กรรมไม่ใช่ระบบลงโทษ พุทธศาสนาไม่ได้สอนให้รอเวรกรรม แต่สอนให้เข้าใจเหตุปัจจัย
หลายคนตั้งคำถามว่า ทำไมคนเลวบางคนไม่รับผลกรรม? หรือเวรกรรมไม่มีจริงหรือ?
จากที่ผมเองได้ศึกษาพุทธศาสนามาบ้างในช่วงระยะเวลาหนึ่ง (ซึ่งก็ไม่อาจแน่ใจนักว่าความเข้าใจนี้จะตรงกับคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหมดหรือไม่) ผมเลยอยากจะขอ แชร์มุมมองส่วนตัว
กรรม คืออะไร?
พระพุทธเจ้าตรัสว่า ""เจตนาหํ ภิกขเว กมฺมัง วทามิ"" (ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวว่า กรรมคือเจตนา)
แปลว่า กรรม คือ การกระทำที่มีเจตนา จะโดยกาย วาจา หรือใจก็ตาม จึงไม่ใช่การลงโทษจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ หรือการชดใช้จากอดีตชาติแบบเหมารวมแต่เป็นพลังเจตนา ที่ออกไปในโลกและรอเงื่อนไขที่จะย้อนกลับมาเป็นผล
แล้วทำไมผลกรรมไม่ชัดเจน?
เพราะโลกนี้ไม่ได้ขับเคลื่อนด้วยกรรมอย่างเดียว พระพุทธเจ้าแสดงไว้ชัดใน นิยาม 5 (5 กฎแห่งเหตุปัจจัย) คือ
1. อุตุนิยาม กฎธรรมชาติ เช่น ฝนตก แผ่นดินไหว
2. พีชนิยาม กฎของสิ่งมีชีวิต เช่น พันธุกรรม
3. จิตตนิยาม กฎของจิต เช่น ความคิด นิสัย
4. กรรมนิยาม กฎแห่งเจตนา เช่น การกระทำตั้งใจ
5. ธรรมนิยาม กฎสูงสุด เช่น แก่ เจ็บ ตาย เปลี่ยนแปลง
ทุกสิ่งที่เกิดขึ้น จึงเป็นผลของหลายปัจจัย ไม่ใช่กรรมตัวเดียว
เช่น
กรณีถูกรถชน:
คนขับประมาท > กรรมนิยาม
ถนนลื่นเพราะฝน > อุตุนิยาม
ร่างกายไม่พร้อม > พีชนิยาม
ขาดสติจากความกลัว > จิตตนิยาม
ท้ายสุดคือตาย > ธรรมนิยาม
กรรมให้ผลผ่านอะไร?
กรรมไม่ได้ทำงานแบบ ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่วทันที แต่ผ่านระบบที่เรียกว่า ไตรวัฏฏะ 3 วงจรแห่งทุกข์
1. กิเลสวัฏฏะ > กิเลสผลักดันเจตนา
2. กรรมวัฏฏะ > การกระทำตามเจตนา
3. วิบากวัฏฏะ > ผลของการกระทำนั้น (เร็ว-ช้า ขึ้นกับเงื่อนไข)
พระพุทธเจ้าตรัสว่าใครพยายามไล่ตามกลไกกรรมอย่างละเอียด อาจถึงขั้นฟั่นเฟือน เพราะเราไม่มีทางเห็นเหตุแฝง ทั้งหมดได้
พุทธไม่สอนให้รอกรรมแต่ให้ หยุดกรรม บางคนพูดว่า ปล่อยเถอะ กรรมจะจัดการเองฟังดูเหมือนปล่อยวาง แต่จริง ๆ คือ ผลักความรับผิดชอบให้สิ่งลึกลับ แทนที่จะเข้าใจว่า กรรมไม่ให้ผลถ้าเงื่อนไขยังไม่ครบ เหมือนเห็นคนจุดไฟเผาบ้านแล้วบอกว่าไม่ต้องดับ เดี๋ยวไฟไหม้ตัวเขาเอง แต่ลืมไปว่าเราก็อยู่ในบ้านหลังนั้น
กรณีร่วมสมัยเมื่อกรรมไม่ทำงาน เพราะเราปล่อยให้ปัจจัยมันเอื้อ
เช่น ส่วยสันติบาลสีเทา ขบวนการทุจริตในองค์กรรัฐยังอยู่ครบ
หลายคนถาม นี่แปลว่ากรรมไม่มีจริง?
เปล่าแต่เพราะ เงื่อนไขยังไม่ครบ ถ้าโครงสร้างยังเปิดทางให้คนชั่วยังรอดเราเองต่างหากที่สร้าง เงื่อนไขกรรม ให้พวกเขาไม่รับผล
ในระบบที่ไม่เปลี่ยน คนดีอาจรับผลกรรมก่อนคนชั่ว พุทธเสนอ จักร 4 ทางออกที่เปลี่ยนเงื่อนไขกรรม
1. ปฏิรูปเทสวาสะ อยู่ในถิ่นที่ดี (ระบบยุติธรรมทำงาน)
2. สัปปุริสูปัสสยะ คบคนดี (ผู้นำมีศีลธรรม)
3. อัตตสัมมาปณิธิ ตั้งตนไว้ชอบ (ยืนหยัดในสิ่งถูกต้อง)
4. ปุพเพกตปุญญตา บุญเก่าหนุน (ทุนทางสังคม การศึกษา ค่านิยมที่ดี)
นี่ไม่ใช่โชคชะตาแต่คือสิ่งที่ เราสร้างเองได้
สรุป: พุทธไม่เพิกเฉยต่อความอยุติธรรม แต่สอนให้เข้าใจเหตุเพื่อเปลี่ยนเหตุ
ผมอาจเข้าใจผิด แต่จริง ๆ แล้วพุทธสอนว่ากรรม ไม่ใช่การลงโทษใช่ไหม?
หลายคนตั้งคำถามว่า ทำไมคนเลวบางคนไม่รับผลกรรม? หรือเวรกรรมไม่มีจริงหรือ?
จากที่ผมเองได้ศึกษาพุทธศาสนามาบ้างในช่วงระยะเวลาหนึ่ง (ซึ่งก็ไม่อาจแน่ใจนักว่าความเข้าใจนี้จะตรงกับคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหมดหรือไม่) ผมเลยอยากจะขอ แชร์มุมมองส่วนตัว
กรรม คืออะไร?
พระพุทธเจ้าตรัสว่า ""เจตนาหํ ภิกขเว กมฺมัง วทามิ"" (ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวว่า กรรมคือเจตนา)
แปลว่า กรรม คือ การกระทำที่มีเจตนา จะโดยกาย วาจา หรือใจก็ตาม จึงไม่ใช่การลงโทษจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ หรือการชดใช้จากอดีตชาติแบบเหมารวมแต่เป็นพลังเจตนา ที่ออกไปในโลกและรอเงื่อนไขที่จะย้อนกลับมาเป็นผล
แล้วทำไมผลกรรมไม่ชัดเจน?
เพราะโลกนี้ไม่ได้ขับเคลื่อนด้วยกรรมอย่างเดียว พระพุทธเจ้าแสดงไว้ชัดใน นิยาม 5 (5 กฎแห่งเหตุปัจจัย) คือ
1. อุตุนิยาม กฎธรรมชาติ เช่น ฝนตก แผ่นดินไหว
2. พีชนิยาม กฎของสิ่งมีชีวิต เช่น พันธุกรรม
3. จิตตนิยาม กฎของจิต เช่น ความคิด นิสัย
4. กรรมนิยาม กฎแห่งเจตนา เช่น การกระทำตั้งใจ
5. ธรรมนิยาม กฎสูงสุด เช่น แก่ เจ็บ ตาย เปลี่ยนแปลง
ทุกสิ่งที่เกิดขึ้น จึงเป็นผลของหลายปัจจัย ไม่ใช่กรรมตัวเดียว
เช่น
กรณีถูกรถชน:
คนขับประมาท > กรรมนิยาม
ถนนลื่นเพราะฝน > อุตุนิยาม
ร่างกายไม่พร้อม > พีชนิยาม
ขาดสติจากความกลัว > จิตตนิยาม
ท้ายสุดคือตาย > ธรรมนิยาม
กรรมให้ผลผ่านอะไร?
กรรมไม่ได้ทำงานแบบ ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่วทันที แต่ผ่านระบบที่เรียกว่า ไตรวัฏฏะ 3 วงจรแห่งทุกข์
1. กิเลสวัฏฏะ > กิเลสผลักดันเจตนา
2. กรรมวัฏฏะ > การกระทำตามเจตนา
3. วิบากวัฏฏะ > ผลของการกระทำนั้น (เร็ว-ช้า ขึ้นกับเงื่อนไข)
พระพุทธเจ้าตรัสว่าใครพยายามไล่ตามกลไกกรรมอย่างละเอียด อาจถึงขั้นฟั่นเฟือน เพราะเราไม่มีทางเห็นเหตุแฝง ทั้งหมดได้
พุทธไม่สอนให้รอกรรมแต่ให้ หยุดกรรม บางคนพูดว่า ปล่อยเถอะ กรรมจะจัดการเองฟังดูเหมือนปล่อยวาง แต่จริง ๆ คือ ผลักความรับผิดชอบให้สิ่งลึกลับ แทนที่จะเข้าใจว่า กรรมไม่ให้ผลถ้าเงื่อนไขยังไม่ครบ เหมือนเห็นคนจุดไฟเผาบ้านแล้วบอกว่าไม่ต้องดับ เดี๋ยวไฟไหม้ตัวเขาเอง แต่ลืมไปว่าเราก็อยู่ในบ้านหลังนั้น
กรณีร่วมสมัยเมื่อกรรมไม่ทำงาน เพราะเราปล่อยให้ปัจจัยมันเอื้อ
เช่น ส่วยสันติบาลสีเทา ขบวนการทุจริตในองค์กรรัฐยังอยู่ครบ
หลายคนถาม นี่แปลว่ากรรมไม่มีจริง?
เปล่าแต่เพราะ เงื่อนไขยังไม่ครบ ถ้าโครงสร้างยังเปิดทางให้คนชั่วยังรอดเราเองต่างหากที่สร้าง เงื่อนไขกรรม ให้พวกเขาไม่รับผล
ในระบบที่ไม่เปลี่ยน คนดีอาจรับผลกรรมก่อนคนชั่ว พุทธเสนอ จักร 4 ทางออกที่เปลี่ยนเงื่อนไขกรรม
1. ปฏิรูปเทสวาสะ อยู่ในถิ่นที่ดี (ระบบยุติธรรมทำงาน)
2. สัปปุริสูปัสสยะ คบคนดี (ผู้นำมีศีลธรรม)
3. อัตตสัมมาปณิธิ ตั้งตนไว้ชอบ (ยืนหยัดในสิ่งถูกต้อง)
4. ปุพเพกตปุญญตา บุญเก่าหนุน (ทุนทางสังคม การศึกษา ค่านิยมที่ดี)
นี่ไม่ใช่โชคชะตาแต่คือสิ่งที่ เราสร้างเองได้
สรุป: พุทธไม่เพิกเฉยต่อความอยุติธรรม แต่สอนให้เข้าใจเหตุเพื่อเปลี่ยนเหตุ