สาระสมองกับ อจ.หมอสุรัตน์ - ๕อาการที่เกิดก่อนสมองเสื่อม (Alzheimer’s)

5 อาการที่เกิดก่อนสมองเสื่อม (Alzheimer’s)

หลายคนคิดว่า “สมองเสื่อม = ลืมความจำ”

แต่ความจริงแล้ว โรค Alzheimer’s ส่งสัญญาณเตือนล่วงหน้าเป็น ปี ๆ อาจถึง 10 ปี ก่อนที่เราจะเห็นอาการหลงลืมชัดเจน นั่นเราเรียก prodrome อาการเตือน สำคัญ เพราะตอนนี้ มันมีการตรวจระยะแรกได้แล้ว เช่นตรวจเลือด หรือ น้ำไขสันหลัง

วันนี้เรามาดู 5 อาการสำคัญที่มักเกิดขึ้น ก่อนเข้าสู่ระยะสมองเสื่อม

1. ความจำคำพูดเริ่มถดถอย (Verbal memory decline)

• มักเกิด ประมาณ 8 ปีก่อน ระยะ MCI (Mild Cognitive Impairment สมองเสี่ยงเสื่อม ขั้นต้น )

• ลืมบทสนทนาที่เพิ่งคุยไป หรือจำคำพูดบางอย่างไม่ได้

คนรอบข้างมักยังไม่ทันสังเกตเห็น เพราะอาการยังไม่รุนแรง

2. การหาคำพูดยากขึ้น เรียก word finding difficulty

• เวลาจะพูดหรืออธิบายอะไร มักจะ “นึกไม่ออก”

• ใช้คำง่าย ๆ แทนคำที่เฉพาะเจาะจง เช่น บอกว่า “ไอ้นั่น ๆ” แทนที่จะพูดชื่อสิ่งของตรง ๆ น้อยๆ ไม่เป็นไร บ่อยๆ ต้องสงสัย

เป็นอาการที่มักเริ่มชัดขึ้นใน 2–3 ปีก่อน MCI อันนี้เสี่ยง

3. การตัดสินใจและการคิดวิเคราะห์ถดถอย

• ทำงานที่เคยง่ายกลับรู้สึกยุ่งยากขึ้น เช่น การวางแผนการเงิน การขับรถในเส้นทางเดิม

• ตัดสินใจผิดพลาดบ่อยขึ้น หรือทำอะไรช้า

อันนี้ สะท้อนถึง “ความยืดหยุ่นในการคิด” ที่เริ่มลดลง การประมวลผลจะเสีย เคยเฉียบคม เริ่มโง่ทึบ

4. อารมณ์และพฤติกรรมเปลี่ยนไป

• บางคนอาจมีอาการ วิตกกังวลมากขึ้น หงุดหงิดง่าย หรืออารมณ์แกว่ง

• ไม่ค่อยสนุกกับกิจกรรมที่เคยชอบ

• อาการเหล่านี้ไม่ได้เกิดจากอารมณ์เพียงอย่างเดียว แต่เป็นสัญญาณของการเปลี่ยนแปลงในสมอง เรียกว่า Mild Behavioral impairment (MBI)

5. ความสับสนเล็กน้อยในชีวิตประจำวัน

• เช่น ลืมว่าวางของไว้ที่ไหน ลืมขั้นตอนเล็ก ๆ ในการทำงาน งง ๆ นี่ชั้นทำอะไรอยู่

บางคน หลงสถานที่

แม้ยังไม่ถึงขั้นรบกวนการใช้ชีวิตมาก แต่เป็น สัญญาณเริ่มต้น ที่ควรจับตา

อาการก่อนสมองเสื่อมอาจเริ่มขึ้นตั้งแต่ 8–10 ปีก่อน ที่คนรอบข้างจะสังเกตเห็น โดยเริ่มจาก ความจำคำพูดถดถอย → หาคำพูดยาก → ตัดสินใจไม่ดีเหมือนเดิม → อารมณ์เปลี่ยน → เริ่มสับสนในชีวิตประจำวัน

อันนี้ สงสัย ต้องเจอหมอหรือติดตาม ตรวจสมอง จะให้ดี ก็ มา test ดีไปอีก ก็เจาะเลือด หาสาร amyloid หรือ tau ขยะ อัลไซล์เมอร์ ในสมอง