ตามอ้างอิงหนังสือประวัติศาสตร์แล้ว ยุคหินเก่าของชาติสากลจะเริ่มเมื่อ2.000.000-10.000ปีก่อนคริสศักราช แต่ไทยเริ่มเมื่อ700.000-10.000ก่อนคริสศักราช ก็แสดงให้เห็นว่าไทยน้ันได้เริ่มต้นปวศ.ช้ากว่าแต่กลับพัฒนาได้เร็วกว่ามาก
อีกทั้งในยุกหินกลางก็ได้ก็เริ่มมีที่อยู่เป็นหลักเป็นแหล่งแล้วทั้งที่ชาติตวต.ยังเร่ร่อนอยู่ และยุคเหล็กก็เช่นกัน ไทยน้ันได้เริ่มใช้เหล็กก่อนชาติตวต.ถึง2000ปี แต่ทำไมในปัจจุบันชาติตะวันตกกลับพัฒนาเร็วหว่ามาก อีกทั้งชาติตะวันตกอยู่ในเขตหนาวทำให้การใช้ชีวิตยากกว่าไทยที่มีพื้นที่อุดมสมบูรณ์มาก

อะไรคือปัจจัยการพัฒนาของสังคม วิทยาการ ความเจริญ