ดวงจิตแต่ละดวงมีกิเลสเป็นปกติ หรือ ไม่มีกิเลสเป็นปกติ

31 ภพภูมิ เกิดขึ้น ตั้งอยู่โดยจิตที่ถูกครอบงำด้วยกิเลส อวิชชา ดับลงด้วยจิตที่เบื่อหน่ายคลายกำหนัดในขันธ์ 5 วิมุตติหลุดพ้นจากกิเลส อวิชชา

พระพุทธเจ้า “ไม่ได้” แบ่งฌานเป็นสองแบบว่า ฌานฤาษี กับ ฌานพุทธ ตามที่ภายหลังบางสายพูดกัน แต่ ทรงแยก “วิธีใช้ฌาน” และ “ผลที่เกิดจากฌาน” ว่าเป็นแบบโลกีย์ หรือโลกุตระ

โอวาทธรรม หลวงตาพระมหาบัว ญาณสัมปันโน จิตที่บริสุทธิ์เต็มที่ ท่านเรียกว่าอมตจิต อมตธรรม หรืออมตมหานิพพานคือใจดวงนี้ ที่ไม่ตายนี้แล ถึงขั้นนี้แล้วไม่ตาย เรียกว่าเที่ยงโดยถ่ายเดียว อย่างท่านว่านิพพานเท

ปฐมฌาน คือ หนทางของการตรัสรู้ ดูกรราชกุมาร… ครั้งนั้น อาตมภาพระลึกขึ้นมาได้ว่า ในงานวัปปมงคลของพระเจ้าศากยะผู้เป็นพระบิดา ขณะที่มหาชนล้วนสนุกสนานอยู่ในพิธี อาตมภาพกลับนั่งอยู่เพียงลำพังใต้ ร่