ตำแหน่งรูปฌานจิตกับความเข้าใจในอนุบุพวิหารธรรม

การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่าง ‘จิตที่มีสุญญตาเป็นวิหารธรรม’ กับ ‘ขณิกวาที’ ตามหลักฐานในพระไตรปิฎกและอรรถกถา (เอไอ รวบรวมและเรียบเรียง) บทความนี้มุ่งวิเคราะห์และขยายความถึงคว

จะเข้าใจจิต เข้าใจวิปัสนา เข้าใจสมถะเพื่อเอามาวิปัสนาได้  เมื่อทำอนุปุพวิหารสมาบัติเป็น  จิตนั้นอยู่ในท่ามกลางความว่าง ไม่ต้องสนใจว่าเป็นความว่างของอะไร เพราะมันไม่มีขอบเขต แต่เมื่อเรารู้ได้

บทนำ ฌาน (Jhāna) คือการเพ่งอารมณ์จนจิตแน่วแน่เป็นอัปปนาสมาธิ จัดเป็นกระบวนการสำคัญในการทำสมถภาวนา (การทำความสงบของจิต) ตามหลักพระพุทธศาสนา ฌานแบ่งออกเป็นสองหมวดใหญ่คือ รูปฌาน (Rūpa Jhāna) 4 และ อรูปฌ

อยู่ในห้องนี้มาเกือบ7ปี มีคนที่เคยเห็น ฌานสัมมาสมาธิน้อยมาก ฌานสัมมาสมาธิ เป็นหัวใจหลักการภาวนา 1.ฌาน คือสติและสัมปชัญญะ อันเป็นการรู้สัมปชัญญะ คล้ายความรู้สึกตัว แต่เป็นการรู้ ทั้งรู้ทั้งรูปทั้งนาม

สติ สมาธิ ที่ตั้งมั่นจะเกิดนามกายในความรู้สึก เป็นความตั้งมั่นที่ เห็นจิตกับกายเป็นคนละส่วนกัน แยกกันเป็นชั้นๆ กายอาจจะขยายออก จนเต็มท้องฟ้า แต่ก็เกิดอยู่ใน จิตที่เป็นบรรยากาศ จิตมีบรรยากาศล้อมรอบ

การทำให้ฌาน4เกิดโดยฉับพลัน ก่อนเอาไปวิปัสนา 1.พระอาจารย์ประเสริฐ ฐานังกโร -จับจิตที่ห่างความว่างข้างหน้าสัก1ศอก หรือหนึ่งช่วงแขน แล้วขยายมาคลุมตัวที่นั่ง จิตตัวนี้จะเป็นเป็นจิตที่ตั้งมั่นก่อนไปภาวนาห

ดับขันธปรินิพพาน เมื่อพระบรมศาสดาประทานปัจฉิมโอวาทเป็นวาระสุดท้ายแล้วก็มิได้ตรัสอะไรอีกเลย ทรงเข้าอนุปุพพวิหารสมาบัติทั้ง ๙ โดยอนุโลมและปฏิโลม ดังนี้         &n