ว่าที่ เส้นทางรถไฟความเร็วสูง
มีคนเคยให้ทัศนะว่า ถ้าค่าโดยสารรถไฟความเร็วสูง มีราคาเท่ากับค่าโดยสารเครื่องบินราคาต่ำ ดังนั้นผู้ใช้งานก็คงเป็นผู้ที่มีฐานะชั้นกลางค่อนข้างฐานะดีขึ้นไป ส่วนประชากรอีกส่วนใหญ่ก็ยังใช้รถโดยสารราคาถูก จึงอาจจะทำให้ไม่เกิดการคุ้มทุน
ผมมีความเห็นว่า นั่นเป็นการประเมินแค่จุดเริ่มต้นและจุดปลายทางเท่านั้น คงจะลืมไปว่าสนามบินนั้นไม่สามารถสร้างที่ไหนก็ได้ ไม่สามารกขึ้นกรุงเทพ แล้วลงแพร่ แล้วต่อไปเชียงใหม่ หรือ ขึ้นกรุงเทพลงขอนแก่นแล้วไปต่ออุดรหรือหนองคาย ไม่นับรวมถึงข้อจำกัดด้านน้ำหนักที่นำพาไปด้วย ดังนั้นผู้โดยสารขึ้นลงรถจึงไม่ใช่แค่ต้นทางและปลายทางแต่อย่างใด ยังมีผู้โดยสารอีกกลุ่มที่อยากขึ้นเครื่องบินแต่ไม่มีเครื่องบินให้ขึ้น ยังมีผู้โดยสารอีกกลุ่มที่อยากเลือกทางเลือกอื่นนอกจากเครืองบินถ้ามี (กลัวเครื่อง โดยเฉพาะสมัยนี้หลุมอากาศก็รุนแรง เครื่องบินก็เก่าๆ) ยังมีผู้โดยสารที่อยากไปเที่ยวอยุธยา ลพบุรี นครสวรรค์ พิษณุโลก อุตรดิตถ์ แพร่ ลำปาง เชียงใหม่ อยากเดินทางสะดวกและรวดเร็ว อยากหลีกเลี่ยงทางคดเคี้ยวไปมา
ไม่นับรวมการท่องเที่ยวของทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ ซึ่งนับว่าเป็นการเปิดเส้นทางทะลุทลวง เพิ่มมูลค่าทางเศษฐกิจของจังหวัดที่เป็นทางผ่าน หรือที่มีเส้นทางเชื่อม ไม่นับรวมการขยายตัวของชุมชนออกจากเขตเมือง โดยเฉพาะบริเวณรอบๆ กรุงเทพ ไม่นับรวมการเดินทางในช่วงเทศกาลวันหยุด ที่เพิ่มขึ้นทั้งปริมาณการขนส่ง การลดการขับรถบนท้องถนน การลดอุบัติเหตุ
การลงทุนเรากู้มาก็จริง การจ้างบริษัทข้ามชาติ มาดำเนินการก็จริง แต่เราก็ยังกำหนดขอบเขตได้ว่า วัสดุก่อสร้างหรือซ่อมบำรุงใดสามารถผลิตได้ในเมืองไทย ก็ให้ใช้ของไทย ให้ใช้แรงงานระดับต่างๆ ในไทย รวมถึงการถ่ายทอดเทคโนโลยีการดูแลและซ่อมบำรุงระบบต่างๆ ส่วนผลกำไรที่ต่างชาติซื้อไปก็เป็น ค่าความรู้และประสบการณ์ของเขา เงินกู้ส่วนหนึ่งไม่มากก็น้อยก็จะไหลเวียนในประเทศได้
ปกติการลงทุนใดๆของประเทศไทยนั้น แท้จริงแล้วอาจไม่ได้ขาดทุนก็ได้ แต่ขึ้นอยู่กับการบริหารจัดการที่ไม่ดีพอ ถ้าบริหารจัดการดีๆ ก็น่าจะมีกำไรกันเป็นส่วนใหญ่ได้
ผมลองสมมติว่าถ้าผมเป็นรัฐบาลผมจะทำอย่างไรได้บ้างเช่น ผมจะให้จังหวัดที่มีสถานีรถไฟอยู่จ่ายเงินค่าหัวผู้โดยสารที่ลง ณ สถานีนั้นหัวละ ร้อยหรือสองร้อย เพื่อนำมาช่วยชดเชยค่าโดยสารหรือดูแลความเรียบร้อยของสถานีก็ได้ เพราะผู้โดยสารที่มาลงในจังหวัดใดๆ ก็ย่อมคาดหวังว่าจะมีค่าใช้จ่ายเกิดขึ้นไม่มากก็น้อย เป็นต้น
ว่าด้วยเรื่องความคุ้มค่าของโครงการรถไฟฟ้าความเร็วสูง
มีคนเคยให้ทัศนะว่า ถ้าค่าโดยสารรถไฟความเร็วสูง มีราคาเท่ากับค่าโดยสารเครื่องบินราคาต่ำ ดังนั้นผู้ใช้งานก็คงเป็นผู้ที่มีฐานะชั้นกลางค่อนข้างฐานะดีขึ้นไป ส่วนประชากรอีกส่วนใหญ่ก็ยังใช้รถโดยสารราคาถูก จึงอาจจะทำให้ไม่เกิดการคุ้มทุน
ผมมีความเห็นว่า นั่นเป็นการประเมินแค่จุดเริ่มต้นและจุดปลายทางเท่านั้น คงจะลืมไปว่าสนามบินนั้นไม่สามารถสร้างที่ไหนก็ได้ ไม่สามารกขึ้นกรุงเทพ แล้วลงแพร่ แล้วต่อไปเชียงใหม่ หรือ ขึ้นกรุงเทพลงขอนแก่นแล้วไปต่ออุดรหรือหนองคาย ไม่นับรวมถึงข้อจำกัดด้านน้ำหนักที่นำพาไปด้วย ดังนั้นผู้โดยสารขึ้นลงรถจึงไม่ใช่แค่ต้นทางและปลายทางแต่อย่างใด ยังมีผู้โดยสารอีกกลุ่มที่อยากขึ้นเครื่องบินแต่ไม่มีเครื่องบินให้ขึ้น ยังมีผู้โดยสารอีกกลุ่มที่อยากเลือกทางเลือกอื่นนอกจากเครืองบินถ้ามี (กลัวเครื่อง โดยเฉพาะสมัยนี้หลุมอากาศก็รุนแรง เครื่องบินก็เก่าๆ) ยังมีผู้โดยสารที่อยากไปเที่ยวอยุธยา ลพบุรี นครสวรรค์ พิษณุโลก อุตรดิตถ์ แพร่ ลำปาง เชียงใหม่ อยากเดินทางสะดวกและรวดเร็ว อยากหลีกเลี่ยงทางคดเคี้ยวไปมา
ไม่นับรวมการท่องเที่ยวของทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ ซึ่งนับว่าเป็นการเปิดเส้นทางทะลุทลวง เพิ่มมูลค่าทางเศษฐกิจของจังหวัดที่เป็นทางผ่าน หรือที่มีเส้นทางเชื่อม ไม่นับรวมการขยายตัวของชุมชนออกจากเขตเมือง โดยเฉพาะบริเวณรอบๆ กรุงเทพ ไม่นับรวมการเดินทางในช่วงเทศกาลวันหยุด ที่เพิ่มขึ้นทั้งปริมาณการขนส่ง การลดการขับรถบนท้องถนน การลดอุบัติเหตุ
การลงทุนเรากู้มาก็จริง การจ้างบริษัทข้ามชาติ มาดำเนินการก็จริง แต่เราก็ยังกำหนดขอบเขตได้ว่า วัสดุก่อสร้างหรือซ่อมบำรุงใดสามารถผลิตได้ในเมืองไทย ก็ให้ใช้ของไทย ให้ใช้แรงงานระดับต่างๆ ในไทย รวมถึงการถ่ายทอดเทคโนโลยีการดูแลและซ่อมบำรุงระบบต่างๆ ส่วนผลกำไรที่ต่างชาติซื้อไปก็เป็น ค่าความรู้และประสบการณ์ของเขา เงินกู้ส่วนหนึ่งไม่มากก็น้อยก็จะไหลเวียนในประเทศได้
ปกติการลงทุนใดๆของประเทศไทยนั้น แท้จริงแล้วอาจไม่ได้ขาดทุนก็ได้ แต่ขึ้นอยู่กับการบริหารจัดการที่ไม่ดีพอ ถ้าบริหารจัดการดีๆ ก็น่าจะมีกำไรกันเป็นส่วนใหญ่ได้
ผมลองสมมติว่าถ้าผมเป็นรัฐบาลผมจะทำอย่างไรได้บ้างเช่น ผมจะให้จังหวัดที่มีสถานีรถไฟอยู่จ่ายเงินค่าหัวผู้โดยสารที่ลง ณ สถานีนั้นหัวละ ร้อยหรือสองร้อย เพื่อนำมาช่วยชดเชยค่าโดยสารหรือดูแลความเรียบร้อยของสถานีก็ได้ เพราะผู้โดยสารที่มาลงในจังหวัดใดๆ ก็ย่อมคาดหวังว่าจะมีค่าใช้จ่ายเกิดขึ้นไม่มากก็น้อย เป็นต้น