้จิตที่ไปเป็นจิตสังขารนั่นเป็นอารมณ์อะไร และรู้ว่าจิตที่ก่อนจะเป็นจิตสังขารนั้นเป็นอย่างไร
เมื่อรู้ทันจิตก็เป็นดนละอย่างกับจิตสังขารนั้น  เห็นทั้งจิตและจิตสังขาร จิตและจิตสังขารจึงแยกจากกันเป็นทุกขณะจิตที่รู้ทัน
เมื่อรู้ทันจิตก็โดดเด่นเป็นอิสระ ว่างจากตัวตน