การศึกษาพระไตรปิฏกควรอ่านหลายพระสูตรมีความต่อเนื่องเชื่อมโยงกัน พระพุทธเจ้าตรัสไว้ต่างกรรม ต่างวาระตั้งแต่ 1.จิตดั้งเดิมหรือจิตเดิมแท้ (จิตต้นกำเนิด) 2.จิตปุถุชนที่เคลือบด้วยกิเลส 3.จิตที่ถูกขัดเกลาด

จิตแบ่งออกเป็นสองประเภท คือ: 1. จิตวิมุติหลุดพ้นหรือจิตพระอรหันต์ เป็นจิตที่ปราศจากกิเลส ตัณหา อวิชชา: เป็นจิตที่มีความสงบ สติ และปัญญา คลายกำหนัดจากขันธ์ 5 ซึ่งเป็นลักษณะของจิตที่มีความรู้สึกถึงควา

พระพุทธเจ้าทรงตรัส เรื่อง จิตวิมุติ หรือการหลุดพ้นแห่งจิต ไว้ใน พระไตรปิฎก เล่มที่ 14 ขุททกนิกาย อิติวุตตกะ บทนี้ชื่อว่า “ธาตุปัญญัติติกะ” ดังนี้ ” ดูกรภิกษุทั้งหลาย ถ้าจิตของภิกษุ