เครือข่ายถนนโรมันมีมากกว่าที่คิดถึงสองเท่า

กระทู้สนทนา

โบราณคดี ประวัติศาสตร์ วิทยาศาสตร์ ประวัติศาสตร์ตะวันตก

.
ภาพวาดแสดงหลักไมล์สมัยโรมัน
ที่เพิ่งค้นพบใหม่ริมถนนบนภูเขาในตุรกี
© Itiner-e
.

.
ในช่วงรุ่งเรืองสูงสุด ถนนของจักรวรรดิโรมัน
ทอดยาวข้ามทวีปต่าง ๆ เพื่อเชื่อมต่อ
เมืองสำคัญต่างๆ เข้ากับเมืองหลวง
สายนี้อยู่ในเมืองปอมเปอี ประเทศอิตาลี
© Oliver Helbig via Getty Images
.

.

โครงการทำแผนที่ดิจิตอลใหม่พบว่า
เครือข่ายถนนโรมันมีขนาดใหญ่
เป็นสองเท่าของที่เคยคาดการณ์ไว้

แผนที่ดิจิทัลใหม่นี้ช่วยเพิ่ม
เครือข่ายถนนโรมันได้เกือบ 100%
ทีมวิจัยนานาชาติได้สร้างแผนที่ใหม่
ของจักรวรรดิโรมัน ซึ่งขยายเครือข่าย
ถนนโบราณมากกว่า 100,000 กิโลเมตร

แน่นอนว่ามีคำกล่าวที่ว่า
ถนนทุกสายมุ่งสู่โรม
เป็นความจริงที่ว่า เมืองใหญ่หลายแห่ง
ในจักรวรรดิโรมันเชื่อมโยงกัน
ด้วยถนนสายหลักไปยังเมืองหลวง

แต่ถนนสายรองในเครือข่าย
ยังไม่ได้รับการศึกษาอย่างละเอียด
Tom Brughmans นักโบราณคดี
Aarhus University ใน Denmark
และผู้ร่วมเขียนงานวิจัยที่อธิบาย
เกี่ยวกับถนนสายดังกล่าว ซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร
Scientific Data เมื่อ 6 พฤศจิกายน 2025
.

.
Download วารสาร Scientific Data
.

.

" ประวัติศาสตร์การวิจัยถนนโรมันกว่า 200 ปี
มุ่งเน้นไปที่ ทางหลวง ของโรมันเป็นอย่างมาก
แม้จะแลกมาด้วยการลดทอน
ความรู้เกี่ยวกับถนนไร้ชื่อ หรือ
ตรอกซอกซอยในชนบท ก็ตาม "
Tom Brughmans กล่าวกับ
Live Science ทางอีเมล

ท่านและเพื่อนร่วมงาน
ได้สร้างแผนที่ดิจิทัลฉบับใหม่
ของถนนโรมันในยุโรป ตะวันออกใกล้
และแอฟริกาเหนือ เรียกว่า Itiner-e
เพื่อทำความเข้าใจ ความเชื่อมโยง
ภายในจักรวรรดิโรมันให้ดีขึ้น
โดยครอบคลุมพื้นที่สูงสุดในปี ค.ศ. 150
แพลตฟอร์ม Itiner-e เปิดให้เข้าถึงได้
และจากการศึกษาพบว่ามีข้อมูลเชิงพื้นที่
ความละเอียดสูงบนถนนโรมัน
ซึ่งได้มาจากข้อมูลทางประวัติศาสตร์
โบราณคดี แผนที่ภูมิประเทศ
และข้อมูลการสำรวจระยะไกล

แผนที่ที่ได้มีความยาว 300,000 กิโลเมตร
ซึ่งมากกว่าแผนที่อื่น ๆ ถึงสองเท่า
และเครือข่ายถนนอันกว้างใหญ่นี้
แสดงให้เห็นถึงอำนาจของจักรวรรดิโรมัน
.

.
เครือข่ายถนนโรมันในปี ค.ศ. 150
ตามที่ระบุในแผนที่ Itiner-e
.

.
Travel the Roads of the Roman Empire
on itiner-e.org
.

.
แผนที่ที่สร้างโดย Moovel Lab
ซึ่งสำรวจเส้นทางที่ดีที่สุดไปยังกรุงโรม
โดยใช้เส้นทางสมัยใหม่
© Benedikt Groß, Raphael Reimann
และ Philipp Schmitt
.

.

" เครือข่ายถนนขนาดใหญ่ที่ผสานรวมนี้
ถือเป็นตัวเปลี่ยนเกมประวัติศาสตร์
นี่หมายความว่าเป็นครั้งแรกที่โรคระบาด
เศรษฐกิจเฟื่องฟู หรือศาสนาใหม่
อาจลุกลามไปทั่วโลก
และเปลี่ยนแปลงโลกได้ "
Tom Brughmans กล่าว

ตัวอย่างหนึ่งที่เด่นชัดคือ
โรคระบาดกาฬโรค Antonine Plague
ซึ่งปะทุขึ้นในปี ค.ศ. 165
และสร้างความเสียหายอย่างใหญ่หลวง
ให้กับจักรวรรดิโรมัน
ส่งผลให้มีคนตายราว 1/4 ของจักรวรรดิ์

" ด้วยการทำแผนที่ถนนโบราณ
พื้นที่ทำให้เกิดโรคระบาดแอนโทนีน
เราจึงได้กรณีศึกษาอายุ 2,000 ปี
เกี่ยวกับผลกระทบทางสังคม
จากโรคระบาดที่ผ่านม่ฃา
ยาวนานหลายศตวรรษแล้ว "
Tom Brughmans กล่าว
.

.

“ Itiner-e เป็นเครื่องมือดิจิทัล
ที่มีประโยชน์ที่จะช่วยเพิ่มความเข้าใจ
ของผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับโลกโรมัน
ผู้เขียนได้ทำการตรวจสอบข้อมูลอย่างละเอียด
เพื่อรวบรวมชุดข้อมูลถนนของโรมัน

แผนที่ Itiner-e ยังมีช่องว่างบางส่วน
ซึ่งอาจเป็นผลมาจากข้อมูลที่มีอยู่
รวมถึงความยากลำบาก
ที่แม้แต่ผู้เชี่ยวชาญก็ยังพบว่า
ในการจำแนกประเภทถนนโรมันต่าง ๆ
ในบันทึกทางโบราณคดี

ชุดข้อมูลใหม่นี้ ประกอบด้วย
ถนนสายรองเกือบ 200,000 กิโลเมตร
แต่คาดว่าตัวเลขนี้อาจเพิ่มขึ้นได้อีก

ดังนั้น Tom Brughmans และเพื่อนร่วมงาน
จึงมองว่าแผนที่ใหม่นี้เป็น
การกระตุ้นการตัดสินใจ
โดยแสดงให้ผู้เชี่ยวชาญคนอื่น ๆ เห็นว่า
ยังมีช่องว่างทางประวัติศาสตร์หลงเหลืออยู่
หรือจุดที่ต้องขุดค้นทางโบราณคดี

เรารู้ว่ายังมีถนนอีกหลายสายที่ยังไม่พบ "
Jeffrey Becker
นักโบราณคดีเมดิเตอร์เรเนียน
Binghamton University ใน New York
ซึ่งไม่ได้มีส่วนร่วมในการศึกษานี้
กล่าวกับ Live Science ทางอีเมล
.

.

เรียบเรียง/ที่มา

livescience
.

.
ม้าด่วนส่งสาส์น

ระบบม้าด่วนโรมัน (Cursus Publicus)
ถูกจัดตั้งขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์หลัก
ในการส่งข้อมูลราชการ คำสั่งทางทหาร
และการเดินทางของเจ้าหน้าที่รัฐ

จุดพัก (Stationes หรือ Mansiones)
มีอยู่ตลอดเส้นทางหลัก มีหลายประเภท เช่น

Mutationes สถานีสำหรับเปลี่ยนม้า
เพื่อให้ม้าที่เดินทางมาได้พักผ่อน
และม้าตัวใหม่ที่สดกว่าเดินทางต่อไปได้
อยู่ห่างกันประมาณ 10-15 ไมล์โรมัน
(15-22 กิโลเมตร)

Mansiones สถานีขนาดใหญ่กว่า
มีที่พักสำหรับผู้เดินทางและม้า
รวมถึงสิ่งอำนวยความสะดวกอื่น ๆ
อยู่ห่างกันประมาณ 20-30 ไมล์โรมัน
(30-45 กิโลเมตร)

ในเส้นทางที่สำคัญ/เร่งด่วน
อาจมีการจัดสถานีเปลี่ยนม้าที่ถี่กว่านี้
เพื่อให้การเดินทางเป็นไป
อย่างต่อเนื่อง/รวดเร็วที่สุด

ความเร็วและระยะทางสูงสุด

ม้าด่วนโรมันเดินทางได้
ประมาณ 50-75 ไมล์โรมัน/วัน
(75-110 กิโลเมตร/วัน)
ในสภาวะปกติ/บนถนนที่ดี

ในกรณีเร่งด่วนและใช้ระบบเปลี่ยนม้า
ข้อความสำคัญจะเดินทางได้
ไกลถึง 150-200 ไมล์โรมัน/วัน
(220-300 กิโลเมตรต/วัน)
หรืออาจจะเร็วกว่านั้น

ระยะเวลาไกลสุด

การเดินทางจากปลายด้านหนึ่ง
ของจักรวรรดิไปยังอีกด้านหนึ่ง
อาจใช้เวลาเป็นสัปดาห์ เป็นเดือน
ขึ้นอยู่กับระยะทางและสภาพเส้นทาง
เช่น จากกรุงโรมไปยังบริเตน
อาจใช้เวลาหลายสัปดาห์
.

.

ระบบม้าด่วนของจีน (驿站 - Yìzhàn
หรือ Posthouse System)
มีประวัติยาวนานกว่าโรมัน
และมีขนาดที่ใหญ่โตซับซ้อนกว่ามาก
โดยเฉพาะในราชวงศ์หยวน (มองโกล)
มีการขยายเครือข่ายอย่างมหาศาล
เพื่อรองรับการปกครองจักรวรรดิ

จุดพัก (驿站 - Yìzhàn)
สถานีไปรษณีย์/สถานีม้าด่วน
มีอยู่ทั่วไปและมีขนาดแตกต่างกันไป
มีทั้งสำหรับเปลี่ยนม้า พักผ่อน กินอาหาร
ในสถานีขนาดใหญ่
มีสิ่งอำนวยความสะดวกครบครัน

สถานีเหล่านี้จะอยู่ห่างกัน
ประมาณ 25-30 ลี้จีน (12-15 กิโลเมตร)
หรืออาจจะห่างกันถึง 50 ลี้(25 กิโลเมตร)
ขึ้นอยู่กับสภาพภูมิประเทศและความสำคัญ

ในเส้นทางที่สำคัญมาก
และมีการส่งสารเร่งด่วน
อาจมีการจัดสถานีที่ถี่กว่านี้
เพื่อให้ม้าสามารถวิ่งได้เต็มที่
และมีการเปลี่ยนม้าบ่อยครั้ง

ความเร็วและระยะทางสูงสุด
ระบบม้าด่วนทำความเร็วได้สูงมาก
โดยเฉพาะในช่วงราชวงศ์หยวน
ที่มีการปรับปรุงและบริหารจัดการอย่างดี

การส่งสารปกติ
อาจทำได้ประมาณ 100-150 ลี้/วัน
(50-75 กิโลเมตร/วัน)

การส่งสารเร่งด่วน (急递 - Jídì)
ทำความเร็วได้ถึง 300-400 ลี้/วัน
(150-200 กิโลเมตร/วัน)
มีการเปลี่ยนม้าและคนขี่บ่อยครั้ง

ในกรณีที่เร่งด่วนที่สุด
อาจเดินทางได้ถึง 500-600 ลี้/วัน
(250-300 กิโลเมตร/วัน) หรือมากกว่า
โดยใช้ม้าที่เร็วที่สุด
และคนขี่ที่ผลัดเปลี่ยนกันอย่างต่อเนื่อง

ระยะเวลาไกลสุด
การเดินทางข้ามจักรวรรดิ
อันกว้างใหญ่ของจีน
ใช้เวลานานหลายสัปดาห์/เดือน
แม้ระบบจะรวดเร็วมาก
แต่ระยะทางที่ครอบคลุมก็มหาศาล
.

.
เรื่องเล่าไร้สาระ

ระบบควันไฟเตือนภัยจีนโบราณ
เป็นระบบสื่อสารทางทหารที่สำคัญ
ย้อนไปถึงสมัยราชวงศ์โจวตะวันตก
ระบบนี้พัฒนาอย่างต่อเนื่องและสมบูรณ์
ในสมัยราชวงศ์ฉินและฮั่น
โดยใช้ในการส่งข้อมูลทางทหาร
และป้องกันการรุกรานจากชนเผ่าต่างถิ่น
ใช้จำนวนกองไฟ สีควันต่าง ๆ บอกเหตุต่าง ๆ
จากเจียยู่กวน-ตะวันตก ถึงปักกิ่ง (ระยะทาง 1,500กม.)
มีหอสังเกตการณ์ 300 หอ
หอละ 2 นาที 10 ชั่วโมงรู้ข่าวแล้ว

ชนเผ่าอินเดียนแดงในอุสา(USA)
ก็มีการใช้ควันไฟและสีควันส่งข้อมูล

การเลือกตั้งพระสันตปาปา Pope
จะเผากระดาษเลือกตั้งผสมสี
ควันสีดำยังไม่ได้ ควันสีขาวได้แล้ว