ดีใจที่เห็นดิสนี่ย์ทำหนังที่สดใสที่ดูแล้วได้อะไรติดหัวกลับบ้านอีกแล้ว Zootopia เป็นหนังที่เห็นโฆษณาตอนแรกแล้วบอกเลยว่านี่มันหนังเด็กชัดๆ ขายสัตว์ ขายตัวบ้องแบ้ว ทำให้ตีตั๋วเข้าไปดูแบบไม่ได้หวังอะไรเท่าไหร่ แต่หนังกลับสะท้อนสังคมได้ยุคปัจจุบัน ไม่สิ… ตั้งแต่สมัยก่อนด้วยแหละ ได้อย่างเหลือเชื่อ ผ่านตัวหนังที่ดูใสๆ แบบเด็กดูได้ ผู้ใหญ่ดูดี
ถ้าเคยดูหนังอย่าง The Help หรือ Forrest gump คงจะได้เห็นลักษณะของการเหยียดผิวของสังคมยุคก่อน (ในไทยเราที่เหยียดชนชาติก็มี แต่ก็ไม่แรงเท่าเค้า) สังคมตอนนั้นมีขาวกับดำ คนแบ่งเป็นสองชนชั้น กลุ่มหนึ่งมีอำนาจ ส่วนคนอีกกลุ่มกลายเป็นชนชั้นต่ำกว่า ที่ต้องอยู่อย่างหวาดระแวงและหวาดกลัว แม้ยุคต่อมาอเมริกาจะมีการต่อต้านการเหยียดผิว แล้วให้สิทธิคนขาวคนดำเท่ากัน เทียบได้ก็คงเป็น Zootopia ที่กระต่ายน้อยจูดี้วาดฝันว่าเป็นเมืองที่ผู้ล่าและผู้ถูกล่าอยู่ร่วมกันได้อย่างสงบสุข
แต่ลึกๆแล้วทุกอย่างก็ไม่ได้เป็นแบบนั้นเสมอ เมื่อลักษณะภายนอกกลายเป็นสิ่งที่ถูกตีตราอยู่ลึกๆ แม้คนขาวกับคนดำในอเมริกาจะอยู่ร่วมกันได้ โลกยุคใหม่ถูกสั่งสอนมาว่าให้เรามองทุกคนเหมือนกัน เท่าเทียมกัน แต่สุดท้ายเราก็ยังคงมีความรู้สึกค้านอยู่ในๆ ลึกๆ ว่าพวกเขาแตกต่างกับเรา และดูน่ากลัว ด้วยรูปร่างสูงใหญ่บึกบึน ขนาดเราคนไทยที่ไม่ได้เกี่ยวกับการแบ่งคนชั้นของเขาเอง ก็ยังมีการเตือนคนที่จะไปอเมริกาด้วยกันอยู่บ่อยๆเลย “ว่าอย่าไปแถบนี้ๆ คนเดียว พี่มืดเยอะ เดี๋ยวโดนขู่ โดนปล้น” ทั้งที่คนขาวเลวๆ ก็มีเยอะเหมือนกัน แต่เราติดภาพคนดำไว้กับความรู้สึกแบบนี้ไปแล้ว คล้ายๆ กับที่ Zootopia พยายามแสดงออกทางภายนอกว่า สัตว์นักล่า กับสัตว์ผู้ถูกล่าอยู่ด้วยกันได้ แต่ลึกๆไปแล้ว สัตว์ผู้ถูกล่า(พอเข้ายุคใหม่แล้ว หนังน่าจะหมายถึงคนขาวที่ภายนอกดูอ่อนแอกว่า) ก็มีความหวาดกลัวและระแวงสัตว์นักล่า(คนดำ)อยู่ลึกๆ เหมือนกัน สุดท้ายภาพวาดฝันของเมืองโลกสวยอันแสนสงบสุข ก็เป็นแค่ฉากบังหน้าอยู่ดี
นอกจากหนังจะยกเอาประเด็กผู้ล่าและผู้ถูกล่ามาเป็นประเด็นหลักแล้ว ยังยกเอาพลเมืองชั้นสอง อย่างเจ้าหมาจิ้งจองขึ้นมาพูดด้วย ปัจจุบันคนขาวคนดำดูจะมีสิทธิหน้าที่การงานดูเท่าเทียมกันแล้ว แต่คนอีกกลุ่มที่ยังไงก็ยังดูเป็นพลเมืองชั้นล่าง ที่โดนเหยียดลงมาอีกจากทั้งสองฝ่าย ก็คือคนเอเชีย หรือเม็กซิกัน(หมาจิ้งจอกในเรื่องน่าจะมาจากอย่างหลังมากกว่า) ถ้าดูจะเห็นว่าหมาจิ้งจอกดูจะอยู่ในชนชั้นผู้ล่าก็จริง แต่กลับโดนสัตว์ทั้งสองฝั่งด่า ว่าเป็นพวกเจ้าเล่ห์ ปลิ้นปล้อน กลายเป็นว่าหมาจิ้งจองกลายเป็นชนชั้นต่ำสุดไปซะงั้น แม้แต่จูดี้เองก็คิดแบบเดียวกันจนกระทั้งเธอได้รู้จักตัวตนที่แท้จริงของนิค
พูดเรื่องประเภทที่เป็นตัวแทนของชนชาติไปแล้ว ก็มาถึงขนาดตัวที่อาจถูกใช้มาเป็นตัวแทนของเพศกันบ้าง จะเห็นว่าในเรื่องทำให้เห็นขนาดของสัตว์ต่างกันมาก สัตว์ใหญ่อย่างเสือ ควาย ช้าง ถูกทำออกมาให้ดูตัวโตและน่ากลัวแบบผู้ชาย ขณะที่สัตว์เล็กๆ อย่างกระต่าย หนู เม่น กลายมาเป็นตัวแทนของความน่ารัก บอบบาง ขี้ระแวง แบบผู้หญิง เลยกลายเป็นเรื่องยากมากที่กระต่ายน้อยอย่างจูดี้จะก้าวผ่านความแตกต่างทางเพศ (ที่ถูกสื่อมาในรูปขนาดตัว) แล้วเข้ามาทำงานเป็นตำรวจได้ แต่ถึงเข้ามาแล้วก็ยังเป็นได้แค่ตำรวจจราจรที่ดูปลอดภัยที่สุด (หัวหน้าตำรวจเคยคุยกับนายกเทศมนตรีมาก่อนเรื่องงานของจูดี้ในสถาบันตำรวจมาก่อน การเลือกจูดี้มาเป็นแค่ตำรวจเขียนใบสั่ง คงไม่ได้มองแง่ดูถูกความสามารถอย่างเดียว แต่คงมองความปลอดภัยของจูดี้ด้วย)
แต่เราจะได้อะไรจากการดูหนังที่เสียดสีสังคมแบบนี้ ถ้าเป็นวัยผู้ใหญ่ ก็คงเป็นได้แค่ความรู้สึก “อ๋อ… จะสื่อแบบนี้” แต่มันจะมีผลหรือเปลี่ยนความคิดอะไรกับชีวิตเราไหม ก็คงไม่ วัยเรามันถูกความคิดเหยียดเพศ เหยียดชนชาติฝังลึกไปนาน จนแก้ยากแล้ว แต่ให้พยายามมองโลกสวยแค่ไหน มันก็ยังคงมีความรู้สึกต้าน หรือไม่ไว้ใจเล็กๆอยู่ดี
แต่ถ้าเป็นเด็กล่ะ นอกจากพวกเขาจะเรียนรู้ถึงการต่อสู้เพื่อความฝันและความพยายามแบบที่เห็นจูดี้พยายามเพื่อเป็นตำรวจแล้ว เด็กน้อยยังเป็นผ้าขาวบริสุทธิ์ยังคงเปลี่ยนแปลงได้ พวกเขาจะดูเรื่องนี้ได้อย่างสนุกผ่านตัวการ์ตูนน่ารักๆ โดยเห็นถึงมิตรภาพระหว่างเผ่าพันธุ์และเพศที่แตกต่าง การอยู่ร่วมกันในสังคมของสัตว์ต่างชนิด และถ้าพวกเค้าได้รับการชี้แนะอีกนิดถึงความหมายและตัวแทนที่หนังพยายามสื่อออกมา หนังน่ารักๆเรื่องนี้ก็อาจเปลี่ยนให้สังคมในอนาคตน่าอยู่ขึ้นจริงๆ ก็ได้
แต่ข้อเสียของหนังนิดนึง คือมันดูเบาไปนิด ทั้งที่ทุกประเด็น รายละเอียด อารมณ์ยังทำลึกลงไปได้มากกว่านี้ หนังเลยไม่ได้บีบคั้นอารมณ์แบบ inside out ทั้งที่มีฉากที่ทำได้เหมือนกัน แต่ก็เข้าใจว่าเป็นหนังเด็ก และเวลาที่รวบรัด แต่ได้เท่านี้ก็ดีแล้ว
ZOOTOPIA เมื่อสังคมโลกสวยเป็นแค่ฉากบังหน้า
ดีใจที่เห็นดิสนี่ย์ทำหนังที่สดใสที่ดูแล้วได้อะไรติดหัวกลับบ้านอีกแล้ว Zootopia เป็นหนังที่เห็นโฆษณาตอนแรกแล้วบอกเลยว่านี่มันหนังเด็กชัดๆ ขายสัตว์ ขายตัวบ้องแบ้ว ทำให้ตีตั๋วเข้าไปดูแบบไม่ได้หวังอะไรเท่าไหร่ แต่หนังกลับสะท้อนสังคมได้ยุคปัจจุบัน ไม่สิ… ตั้งแต่สมัยก่อนด้วยแหละ ได้อย่างเหลือเชื่อ ผ่านตัวหนังที่ดูใสๆ แบบเด็กดูได้ ผู้ใหญ่ดูดี
ถ้าเคยดูหนังอย่าง The Help หรือ Forrest gump คงจะได้เห็นลักษณะของการเหยียดผิวของสังคมยุคก่อน (ในไทยเราที่เหยียดชนชาติก็มี แต่ก็ไม่แรงเท่าเค้า) สังคมตอนนั้นมีขาวกับดำ คนแบ่งเป็นสองชนชั้น กลุ่มหนึ่งมีอำนาจ ส่วนคนอีกกลุ่มกลายเป็นชนชั้นต่ำกว่า ที่ต้องอยู่อย่างหวาดระแวงและหวาดกลัว แม้ยุคต่อมาอเมริกาจะมีการต่อต้านการเหยียดผิว แล้วให้สิทธิคนขาวคนดำเท่ากัน เทียบได้ก็คงเป็น Zootopia ที่กระต่ายน้อยจูดี้วาดฝันว่าเป็นเมืองที่ผู้ล่าและผู้ถูกล่าอยู่ร่วมกันได้อย่างสงบสุข
แต่ลึกๆแล้วทุกอย่างก็ไม่ได้เป็นแบบนั้นเสมอ เมื่อลักษณะภายนอกกลายเป็นสิ่งที่ถูกตีตราอยู่ลึกๆ แม้คนขาวกับคนดำในอเมริกาจะอยู่ร่วมกันได้ โลกยุคใหม่ถูกสั่งสอนมาว่าให้เรามองทุกคนเหมือนกัน เท่าเทียมกัน แต่สุดท้ายเราก็ยังคงมีความรู้สึกค้านอยู่ในๆ ลึกๆ ว่าพวกเขาแตกต่างกับเรา และดูน่ากลัว ด้วยรูปร่างสูงใหญ่บึกบึน ขนาดเราคนไทยที่ไม่ได้เกี่ยวกับการแบ่งคนชั้นของเขาเอง ก็ยังมีการเตือนคนที่จะไปอเมริกาด้วยกันอยู่บ่อยๆเลย “ว่าอย่าไปแถบนี้ๆ คนเดียว พี่มืดเยอะ เดี๋ยวโดนขู่ โดนปล้น” ทั้งที่คนขาวเลวๆ ก็มีเยอะเหมือนกัน แต่เราติดภาพคนดำไว้กับความรู้สึกแบบนี้ไปแล้ว คล้ายๆ กับที่ Zootopia พยายามแสดงออกทางภายนอกว่า สัตว์นักล่า กับสัตว์ผู้ถูกล่าอยู่ด้วยกันได้ แต่ลึกๆไปแล้ว สัตว์ผู้ถูกล่า(พอเข้ายุคใหม่แล้ว หนังน่าจะหมายถึงคนขาวที่ภายนอกดูอ่อนแอกว่า) ก็มีความหวาดกลัวและระแวงสัตว์นักล่า(คนดำ)อยู่ลึกๆ เหมือนกัน สุดท้ายภาพวาดฝันของเมืองโลกสวยอันแสนสงบสุข ก็เป็นแค่ฉากบังหน้าอยู่ดี
นอกจากหนังจะยกเอาประเด็กผู้ล่าและผู้ถูกล่ามาเป็นประเด็นหลักแล้ว ยังยกเอาพลเมืองชั้นสอง อย่างเจ้าหมาจิ้งจองขึ้นมาพูดด้วย ปัจจุบันคนขาวคนดำดูจะมีสิทธิหน้าที่การงานดูเท่าเทียมกันแล้ว แต่คนอีกกลุ่มที่ยังไงก็ยังดูเป็นพลเมืองชั้นล่าง ที่โดนเหยียดลงมาอีกจากทั้งสองฝ่าย ก็คือคนเอเชีย หรือเม็กซิกัน(หมาจิ้งจอกในเรื่องน่าจะมาจากอย่างหลังมากกว่า) ถ้าดูจะเห็นว่าหมาจิ้งจอกดูจะอยู่ในชนชั้นผู้ล่าก็จริง แต่กลับโดนสัตว์ทั้งสองฝั่งด่า ว่าเป็นพวกเจ้าเล่ห์ ปลิ้นปล้อน กลายเป็นว่าหมาจิ้งจองกลายเป็นชนชั้นต่ำสุดไปซะงั้น แม้แต่จูดี้เองก็คิดแบบเดียวกันจนกระทั้งเธอได้รู้จักตัวตนที่แท้จริงของนิค
พูดเรื่องประเภทที่เป็นตัวแทนของชนชาติไปแล้ว ก็มาถึงขนาดตัวที่อาจถูกใช้มาเป็นตัวแทนของเพศกันบ้าง จะเห็นว่าในเรื่องทำให้เห็นขนาดของสัตว์ต่างกันมาก สัตว์ใหญ่อย่างเสือ ควาย ช้าง ถูกทำออกมาให้ดูตัวโตและน่ากลัวแบบผู้ชาย ขณะที่สัตว์เล็กๆ อย่างกระต่าย หนู เม่น กลายมาเป็นตัวแทนของความน่ารัก บอบบาง ขี้ระแวง แบบผู้หญิง เลยกลายเป็นเรื่องยากมากที่กระต่ายน้อยอย่างจูดี้จะก้าวผ่านความแตกต่างทางเพศ (ที่ถูกสื่อมาในรูปขนาดตัว) แล้วเข้ามาทำงานเป็นตำรวจได้ แต่ถึงเข้ามาแล้วก็ยังเป็นได้แค่ตำรวจจราจรที่ดูปลอดภัยที่สุด (หัวหน้าตำรวจเคยคุยกับนายกเทศมนตรีมาก่อนเรื่องงานของจูดี้ในสถาบันตำรวจมาก่อน การเลือกจูดี้มาเป็นแค่ตำรวจเขียนใบสั่ง คงไม่ได้มองแง่ดูถูกความสามารถอย่างเดียว แต่คงมองความปลอดภัยของจูดี้ด้วย)
แต่เราจะได้อะไรจากการดูหนังที่เสียดสีสังคมแบบนี้ ถ้าเป็นวัยผู้ใหญ่ ก็คงเป็นได้แค่ความรู้สึก “อ๋อ… จะสื่อแบบนี้” แต่มันจะมีผลหรือเปลี่ยนความคิดอะไรกับชีวิตเราไหม ก็คงไม่ วัยเรามันถูกความคิดเหยียดเพศ เหยียดชนชาติฝังลึกไปนาน จนแก้ยากแล้ว แต่ให้พยายามมองโลกสวยแค่ไหน มันก็ยังคงมีความรู้สึกต้าน หรือไม่ไว้ใจเล็กๆอยู่ดี
แต่ถ้าเป็นเด็กล่ะ นอกจากพวกเขาจะเรียนรู้ถึงการต่อสู้เพื่อความฝันและความพยายามแบบที่เห็นจูดี้พยายามเพื่อเป็นตำรวจแล้ว เด็กน้อยยังเป็นผ้าขาวบริสุทธิ์ยังคงเปลี่ยนแปลงได้ พวกเขาจะดูเรื่องนี้ได้อย่างสนุกผ่านตัวการ์ตูนน่ารักๆ โดยเห็นถึงมิตรภาพระหว่างเผ่าพันธุ์และเพศที่แตกต่าง การอยู่ร่วมกันในสังคมของสัตว์ต่างชนิด และถ้าพวกเค้าได้รับการชี้แนะอีกนิดถึงความหมายและตัวแทนที่หนังพยายามสื่อออกมา หนังน่ารักๆเรื่องนี้ก็อาจเปลี่ยนให้สังคมในอนาคตน่าอยู่ขึ้นจริงๆ ก็ได้
แต่ข้อเสียของหนังนิดนึง คือมันดูเบาไปนิด ทั้งที่ทุกประเด็น รายละเอียด อารมณ์ยังทำลึกลงไปได้มากกว่านี้ หนังเลยไม่ได้บีบคั้นอารมณ์แบบ inside out ทั้งที่มีฉากที่ทำได้เหมือนกัน แต่ก็เข้าใจว่าเป็นหนังเด็ก และเวลาที่รวบรัด แต่ได้เท่านี้ก็ดีแล้ว