ปฐมบทดาราศาสตร์ EP5: ดาวเคราะห์ยุคใหม่ ดาวหาง และดาวตก
ดาวยูเรนัส ถูกค้นพบโดย วิลเลียม เฮอร์เชล เมื่อปี ค.ศ.1781 เป็นดาวเคราะห์ดวงแรกที่ค้นพบโดยการใช้กล้องโทรทรรศน์สมัยใหม่ เพราะดาวยูเรนัสสังเกตด้วยตาเปล่ายากมาก ยูเรนัสเป็นชื่อของเทพแห่งท้องฟ้าและสรวงสวรรค์ของชาวโรมัน
ดาวยูเรนัสมีโชติมาตรสูงสุด +5.38 และขนาดเชิงมุม 3.3″ – 4.1″
ภาพถ่ายดาวยูเรนัส วันที่ 28 สิงหาคม, 2007,ด้วยกล้องดูดาวชนิดหักเหแสงขนาดหน้ากล้อง 12.5 นิ้ว, ใช้เทคนิครวมภาพจากการถ่ายวิดีโอ
ภาพโดย : Sean Walker
เนปจูน ดาวเคราะห์ที่อยู่ไกลดวงอาทิตย์มากที่สุด ค้นพบเมื่อปี ค.ศ.1846 โดย จอห์น คูช อดัม และ อูร์แบง เลอร์แวรีเย
เมื่อสังเกตดาวเนปจูนจากโลกจะเห็นเป็นสีฟ้าคล้ายกับสีของน้ำทะเล เหมือนเป็นดินแดนของเทพนามว่า เนปจูน ผู้ซึ่งครองมหาสมุทร
เป็นดาวเคราะห์ก๊าซสีน้ำเงินคล้ายน้ำทะเล มีพายุรุนแรงสังเกตเห็นเป็นจุดน้ำเงินใหญ่
ดาวเนปจูนมีโชติมาตรสูงสุด +7.67 และขนาดเชิงมุม 2.2″ – 2.4″
ดาวเคราะห์แคระพลูโต ถูกค้นพบโดย ไคลด์ ทอมโบ เมื่อปี ค.ศ. 1930 และเมื่อปี ค.ศ.2006 ดาวพลูโตถูกจัดให้อยู่ในประเภทดาวเคราะห์แคระ
พลูโตเป็นชื่อเทพของชาวโรมันผู้ครองนครบาลที่หนาวเย็นและมืดมิด
ดาวพลูโตมีโชติมาตรสูงสุด +13.65 และขนาดเชิงมุม 0.06″ – 0.11″
ภาพถ่ายดาวเคราะห์แคระพลูโต ตั้งแต่ค้นพบครั้งแรกในปี 1930, กว่าเก้าสิบปีก่อน จนเมื่อปี 2015 ยาน New Horizons ได้บินผ่านเข้าใกล้แล้วถ่ายภาพให้เราได้ชมกัน
ภาพ :
http://kosmos.welt.de/
ดาวฤกษ์ ดาวเคราะห์ ดาวตกหรือผีพุ่งไต้ มีให้เห็นทุกๆ คืน แต่นานๆ หลายปีต่อครั้งหนึ่ง ในเวลากลางคืนดังกล่าว เราอาจเห็นดาวที่ไม่เป็นจุดสว่าง หรือเป็นแสงแวบวับ แต่เป็นดาวที่แปลกประหลาดมาก เพราะเป็นดาวที่มีหาง อยู่ท่ามกลางดาวอื่น ดาวประหลาดนี้ คือ ดาวหาง ซึ่งชาวกรีกโบราณเรียกว่า “Kometes” ที่แปลว่า “ดาวที่มีผมยาว”ซึ่งมีลักษณะต่างๆ กัน บางดวงมีหางยาวคล้ายไม้เรียว บางดวงคล้ายพัด หรือคล้ายไม้กวาด ดาวหางที่เห็นด้วยตาเปล่าชัดเจนมักจะเห็นในเวลาหัวค่ำทางทิศตะวันตกหรือตอนเช้าตรู่ทางทิศตะวันออก
ดาวหาง (Comet) เป็นวัตถุจำพวกน้ำแข็งซึ่งมีจุดกำเนิดมาจากขอบของระบบสุริยะ นักดาราศาสตร์ตั้งสมมติฐานว่า ดาวหางมีกำเนิดมาจากเมฆออร์ท (Oort's cloud) ซึ่งเป็นผลึกน้ำแข็งอยู่ที่ขอบของระบบสุริยะ เมื่อมีแรงภายนอกมากระทำ เช่น ซูเปอร์โนวา (Supernova) หรือดาวฤกษ์ระเบิด ดาวหางจะหลุดออกจากถิ่นกำเนิดและถูกแรงโน้มถ่วงของดวงอาทิตย์ดึงดูดมาเป็นบริวาร วงโคจรของดาวหางจึงยาวไกลและมีความรีมาก ไม่อยู่ในระนาบสุริยวิถี เนื่องจากเมฆออร์ทมีลักษณะเป็นทรงกลมที่ห่อหุ้มดวงอาทิตย์ ดาวหางจึงเคลื่อนที่เข้าดวงอาทิตย์ได้จากทุกทิศทาง
ดาวหาง McNaught เหนือมหาสมุทรแปซิฟิกเมื่อมองจาก Paranal ในเดือนมกราคม ปี 2007 พร้อมจันทร์เสี้ยวทางขวาล่างของภาพ
Credit: ESO/H.H.Heyer
เมื่อสะเก็ดดาว ตกลงสู่โลกและเสียดสีกับบรรยากาศจนเกิดความร้อนและลุกติดไฟ มองเห็นเป็นทางยาวในเวลากลางคืนเรียกว่า "ดาวตก" หรือ "ผีพุ่งใต้" (Meteor หรือ Shooting star) ดาวตกที่มองเห็นส่วนมากมีขนาดประมาณเม็ดทราย แต่เคลื่อนที่ด้วยความเร็วสูงประมาณ 40 - 70 กิโลเมตร/วินาที จึงเสียดสีกับอากาศจนร้อนมากจนเผาไหม้หมดก่อนที่จะตกถึงพื้นผิวโลก อย่างไรก็ตามถ้าสะเก็ดดาวขนาดใหญ่ตกลงมาก็จะเผาไหม้ไม่หมด เหลือชิ้นส่วนตกค้างบนพื้นผิวโลกซึ่งเรียกว่า "อุกกาบาต" (Meteorite) และหลุมที่เกิดจากการพุ่งชนเรียกว่า "หลุมอุกกาบาต" (Meteor crator)
ฝนดาวตก Perseid เหนือหอดูดาว Kolonica, ซ้อนภาพหลายภาพ
ภาพโดย :
https://radityaharya.blogspot.com/
เพิ่มเติม
✨[1] ค่าโชติมาตร กำหนดโดยดาวที่มีค่าโชติมาตรต่างกัน 1 จะมีความสว่างต่างกันอยู่ 2.5 เท่า ค่าโชติมาตรเสมือนเป็นการจัดอันดับความความสว่างของดาวที่ปรากฏแก่เรา ดังนั้นดาวที่มีค่าโชติมาตรน้อยๆ แสดงว่ามีความสว่างมาก ดาวฤกษ์ที่สว่างปรากฏมากที่บนสุดบนท้องฟ้ายามค่ำคืนคือ ดาวซิริอุสมีค่าโชติมาตรถึง -1.47
💫ดาวที่ใช้อ้างอิงค่าโชติมาตรคือ ดาววีก้า (Vega) กำหนดโชติมาตรที่ 0.0 ดังนั้น ดาวที่มีโชติมาตรน้อยกว่าดาววีก้า (ค่าตัวเลขติดลบ) แสดงว่ามีความสว่างมากกว่าดาววีก้า แต่ถ้ามีโชติมาตรมากกว่าดาววีก้า (ค่าตัวเลขเป็นบวก) แสดงว่ามีความสว่างน้อยกว่าดาววีก้า
[2] ขนาดเชิงมุม เป็นการวัดระยะห่างของวัตถุในเชิงปรากฏแก่ผู้สังเกต ในหน่วยองศา โดย 1 ํ (องศา) = 60' (ลิปดา, arcminute), 1' = 60" (ฟิลิปดา, arcsecond)
เรียบเรียง : ณรงค์ ภูทัดดวง
https://web.facebook.com/AstronomyByMoGolf
EP4
https://pantip.com/topic/39789252
EP3
https://pantip.com/topic/39783031
EP2
https://pantip.com/topic/39780477
EP1
https://pantip.com/topic/39777099 
ปฐมบทดาราศาสตร์ EP5: ดาวเคราะห์ยุคใหม่ ดาวหาง และดาวตก
ดาวยูเรนัส ถูกค้นพบโดย วิลเลียม เฮอร์เชล เมื่อปี ค.ศ.1781 เป็นดาวเคราะห์ดวงแรกที่ค้นพบโดยการใช้กล้องโทรทรรศน์สมัยใหม่ เพราะดาวยูเรนัสสังเกตด้วยตาเปล่ายากมาก ยูเรนัสเป็นชื่อของเทพแห่งท้องฟ้าและสรวงสวรรค์ของชาวโรมัน
ดาวยูเรนัสมีโชติมาตรสูงสุด +5.38 และขนาดเชิงมุม 3.3″ – 4.1″
ภาพถ่ายดาวยูเรนัส วันที่ 28 สิงหาคม, 2007,ด้วยกล้องดูดาวชนิดหักเหแสงขนาดหน้ากล้อง 12.5 นิ้ว, ใช้เทคนิครวมภาพจากการถ่ายวิดีโอ
ภาพโดย : Sean Walker
เนปจูน ดาวเคราะห์ที่อยู่ไกลดวงอาทิตย์มากที่สุด ค้นพบเมื่อปี ค.ศ.1846 โดย จอห์น คูช อดัม และ อูร์แบง เลอร์แวรีเย
เมื่อสังเกตดาวเนปจูนจากโลกจะเห็นเป็นสีฟ้าคล้ายกับสีของน้ำทะเล เหมือนเป็นดินแดนของเทพนามว่า เนปจูน ผู้ซึ่งครองมหาสมุทร
เป็นดาวเคราะห์ก๊าซสีน้ำเงินคล้ายน้ำทะเล มีพายุรุนแรงสังเกตเห็นเป็นจุดน้ำเงินใหญ่
ดาวเนปจูนมีโชติมาตรสูงสุด +7.67 และขนาดเชิงมุม 2.2″ – 2.4″
ดาวเคราะห์แคระพลูโต ถูกค้นพบโดย ไคลด์ ทอมโบ เมื่อปี ค.ศ. 1930 และเมื่อปี ค.ศ.2006 ดาวพลูโตถูกจัดให้อยู่ในประเภทดาวเคราะห์แคระ
พลูโตเป็นชื่อเทพของชาวโรมันผู้ครองนครบาลที่หนาวเย็นและมืดมิด
ดาวพลูโตมีโชติมาตรสูงสุด +13.65 และขนาดเชิงมุม 0.06″ – 0.11″
ภาพถ่ายดาวเคราะห์แคระพลูโต ตั้งแต่ค้นพบครั้งแรกในปี 1930, กว่าเก้าสิบปีก่อน จนเมื่อปี 2015 ยาน New Horizons ได้บินผ่านเข้าใกล้แล้วถ่ายภาพให้เราได้ชมกัน
ภาพ : http://kosmos.welt.de/
ดาวฤกษ์ ดาวเคราะห์ ดาวตกหรือผีพุ่งไต้ มีให้เห็นทุกๆ คืน แต่นานๆ หลายปีต่อครั้งหนึ่ง ในเวลากลางคืนดังกล่าว เราอาจเห็นดาวที่ไม่เป็นจุดสว่าง หรือเป็นแสงแวบวับ แต่เป็นดาวที่แปลกประหลาดมาก เพราะเป็นดาวที่มีหาง อยู่ท่ามกลางดาวอื่น ดาวประหลาดนี้ คือ ดาวหาง ซึ่งชาวกรีกโบราณเรียกว่า “Kometes” ที่แปลว่า “ดาวที่มีผมยาว”ซึ่งมีลักษณะต่างๆ กัน บางดวงมีหางยาวคล้ายไม้เรียว บางดวงคล้ายพัด หรือคล้ายไม้กวาด ดาวหางที่เห็นด้วยตาเปล่าชัดเจนมักจะเห็นในเวลาหัวค่ำทางทิศตะวันตกหรือตอนเช้าตรู่ทางทิศตะวันออก
ดาวหาง (Comet) เป็นวัตถุจำพวกน้ำแข็งซึ่งมีจุดกำเนิดมาจากขอบของระบบสุริยะ นักดาราศาสตร์ตั้งสมมติฐานว่า ดาวหางมีกำเนิดมาจากเมฆออร์ท (Oort's cloud) ซึ่งเป็นผลึกน้ำแข็งอยู่ที่ขอบของระบบสุริยะ เมื่อมีแรงภายนอกมากระทำ เช่น ซูเปอร์โนวา (Supernova) หรือดาวฤกษ์ระเบิด ดาวหางจะหลุดออกจากถิ่นกำเนิดและถูกแรงโน้มถ่วงของดวงอาทิตย์ดึงดูดมาเป็นบริวาร วงโคจรของดาวหางจึงยาวไกลและมีความรีมาก ไม่อยู่ในระนาบสุริยวิถี เนื่องจากเมฆออร์ทมีลักษณะเป็นทรงกลมที่ห่อหุ้มดวงอาทิตย์ ดาวหางจึงเคลื่อนที่เข้าดวงอาทิตย์ได้จากทุกทิศทาง
ดาวหาง McNaught เหนือมหาสมุทรแปซิฟิกเมื่อมองจาก Paranal ในเดือนมกราคม ปี 2007 พร้อมจันทร์เสี้ยวทางขวาล่างของภาพ
Credit: ESO/H.H.Heyer
เมื่อสะเก็ดดาว ตกลงสู่โลกและเสียดสีกับบรรยากาศจนเกิดความร้อนและลุกติดไฟ มองเห็นเป็นทางยาวในเวลากลางคืนเรียกว่า "ดาวตก" หรือ "ผีพุ่งใต้" (Meteor หรือ Shooting star) ดาวตกที่มองเห็นส่วนมากมีขนาดประมาณเม็ดทราย แต่เคลื่อนที่ด้วยความเร็วสูงประมาณ 40 - 70 กิโลเมตร/วินาที จึงเสียดสีกับอากาศจนร้อนมากจนเผาไหม้หมดก่อนที่จะตกถึงพื้นผิวโลก อย่างไรก็ตามถ้าสะเก็ดดาวขนาดใหญ่ตกลงมาก็จะเผาไหม้ไม่หมด เหลือชิ้นส่วนตกค้างบนพื้นผิวโลกซึ่งเรียกว่า "อุกกาบาต" (Meteorite) และหลุมที่เกิดจากการพุ่งชนเรียกว่า "หลุมอุกกาบาต" (Meteor crator)
ฝนดาวตก Perseid เหนือหอดูดาว Kolonica, ซ้อนภาพหลายภาพ
ภาพโดย : https://radityaharya.blogspot.com/
เพิ่มเติม
✨[1] ค่าโชติมาตร กำหนดโดยดาวที่มีค่าโชติมาตรต่างกัน 1 จะมีความสว่างต่างกันอยู่ 2.5 เท่า ค่าโชติมาตรเสมือนเป็นการจัดอันดับความความสว่างของดาวที่ปรากฏแก่เรา ดังนั้นดาวที่มีค่าโชติมาตรน้อยๆ แสดงว่ามีความสว่างมาก ดาวฤกษ์ที่สว่างปรากฏมากที่บนสุดบนท้องฟ้ายามค่ำคืนคือ ดาวซิริอุสมีค่าโชติมาตรถึง -1.47
💫ดาวที่ใช้อ้างอิงค่าโชติมาตรคือ ดาววีก้า (Vega) กำหนดโชติมาตรที่ 0.0 ดังนั้น ดาวที่มีโชติมาตรน้อยกว่าดาววีก้า (ค่าตัวเลขติดลบ) แสดงว่ามีความสว่างมากกว่าดาววีก้า แต่ถ้ามีโชติมาตรมากกว่าดาววีก้า (ค่าตัวเลขเป็นบวก) แสดงว่ามีความสว่างน้อยกว่าดาววีก้า
[2] ขนาดเชิงมุม เป็นการวัดระยะห่างของวัตถุในเชิงปรากฏแก่ผู้สังเกต ในหน่วยองศา โดย 1 ํ (องศา) = 60' (ลิปดา, arcminute), 1' = 60" (ฟิลิปดา, arcsecond)
เรียบเรียง : ณรงค์ ภูทัดดวง https://web.facebook.com/AstronomyByMoGolf
EP4 https://pantip.com/topic/39789252
EP3 https://pantip.com/topic/39783031
EP2 https://pantip.com/topic/39780477
EP1 https://pantip.com/topic/39777099