ประเทศไทย ควรอย่างยิ่ง ที่จะรณรงค์ให้ประชาชนทุกช่วงวัย รวมถึง วัยรุ่น (Teenagers) ตรวจสุขภาพประจำปีอย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะการเน้นการคัดกรองความเสี่ยงตามวัย .
ปัจจุบัน คนไทยเกือบ ร้อยละ 60 ยังมีความเข้าใจผิดว่าหากรู้สึกร่างกายแข็งแรงก็ไม่จำเป็นต้องตรวจสุขภาพประจำปี ซึ่งเป็นอันตรายอย่างยิ่ง เพราะโรคเรื้อรัง (NCDs) หลายโรค เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง มะเร็ง และโรคไต มักไม่แสดงอาการในช่วงเริ่มต้น
💡 ความสำคัญของการตรวจสุขภาพใน "วัยรุ่น"
หลายคนมองข้ามการตรวจสุขภาพในวัยรุ่น (อายุประมาณ 13-19 ปี) โดยคิดว่าเป็นวัยที่แข็งแรงที่สุดแต่ในความเป็นจริง การตรวจคัดกรองในวัยนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการป้องกันปัญหาสุขภาพในระยะยาว:
* ค้นหา "การสะสมโรค" และพฤติกรรมเสี่ยง: วัยรุ่นเป็นช่วงวัยที่กำลัง "สะสมโรค" โดยมีพฤติกรรมเสี่ยงสูง เช่น ภาวะอ้วน, การบริโภคอาหารฟาสต์ฟู้ด/หวานจัด, การสูบบุหรี่ไฟฟ้า/ยาเสพติด และการมีกิจกรรมทางกายที่ไม่เพียงพอ ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นปัจจัยเสี่ยงของโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงในวัยผู้ใหญ่
* จัดการปัญหาเฉพาะวัย: การตรวจสุขภาพประจำปีในวัยรุ่นช่วยค้นหาและแก้ไขปัญหาที่มักถูกมองข้ามเช่น
* ปัญหาสุขภาพจิต: ภาวะซึมเศร้า หรือความเครียดจากการเรียน/สังคม (พบปัญหาทำร้ายตนเองในวัยนี้)
* ปัญหาโภชนาการ: ภาวะโลหิตจางจากการขาดสารอาหาร หรือภาวะอ้วน (มีคนไทยอ้วนสูงถึง 27.4 ล้านคน ในวัยรุ่นและวัยทำงาน)
* ปัญหาพฤติกรรมทางเพศ: การคัดกรองโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ (\text{STD}) และการให้คำปรึกษาที่เหมาะสม
* การลงทุนระยะยาว: การตรวจพบความผิดปกติของระดับน้ำตาลหรือไขมันในเลือดตั้งแต่เนิ่น ๆ จะช่วยให้แพทย์ให้คำแนะนำเพื่อ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ได้ทันท่วงที ก่อนที่โรคจะแสดงอาการรุนแรงและนำไปสู่การสูญเสีย "ปีสุขภาพดี" ในวัยทำงาน
📣 แนวทางการรณรงค์การตรวจสุขภาพในวัยรุ่น
การรณรงค์ในกลุ่มวัยรุ่นต้องใช้วิธีที่แตกต่างจากการรณรงค์ในผู้สูงอายุ โดยควรเน้นกลไกที่เข้าถึงง่ายและให้ความสำคัญกับสุขภาพเชิงรุก:
| องค์ประกอบ | แนวทางการปฏิบัติ |
|---|---|
| การเข้าถึง | บูรณาการเข้ากับสถานศึกษา: จัดให้มีการตรวจคัดกรองพื้นฐานเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมในโรงเรียน/มหาวิทยาลัยปีละครั้ง โดยไม่ต้องเดินทางไปโรงพยาบาลไกล |
| การตรวจคัดกรอง | เน้นการตรวจที่เกี่ยวข้องกับวิถีชีวิต: ประเมิน \text{BMI}, วัดความดัน, ตรวจน้ำตาล/ไขมันพื้นฐาน, ตรวจปัสสาวะ และที่สำคัญคือ การประเมินสุขภาพจิต (Depression and Stress Screening) |
| การสื่อสาร | ใช้สื่อดิจิทัลและอินฟลูเอนเซอร์: รณรงค์ผ่าน \text{TikTok, X, Instagram} ด้วยภาษาที่วัยรุ่นเข้าใจง่าย เน้นย้ำว่า "การดูแลตัวเองไม่ใช่เรื่องน่าอาย แต่คือการลงทุนที่เท่ที่สุด" |
| แรงจูงใจ | เชื่อมโยงกับการเรียน/อาชีพ: ให้ข้อมูลว่าสุขภาพที่ดีส่งผลต่อผลการเรียนและโอกาสในการทำงานในอนาคตอย่างไร |
| สิทธิประโยชน์ | เน้นย้ำสิทธิบัตรทอง: ประชาสัมพันธ์ว่าการตรวจคัดกรองหลายรายการครอบคลุมอยู่ในสิทธิบัตรทอง (หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ) อยู่แล้ว และสามารถขอคำปรึกษาด้านสุขภาพได้ฟรี |
รายการคัดกรองที่จำเป็นในวัยรุ่น (ตัวอย่าง)
* การตรวจวัดร่างกายพื้นฐาน: ชั่งน้ำหนัก, วัดส่วนสูง, คำนวณดัชนีมวลกาย (\text{BMI}) เพื่อคัดกรองภาวะอ้วน
* ตรวจเลือดพื้นฐาน: ความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (\text{CBC}), ระดับน้ำตาลในเลือด (\text{FBS}), ไขมันในเลือด (ตามข้อบ่งชี้และความเสี่ยง)
* การตรวจคัดกรองวัคซีน: ตรวจสอบประวัติการได้รับวัคซีนและฉีดวัคซีนที่จำเป็นตามช่วงวัย เช่นวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก (\text{HPV})
* การตรวจสุขภาพจิต: แบบประเมินความเสี่ยงภาวะซึมเศร้าและความเครียด
นีคือผลรับที่สำคัญ
การลงทุนในการรณรงค์ให้วัยรุ่นตระหนักถึงการตรวจสุขภาพประจำปีในวันนี้ จะช่วย ลดภาระค่าใช้จ่ายมหาศาล ในการรักษาโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่คนไทยต้องเผชิญในอนาคตได้อย่างยั่งยืน
ประเทศไทย ควรอย่างยิ่ง ที่จะรณรงค์ให้ประชาชนทุกช่วงวัย รวมถึง วัยรุ่น (Teenagers) ตรวจสุขภาพประจำปีอย่างสม่ำเสมอ