[++กระทู้สาระ++] กระต่ายร้องไห้ได้ด้วยหรือ...เมื่อท่อน้ำตาอุดตัน

เห็นช่วงนี้มีคนมาตั้งกระทู้สอบถามเกี่ยวกับน้องกระต่ายน้ำตาไหลกับน้องเป็นท่อน้ำตาอุดตัน
ซังเลยขอเอาบทความจากคุณหมออ้อย มาแชร์ให้ทุกท่านค่ะ

"ช่วงนี้มีคนถามเรื่องปัญหาตามาเยอะ เลยเอาบทความที่เขียนไว้มาให้อ่านครับ"

ปัญหาตาแฉะในกระต่าย เป็นปัญหาที่สัตวแพทย์สามารถพบได้บ่อย
โดยเจ้าของมักจะนำกระต่ายมาหาคุณหมอพร้อมกับอาการตาแดงบวม อักเสบ มีขี้ตาเกรอะกรัง หรือมีน้ำตาเอ่อล้นตลอดเวลา
เห็นได้ชัดว่าบริเวณขนรอบ ๆ ดวงตาของเจ้ากระต่ายจะมีคราบติดอยู่ อาจเห็นเป็นคราบสีสนิมหรือสีน้ำตาลอย่างชัดเจนในกระต่ายสีขาว
อาการเหล่านี้อาจเกิดร่วมกับอาการอื่น ๆ ที่เจ้าของสามารถสังเกตได้ ไม่ว่าจะเป็น กระต่ายทานอาหารลดลง ไอ จาม มีน้ำมูกร่วมด้วย
ซึ่งสาเหตุเหล่านี้อาจเป็นสาเหตุโน้มนำให้เจ้ากระต่ายน้อยเกิดอาการที่เรียกว่า ตาแฉะ ก็เป็นได้

ก่อนอื่นเรามาแยกสาเหตุของอาการนี้กันก่อนดีกว่า อาการตาแฉะมีชื่อเรียกในทางการแพทย์ว่า Epiphora
สาเหตุที่โน้มนำทำให้เกิดอาการนี้เกิดขึ้นได้จาก 2 สาเหตุใหญ่ ๆ คือ

1. มีการอุดตันของท่อน้ำตาจากสาเหตุต่าง ๆ เช่น
- การอักเสบของท่อน้ำตา ซึ่งเรียกทางการแพทย์ว่า Dacyocystitis
สาเหตุของการอักเสบเนื่องมาจากการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนบริเวณท่อน้ำตา หรือเกิดจากการที่มีความผิดปกติของรากฟันที่ยาวผิดรูป หรือยาวมากเกินไปจนไปกดทับท่อน้ำตา จนทำให้ท่อน้ำตาเกิดการอักเสบและอุดตันตามมา
- เกิดการบวมบริเวณเนื้อเยื่อรอบ ๆ ท่อน้ำตา จากโรคติดเชื้อ เช่น โพรงจมูกอักเสบหรือไซนัสอักเสบ
- เกิดอุบัติเหตุการกระแทกบริเวณกระดูกขากรรไกรบน หรือ Maxilla ทำให้ท่อน้ำตาเกิดการอักเสบ
- เนื้องอกที่บริเวณส่วนของกระดูกขากรรไกรบน ใบหน้า หรือบริเวณรอบ ๆ ตา ซึ่งมีผลทำให้ท่อน้ำตาถูกกดทับ


รูปแสดงท่อน้ำตาซึ่งแสดงตำแหน่งที่มักถูกรากฟันดันทำให้อุดตัน (บริเวณ Proximal,Distal bend)

2. มีการสร้างน้ำตามากกว่าปกติจากสาเหตุต่าง ๆ เช่น
- การติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนจากระบบทางเดินหายใจส่วนบน ซึ่งอาจทำให้เกิดการระคายเคือง
มีการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายเพิ่มมากขึ้นในส่วนบริเวณการติดเชื้อ
ส่งผลให้มีการสร้างน้ำตาเพิ่มขึ้น เพื่อช่วยในการป้องกันและกำจัดเชื้อโรค
- มีสิ่งแปลกปลอมทำให้เกิดการระคายเคือง ซึ่งไปกระตุ้นการสร้างน้ำตาเพิ่มขึ้น
- เกิดแผลหลุมที่กระจกตา
- และสาเหตุอื่นๆ


กระจกตาเป็นแผลจากการติดเชื้อ

โดยอาการโรคตาแฉะนี้จะพบได้ในกระต่ายทุกสายพันธุ์ และทุกช่วงอายุ ซึ่งสาเหตุโน้มนำโรคในแต่ละช่วงอายุก็อาจจะแตกต่างกันไป เช่น อาจพบว่าสาเหตุโน้มนำจากการเกิดเนื้องอกจะพบได้มากกว่าในกระต่ายอายุมาก สาเหตุโน้มนำจากปัญหาความผิดปกติของฟันจะพบบ่อยในกระต่ายที่มีประวัติฟันยาว หรือฟันเจริญผิดรูป ซึ่งปัญหานี้ก็อาจมีสาเหตุโน้มนำมาจากเรื่องอื่น ๆ อีก ซึ่งจะกล่าวถึงในหัวข้อเกี่ยวกับปัญหาความผิดปกติของฟันกระต่ายในครั้งต่อไป โรคตาแฉะจะพบอาการที่เด่นชัดดังที่กล่าวไปแล้วข้างต้น คือ กระต่ายมีน้ำตาเพิ่มมากกว่าปกติจนเปรอะบริเวณหัวตาและพบว่ามีขี้ตาเพิ่มมากกว่าปกติด้วย

เมื่อไปหาคุณหมอก็จะทำการวินิจฉัยเพื่อตรวจสอบหาสาเหตุของปัญหา คือ

- ย้อมสีตาเพื่อดูแผลที่กระจกตา โดยใช้สี Fluorescene และตรวจสอบการอุดตันของท่อน้ำตาโดยการใช้ น้ำสะอาดปราศจากเชื้อ หรือ น้ำเกลือ ล้างเข้าไปในท่อน้ำตา โดยท่อน้ำตาก็คือรูที่อยู่บริเวณเปลือกตาด้านล่าง คุณหมอก็จะสอดท่อขนาดเล็ก ๆ เข้าไปแล้ว flush ล้าง หากท่อน้ำตาของกระต่ายปกติน้ำที่คุณหมอ flush เข้าไปก็จะไหลออกมาทางจมูกเป็นน้ำใส ๆ เหมือนเดิม แต่หากมีการอักเสบก็จะพบว่าน้ำที่ไหลออกมาจากจมูกเป็นสีขาวขุ่น หรือบางตัวอาจจะไม่มีน้ำออกมาทางจมูกได้เลยเนื่องจากเกิดการอุดตันของท่อน้ำตาเรียบร้อยแล้ว

- ถ่ายภาพรังสีเพื่อดูลักษณะของรากฟันและขากรรไกรเพิ่มเติมหลังจากการ flush ท่อน้ำตา ในกรณีที่คาดว่าสาเหตุโน้มนำมาจากปัญหาดังกล่าว ซึ่งส่วนนี้อาจต้องมีประวัติจากเจ้าของช่วยเพิ่มเติมในการวินิจฉัย เช่น ทานอาหารลดลง มีอุบัติเหตุ พ่อแม่หรือพี่น้องของเจ้ากระต่ายน้อยเคยมีปัญหาเกี่ยวกับฟันมาก่อน อาจสังเกตอาการอื่น ภายนอกร่วมด้วย เช่น มีการอักเสบบวมบริเวณใบหน้า รอบ ๆ ตา หรือมีฝีเกิดขึ้นบริเวณขากรรไกรด้านบน นอกจากนี้ยังมีการฉีดสารทึบรังสีเข้าไปในท่อน้ำตาแล้วถ่ายภาพรังสีเพื่อดูลักษณะ และบริเวณของท่อน้ำตาที่อุดตันได้อีกด้วย ซึ่งการวินิจฉัยเพิ่มเติมต่าง ๆ เหล่านี้จะขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของคุณหมอและอุปกรณ์ที่มีภายในคลินิกหรือโรงพยาบาลสัตว์นั้น ๆ

สำหรับการรักษาจะขึ้นอยู่กับสาเหตุโน้มนำที่ทำให้เกิดโรค โดยส่วนมากจะทำการรักษาโดย

- รักษาการอักเสบและการอุดตันของท่อน้ำตารักษาโดยล้างท่อน้ำตาร่วมกับการใช้ยาปฏิชีวนะในรูปแบบกินและหยอดตา
- รักษาที่ต้นเหตุของโรค เช่น แผลหลุมรักษาโดยการใช้ยาหลอดตาเพื่อบรรเทาอาการอักเสบ

เมื่อรู้ดังนี้แล้ว ถ้าเราเห็นว่ากระต่ายที่เลี้ยงอยู่ตาแฉะและมีน้ำตาไหล เราควรที่จะพาเค้ามาหาคุณหมอเพื่อทำการหาสาเหตุและแก้ไข เพราะว่าเค้าอาจจะไม่ได้ร้องไห้อย่างที่เจ้าของหลายคนคิด ถ้าปล่อยเอาไว้ ปัญหาอาจลุกลามจนสุดท้ายที่สุดกระต่ายที่เรารักอาจต้องเสียดวงตาไป




เครดิตจาก : https://www.facebook.com/photo.php?fbid=575959875786621&set=a.372986846083926.83753.217315514984394&type=1&theater