๑. นิวรณ์ ๕ (The Five Hindrances):นิวรณ์ ๕ คือกิเลสหรือสภาวะทางจิตที่เป็นอุปสรรคต่อการเจริญสมาธิ ทำให้จิตไม่สงบและไม่สามารถเข้าถึงฌานได้ ประกอบด้วย: กามฉันทะ (Sensory Desire): ความปรารถนาในกามคุณทั้ง

เมื่อทันการเกิดดับของจิต จะเห็นไตรลักษณ์ของจิต แต่หากอินทรีย์มีกำลัง จะเห็นการเกิดดับ เกิดดับอย่างรวดเร็ว เป็นรอบๆ ดังลูกข่างหรือพายุทอร์ยาโด เป็นสติ สมาธิ ที่ตั้งมั่น มีกำลังสูง เห็นเกิดตรงโน้น ดับตร