อนัตตาเป็นสภาวะไม่มีตัวตน คือธาตุรู้ การเห็นอนัตตาแม้เพียงแว้บเดียวก็สัมผัสได้ถึงความสงบ ปราศจากสิ่งรบกวน ในนั้น อนัตตาสามารถทำงานได้ ทำงานผ่าน กาย เวทนา จิต ธรรม คือสติปัฐฐาน4 อนัตตาอยู่ล้อมรอบรูปที่กว้าง หนา สูง นี้ อนัตตาอยู่ร่วมกับการมีสภาวฌาน(สัมมาสมาธิ) เช่น ขณะเดินจะเห็นว่าเดินอยู่ในความปิติสุข ขณะคิด สั่งงาน ก็สั่งงาน อยู่ในความสงบ สุข ไม่มีตัวตนเป็นผู้รับรู้ การเห็นอนัตตาแม้เพียงชั่วงูแลบลิ้น ก็สามารถรับรองด้วยตัวเองถึงการมีอยู่ของอนัตตา และสามารถเอาการทำงานของอนัตตา มาพิสูจน์ มรรคผล นิพพานได้
การทำงานของอนัตตา