การนอนไม่พอส่งผลกระทบต่อร่างกายหลายระบบ ซึ่งสามารถนำไปสู่อาการรู้สึกหายใจไม่สะดวกได้ กลไกหลักๆ ที่เกิดขึ้นมีดังนี้
1. ระบบประสาทอัตโนมัติทำงานผิดปกติ
การทำงานของระบบประสาทซิมพาเทติก (Sympathetic Nervous System) มากเกินไป เมื่อนอนไม่พอ ร่างกายจะเข้าสู่ภาวะคล้ายกับความเครียด ทำให้ระบบประสาทซิมพาเทติกซึ่งมีหน้าที่กระตุ้นการทำงานของร่างกายทำงานมากเกินไป สิ่งนี้สามารถนำไปสู่:
หัวใจเต้นเร็วขึ้น (Tachycardia) หัวใจที่เต้นเร็วขึ้นอาจทำให้คุณรู้สึกเหนื่อยและหายใจไม่ทัน
หลอดเลือดหดตัว (Vasoconstriction) หลอดเลือดที่หดตัวทำให้การไหลเวียนของเลือดไปยังปอดและส่วนอื่นๆ ของร่างกายลดลง ซึ่งอาจทำให้รู้สึกเหมือนขาดอากาศ
การหายใจตื้นและเร็ว (Shallow and Rapid Breathing)ร่างกายอาจพยายามชดเชยความรู้สึกขาดอากาศโดยการหายใจถี่ขึ้น แต่การหายใจตื้นๆ จะไม่สามารถนำออกซิเจนเข้าสู่ร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ
2. ผลกระทบต่อระบบทางเดินหายใจโดยตรง
การทำงานของกล้ามเนื้อทางเดินหายใจลดลง ขณะหลับ ร่างกายจะผ่อนคลายกล้ามเนื้อ รวมถึงกล้ามเนื้อที่ใช้ในการหายใจ การนอนหลับที่ไม่เพียงพออาจส่งผลให้กล้ามเนื้อเหล่านี้ทำงานได้ไม่เต็มที่เมื่อตื่น ทำให้การขยายตัวของปอดและการนำอากาศเข้าออกทำได้ไม่ดีเท่าที่ควร
การรับรู้ความรู้สึกของการหายใจเปลี่ยนแปลงไป การอดนอนอาจส่งผลต่อการรับรู้ของร่างกายต่อระดับออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซด์ ทำให้คุณรู้สึกว่าหายใจไม่สะดวกแม้ว่าระดับออกซิเจนในเลือดอาจจะยังไม่ต่ำมากนัก
การอักเสบเล็กน้อยในทางเดินหายใจ การนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพออาจกระตุ้นให้เกิดการอักเสบในระดับต่ำๆ ในร่างกาย ซึ่งอาจรวมถึงทางเดินหายใจ ทำให้เกิดอาการบวมและตีบแคบลงได้
3. ความเชื่อมโยงกับภาวะสุขภาพอื่นๆ
การกำเริบของโรคประจำตัว หากคุณมีโรคประจำตัวเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ เช่น หอบหืด หรือโรคปอด การนอนไม่พออาจทำให้อาการเหล่านี้แย่ลงและรู้สึกหายใจไม่สะดวกมากขึ้น
ผลกระทบต่อระบบภูมิคุ้มกัน การนอนไม่พอทำให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง ทำให้ร่างกายเสี่ยงต่อการติดเชื้อในทางเดินหายใจได้ง่ายขึ้น ซึ่งอาจนำไปสู่อาการไอ หายใจลำบาก และหายใจไม่สะดวก
ระบบประสาท สำคัญกว่าที่หลายคนคิด
1. ระบบประสาทอัตโนมัติทำงานผิดปกติ
การทำงานของระบบประสาทซิมพาเทติก (Sympathetic Nervous System) มากเกินไป เมื่อนอนไม่พอ ร่างกายจะเข้าสู่ภาวะคล้ายกับความเครียด ทำให้ระบบประสาทซิมพาเทติกซึ่งมีหน้าที่กระตุ้นการทำงานของร่างกายทำงานมากเกินไป สิ่งนี้สามารถนำไปสู่:
หัวใจเต้นเร็วขึ้น (Tachycardia) หัวใจที่เต้นเร็วขึ้นอาจทำให้คุณรู้สึกเหนื่อยและหายใจไม่ทัน
หลอดเลือดหดตัว (Vasoconstriction) หลอดเลือดที่หดตัวทำให้การไหลเวียนของเลือดไปยังปอดและส่วนอื่นๆ ของร่างกายลดลง ซึ่งอาจทำให้รู้สึกเหมือนขาดอากาศ
การหายใจตื้นและเร็ว (Shallow and Rapid Breathing)ร่างกายอาจพยายามชดเชยความรู้สึกขาดอากาศโดยการหายใจถี่ขึ้น แต่การหายใจตื้นๆ จะไม่สามารถนำออกซิเจนเข้าสู่ร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ
2. ผลกระทบต่อระบบทางเดินหายใจโดยตรง
การทำงานของกล้ามเนื้อทางเดินหายใจลดลง ขณะหลับ ร่างกายจะผ่อนคลายกล้ามเนื้อ รวมถึงกล้ามเนื้อที่ใช้ในการหายใจ การนอนหลับที่ไม่เพียงพออาจส่งผลให้กล้ามเนื้อเหล่านี้ทำงานได้ไม่เต็มที่เมื่อตื่น ทำให้การขยายตัวของปอดและการนำอากาศเข้าออกทำได้ไม่ดีเท่าที่ควร
การรับรู้ความรู้สึกของการหายใจเปลี่ยนแปลงไป การอดนอนอาจส่งผลต่อการรับรู้ของร่างกายต่อระดับออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซด์ ทำให้คุณรู้สึกว่าหายใจไม่สะดวกแม้ว่าระดับออกซิเจนในเลือดอาจจะยังไม่ต่ำมากนัก
การอักเสบเล็กน้อยในทางเดินหายใจ การนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพออาจกระตุ้นให้เกิดการอักเสบในระดับต่ำๆ ในร่างกาย ซึ่งอาจรวมถึงทางเดินหายใจ ทำให้เกิดอาการบวมและตีบแคบลงได้
3. ความเชื่อมโยงกับภาวะสุขภาพอื่นๆ
การกำเริบของโรคประจำตัว หากคุณมีโรคประจำตัวเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ เช่น หอบหืด หรือโรคปอด การนอนไม่พออาจทำให้อาการเหล่านี้แย่ลงและรู้สึกหายใจไม่สะดวกมากขึ้น
ผลกระทบต่อระบบภูมิคุ้มกัน การนอนไม่พอทำให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง ทำให้ร่างกายเสี่ยงต่อการติดเชื้อในทางเดินหายใจได้ง่ายขึ้น ซึ่งอาจนำไปสู่อาการไอ หายใจลำบาก และหายใจไม่สะดวก