=== ...กล่าวถึงสุกขวิปัสสกบุคคล ...เวลาเจริญวิปัสสนาถาวนา..เมื่อมัคคจิตเกิดขึ้น ก็ย่อม บริบูรณ์ และพร้อมมูล ด้วยองค์ฌาน

http://abhidhamonline.org/aphi/p9/104.htm

        ..
..
..

        กล่าวโดยองค์ธรรม
               อารัมมณูปนิชฌาน มีวิตก วิจาร ปีติ เวทนา เอกัคคตา ที่ประกอบกับมหัคคตฌานทั้ง ๙ เป็นองค์ธรรม

[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้มหัคคตฌาน
https://palungjit.org/threads/๔-กรรมทีปนี-มหัคคตกุศล-๙-ประการ.293632/
มหัคคตกุศล ๙ ประการ*​

*มโนรถปูรณี อังคุตตตรนิกายัฏฐกถา ทุติยภาค หน้า ๑๓๒​

มหัคคตกุศล ๙ ประการนั้น ได้แก่อะไร? ได้แก่รูปกุศล ๕ ประการและอรูปกุศล ๔ ประการ อันเป็นกุศลที่เกิดจากการบำเพ็ญสมถกรรมฐาน คือ

<O:pรูปกุศล ๕ ประการ
<O:p๑. ปฐมฌานกุศล
๒. ทุติยฌานกุศล
<O:p๓. ตติยฌานกุศล
<O:p๔. จตุตถฌานกุศล
<O:p๕. ปัญจมฌานกุศล

อรูปกุศล ๔ ประการ
๑. อากาสานัญจายตนฌานกุศล
<O:p๒. วิญญาณัญจายตนฌานกุศล
<O:p๓. อากิญจัญญายตนฌานกุศล
<O:p๔. เนวสัญญานาสัญญายตนฌานกุศล
       ...
...


http://www.84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=%AC%D2%B9&detail=on
แสดงผลการค้น ลำดับที่  21 / 60
มหรคต “อันถึงความเป็นสภาพใหญ่” “ซึ่งถึงความยิ่งใหญ่” หรือ “ซึ่งดำเนินไปด้วยฉันทะวิริยะจิตตะและปัญญาอย่างใหญ่” คือ เข้าถึงฌาน, เป็นรูปาวจร หรืออรูปาวจร, ถึงระดับวิกขัมภนวิมุตติ
       (เขียนอย่างบาลีเป็น มหัคคตะ)

http://84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=%C7%D4%A1%A2%D1%C1%C0%B9%C7%D4%C1%D8%B5%B5%D4
วิกขัมภนวิมุตติ พ้นด้วยข่มหรือสะกดไว้
       ได้แก่ ความพ้นจากกิเลสและอกุศลธรรมได้ด้วยกำลังฌาน อาจสะกดไว้ได้นานกว่าตทังควิมุตติ แต่เมื่อฌานเสื่อมแล้ว กิเลสอาจเกิดขึ้นอีก จัดเป็นโลกิยวิมุตติ
       (ข้อ ๒ ในวิมุตติ ๕; ในบาลีเป็นข้อ ๑ ถึงชั้นอรรถกถา จึงกลายมาเป็นข้อ ๒)



        ส่วน ลักขณูปนิชฌาน ก็มี วิตก วิจาร ปีติ เวทนา เอกัคคตา ที่ประกอบกับมหากุสลจิต มัคคจิต ผลจิต เป็นองค์ธรรม

๓. ผู้บรรลุ มัคค ผล นิพพาน นั้นมีอยู่ ๒ จำพวกด้วยกัน คือ
สุกขวิปัสสกจำพวกหนึ่ง
และฌานลาภีบุคคลอีกจำพวกหนึ่ง

สุกขวิปัสสกบุคคล นั้น เป็นผู้มีวิปัสสนาญาณอันแห้งแล้งจากโลกียฌาน คือ พระอริยบุคคลจำพวกนี้ไม่ได้เจริญสมถภาวนาจนเกิดฌานจิตมาแต่ก่อนเลย เริ่มเจริญวิปัสสนาภาวนาอย่างเดียวจนเป็นพระอริยบุคคล

ส่วน ฌานลาภีบุคคล นั้น หมายถึงผู้ที่ได้เจริญสมถภาวนาจนเกิดฌานจิต มีปฐมญานเป็นต้นมาก่อนแล้ว เป็นฌานลาภีบุคคลมาแล้ว จึงได้มาเจริญวิปัสสนาภาวนาอีก จนเป็นพระอริยบุคคล