ตัวอย่างแรก
ตีณีมานิ ภิกฺขเว อสํขตสฺส อสํขตลกฺขณานิ กตมานิ ตีณิ น อุปฺปาโท ปญฺญายติ น วโย ปญฺญายติ น ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติ อิมานิ โข ภิกฺขเว ตีณิ อสํขตสฺส อสํขตลกฺขณานีติ ฯ แปลไทย
บทนี้เป็นส่วนหนึ่งของพระสูตรในพระไตรปิฎก ที่กล่าวถึงคุณลักษณะของ "อสังขตะ" (สิ่งที่ไม่ถูกปรุงแต่ง, นิพพาน) ซึ่งมีคุณลักษณะสามประการคือ
1. น อุปฺปาโท ปญฺญายติ - ไม่ปรากฏการเกิดขึ้น (ไม่มีการเกิดขึ้น)
2. น วโย ปญฺญายติ - ไม่ปรากฏการเสื่อมสลาย (ไม่มีการดับไป)
3. น ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติ - ไม่ปรากฏการเปลี่ยนแปลงในสิ่งที่ตั้งมั่นแล้ว (ไม่มีการเปลี่ยนแปลง)
คำสอนนี้ชี้ให้เห็นว่าลักษณะของนิพพานคือความไม่ถูกปรุงแต่ง ไม่เกิด ไม่ดับ และไม่เปลี่ยนแปลง
การแปลแบบยกศัพท์ของบทนี้มีดังนี้:
ตีณีมานิ ภิกฺขเว อสํขตสฺส อสํขตลกฺขณานิ
ภิกขเว (ภิกษุทั้งหลาย) ตีณิ (สาม) อิมานิ (เหล่านี้) คือ อสังขตสฺส (ของสิ่งที่ไม่ถูกปรุงแต่ง) อสังขตลกขณานิ (คุณลักษณะของสิ่งที่ไม่ถูกปรุงแต่ง)
กตมานิ ตีณิ
กตมานิ (อะไรบ้าง) ตีณิ (สามประการ)
น อุปฺปาโท ปญฺญายติ
น (ไม่) อุปฺปาโท (การเกิดขึ้น) ปญฺญายติ (ปรากฏ) — ไม่ปรากฏการเกิดขึ้น
น วโย ปญฺญายติ
น (ไม่) วโย (การเสื่อมสลาย) ปญฺญายติ (ปรากฏ) — ไม่ปรากฏการเสื่อมสลาย
น ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติ
น (ไม่) ฐิตสฺส (ของสิ่งที่ตั้งมั่นแล้ว) อญฺญถตฺตํ (ความเป็นอื่น, การเปลี่ยนแปลง) ปญฺญายติ (ปรากฏ) — ไม่ปรากฏการเปลี่ยนแปลงในสิ่งที่ตั้งมั่นแล้ว
อิมานิ โข ภิกฺขเว ตีณิ อสํขตสฺส อสํขตลกฺขณานีติ ฯ
อิมานิ (เหล่านี้) โข (แท้จริงแล้ว) ภิกฺขเว (ภิกษุทั้งหลาย) ตีณิ (สามประการ) คือ อสํขตสฺส (ของสิ่งที่ไม่ถูกปรุงแต่ง) อสํขตลกฺขณานิ (คุณลักษณะของสิ่งที่ไม่ถูกปรุงแต่ง)
/////
อสังขตสูตร [๔๘๗] ดูกรภิกษุทั้งหลาย อสังขตลักษณะของอสังขตธรรม ๓ประการนี้ ๓ ประการ เป็นไฉน คือ ไม่ปรากฏความเกิด ๑ ไม่ปรากฏความเสื่อม ๑ เมื่อตั้งอยู่ไม่ปรากฏความแปร ปรวน ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย อสังขตลักษณะของอสังขตธรรม ๓ ประการนี้แล ฯ
/////
จะเห็นว่าในพระบาลี ใช้คำว่า สังขต กับ อสังขต ไม่มีคำว่า ธรรม ประกบ แต่การแปลไทย ทำไมเอา ธรรม มาประกบต่อท้าย
ตามหา คำว่า สังขตธรรม อสังขตธรรม มีในพระบาลี หรือไม่
ตีณีมานิ ภิกฺขเว อสํขตสฺส อสํขตลกฺขณานิ กตมานิ ตีณิ น อุปฺปาโท ปญฺญายติ น วโย ปญฺญายติ น ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติ อิมานิ โข ภิกฺขเว ตีณิ อสํขตสฺส อสํขตลกฺขณานีติ ฯ แปลไทย
บทนี้เป็นส่วนหนึ่งของพระสูตรในพระไตรปิฎก ที่กล่าวถึงคุณลักษณะของ "อสังขตะ" (สิ่งที่ไม่ถูกปรุงแต่ง, นิพพาน) ซึ่งมีคุณลักษณะสามประการคือ
1. น อุปฺปาโท ปญฺญายติ - ไม่ปรากฏการเกิดขึ้น (ไม่มีการเกิดขึ้น)
2. น วโย ปญฺญายติ - ไม่ปรากฏการเสื่อมสลาย (ไม่มีการดับไป)
3. น ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติ - ไม่ปรากฏการเปลี่ยนแปลงในสิ่งที่ตั้งมั่นแล้ว (ไม่มีการเปลี่ยนแปลง)
คำสอนนี้ชี้ให้เห็นว่าลักษณะของนิพพานคือความไม่ถูกปรุงแต่ง ไม่เกิด ไม่ดับ และไม่เปลี่ยนแปลง
การแปลแบบยกศัพท์ของบทนี้มีดังนี้:
ตีณีมานิ ภิกฺขเว อสํขตสฺส อสํขตลกฺขณานิ
ภิกขเว (ภิกษุทั้งหลาย) ตีณิ (สาม) อิมานิ (เหล่านี้) คือ อสังขตสฺส (ของสิ่งที่ไม่ถูกปรุงแต่ง) อสังขตลกขณานิ (คุณลักษณะของสิ่งที่ไม่ถูกปรุงแต่ง)
กตมานิ ตีณิ
กตมานิ (อะไรบ้าง) ตีณิ (สามประการ)
น อุปฺปาโท ปญฺญายติ
น (ไม่) อุปฺปาโท (การเกิดขึ้น) ปญฺญายติ (ปรากฏ) — ไม่ปรากฏการเกิดขึ้น
น วโย ปญฺญายติ
น (ไม่) วโย (การเสื่อมสลาย) ปญฺญายติ (ปรากฏ) — ไม่ปรากฏการเสื่อมสลาย
น ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ ปญฺญายติ
น (ไม่) ฐิตสฺส (ของสิ่งที่ตั้งมั่นแล้ว) อญฺญถตฺตํ (ความเป็นอื่น, การเปลี่ยนแปลง) ปญฺญายติ (ปรากฏ) — ไม่ปรากฏการเปลี่ยนแปลงในสิ่งที่ตั้งมั่นแล้ว
อิมานิ โข ภิกฺขเว ตีณิ อสํขตสฺส อสํขตลกฺขณานีติ ฯ
อิมานิ (เหล่านี้) โข (แท้จริงแล้ว) ภิกฺขเว (ภิกษุทั้งหลาย) ตีณิ (สามประการ) คือ อสํขตสฺส (ของสิ่งที่ไม่ถูกปรุงแต่ง) อสํขตลกฺขณานิ (คุณลักษณะของสิ่งที่ไม่ถูกปรุงแต่ง)
/////
อสังขตสูตร [๔๘๗] ดูกรภิกษุทั้งหลาย อสังขตลักษณะของอสังขตธรรม ๓ประการนี้ ๓ ประการ เป็นไฉน คือ ไม่ปรากฏความเกิด ๑ ไม่ปรากฏความเสื่อม ๑ เมื่อตั้งอยู่ไม่ปรากฏความแปร ปรวน ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย อสังขตลักษณะของอสังขตธรรม ๓ ประการนี้แล ฯ
/////
จะเห็นว่าในพระบาลี ใช้คำว่า สังขต กับ อสังขต ไม่มีคำว่า ธรรม ประกบ แต่การแปลไทย ทำไมเอา ธรรม มาประกบต่อท้าย