มางดเหล้าเข้าพรรษากันเถอะ ช่วยลดสมองเสื่อมลงได้นะ

     สมองหด สมองเสื่อม เพราะแอลกอฮอล์ มีอยู่จริง

     แนวคิดเรื่อง "สมองหดเล็กลง" หรือ "ปริมาตรสมองลดลง" นั้น ไม่ใช่แค่คำพูดเปรียบเปรยเล่น ๆ แต่เกิดขึ้นได้จริง ๆ จากการมีแอลกอฮอล์เข้าไปเกี่ยวข้อง นั่นคือการดื่มแอลกอฮอล์ในระยะยาว โดยเฉพาะการดื่มหนัก มีผลกระทบต่อสุขภาพสมองอย่างรุนแรงและเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะสมองเสื่อมและปัญหาความจำอื่น ๆ อย่างมาก

     มีงานวิจัยที่ชี้ให้เห็นว่า แม้แต่การดื่มเพียงเล็กน้อยถึงปานกลางก็อาจเป็นอันตรายได้ ข้อมูลในปี 2022 พบว่าแค่ดื่มแอลกอฮอล์เพียงวันละ 1 ดื่ม ก็เชื่อมโยงกับปริมาตรสมองที่ลดลงแล้ว และแนวโน้มนี้จะยิ่งชัดเจนขึ้นเมื่อดื่มมากขึ้น โดยกลไกที่แอลกอฮอล์ทำลายสมองมีหลายแบบ คือ

     ทำลายเซลล์ประสาทโดยตรง โดยไปทำลายเนื้อเยื่อสมองส่วนขาวที่เปรียบได้กับสายเคเบิลที่เชื่อมต่อเซลล์ประสาทในสมอง เมื่อส่วนนี้ถูกทำลาย การสื่อสารในสมองก็ติดขัด

     ลดการไหลเวียนเลือดและทำให้เซลล์ประสาทตาย โดยเฉพาะสมองส่วนหน้าที่ดูแลเรื่องการตัดสินใจและการควบคุมอารมณ์ หรือสมองน้อยที่ประสานงานการเคลื่อนไหว เมื่อเซลล์ประสาทในส่วนนี้ตาย ปริมาตรของสมองก็ลดลงด้วย

ในรายที่ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำทุกวัน หรือค่อย ๆ เพิ่มการดื่มขึ้นทีละน้อย ๆ แอลกอฮอล์ยังลดปริมาตรเนื้อเยื่อสมอง ซึ่งมีหน้าที่ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อ และการให้ความรู้สึก ทั้งประสาทสัมผัส ความนึกคิด ความจำ การเห็น การพูด การได้ยิน

     สร้างผลกระทบทางอ้อมผ่านภาวะขาดสารอาหาร การดื่มแอลกอฮอล์อย่างหนักยังทำให้เกิดภาวะขาดสารไทอามีน หรือ วิตามินบี 1 ซึ่งจำเป็นต่อการทำงานของสมองและระบบประสาทโดยรวม ถ้าปล่อยไว้เรื้อรังก็จะทำร้ายสมองจนอาจเกิดภาวะที่เรียกว่า โรคสมองขาดไทอามีน (Wernicke encephalopathy) ซึ่งมักนำไปสู่กลุ่มอาการ Korsakoff (Korsakoff syndrome) ที่ทำให้เส้นใยประสาทที่เกี่ยวข้องกับความทรงจำถูกทำลาย ผลก็คือ การสูญเสียความทรงจำอย่างรุนแรง นอกจากนี้ ยังมีโรคที่เรียกว่า Marchiafava-Bignami disease ซึ่งทำลายเส้นใยประสาทขนาดใหญ่ที่เชื่อมสมองทั้งสองซีกเข้าด้วยกัน (Corpus Callosum) ส่งผลให้เกิดปัญหาด้านการรับรู้ การเดิน พูดไม่ชัด และกล้ามเนื้อกระตุก

     แอลกอฮอล์เข้าควบคุมระบบสื่อประสาท ทำให้เกิดอาการหงุดหงิด วิตกกังวล นอนไม่หลับ กระสับกระส่าย สมองช้า ความจำแย่ลง ซึมเศร้า อารมณ์แปรปรวน

     ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดของสมองที่ถูกทำลาย คือ หยักสมองแคบเล็ก ฟีบฝ่อ ร่องสมองกว้าง ซึ่งเป็นความเสี่ยงต่อสติและความจำ เรียกว่าดื่มมากแล้วสมองพังไม่ต่างจากผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์หรือสมองเสื่อม

แล้วก็อย่างที่บอกไป การดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ สมองจะรับเลือดได้น้อยลง สมองขาดเลือดและถูกทำลาย และพอเอ็กซเรย์ดูสมองส่วนที่ขาดเลือดเป็นระยะเวลานาน ๆ ก็จะพบว่าปริมาตรสมองที่ลดลง หรือ “สมองหดเล็กลง” ในที่สุด ดังนั้น แอลกอฮอล์จึงไม่ได้เพียงแค่ทำให้มึนเมาหรือเมาค้าง (แฮงค์) ในช่วงสั้น ๆ แต่ทำลายเนื้อเยื่อสมองของเราอย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ ยังส่งผลกระทบต่อการทำงานของสมองในระยะยาว เช่น ปัญหาความจำ และเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดภาวะสมองเสื่อมได้ด้วย

ข้อมูลข่าวจากเพจไทยรัฐออนไลน์