ปัญญา ขึ้นอยู่กับกำลังสติ กำลังสติอยู่ที่ความต่อเนื่อง

ปัญญาจะลึกไม่ลึกนี่แล้วแต่กำลังสตินะ แม้จะมีสุตฯ ,จิตตมยปัญญามาก แต่กำลังสติน้อยมันก็จะไปได้น้อย ไม่ลึกซึ้งอย่างตำรา, ลองมาดูว่า ...สติมากเป็นยังไง เช่นเวลานั่งอานาปานสติ รู้สึกถึงลมสัก 45 นาที แล้วเจ็บขึ้นมา ก็ละลม มารู้ที่ความเจ็บนั้นแทน ความเจ็บก็จะมากขึ้นอย่างรวดเร็ว... แต่ถ้าผู้นั่งยังสามารถดำรงสติ รู้อาการนั้นอย่างอุเบกขา ไม่เข้าไปพัวพันกับความเจ็บ เห็นกระบวนการความเจ็บเปลี่ยนแปลงไปโดยไม่เฉไฉจากสภาวะที่เกิด จนถึง 2 ชั่วโมงได้ นี่ก็น่าจะถือว่า มีสติมาก ถึงจุดนี้ 2ชม.หรือ กี่ ชม.ก็คงไม่เบื่อหน่าย สภาวะขนาดนี้น่าถือว่าลึกซึ้งมาก ก็น่าจะพอได้ คือ นั่งแล้วไม่มีผู้ที่ต้องทนเจ็บ ไม่มีความพอใจไม่พอใจ ...ความเจ็บในระดับที่ร้อน หนัก แน่น เวลาอดกลั้นก็ เหงื่อแตกน้ำตาไหลร่างกายสั่นได้ในบางคนหรือบางเวลาที่สติน้อย.. ความเจ็บนี่แหละคือทุกข์ที่ชัดเจนที่สุด ซึ่งส่วนใหญ่จะไม่สามารถพิจรณาอาการออกได้อย่างเด็ดขาด มากบ้างน้อยบ้าง แต่ส่วนใหญ่เท่าที่อ่านเจอ จะอดกลั้นจนจิตทนไม่ไหว พ้นจากสภาวะทนจนสุดขีด หนีจากสภาวะธรรมที่ปรากฏเข้าสู่ความสงบแทน อันนี้มีมากราย บางรายบริกรรมจุดรู้ใหม่เพื่อให้จิตไปเกาะแทนสภาวะธรรมทุกขังที่เกิดขึ้น ตั้งแต่สภาวะปวดเริ่มเกิดเลยก็มี คือหนี แต่ก็ไม่ผิดถ้าเจริญอานาปานสติอยู่ แต่ถ้ากำลังดูความเจ็บปวด ดูทุกข์ที่เกิดขึ้น อันนี้เรียกว่าปฏิฆะได้