เนื่องจากเทศกาลกินเจ จะพาที่บ้านไปไหว้เจ้าตะเวนไหว้เจ้า หลังจากที่ขับตาม GPS มั่วๆ มาหลายปี จึงคิดทำแผนเส้นทางที่สะดวกในการเดินทางเริ่มจากออกจาก กทม. ไปตามเส้นทาง ถ.พระราม 2 ไปจนถึงสมุทรสงคราม เลาะริมคลองดำเนินสะดวก ทั้ง 2 ฝั่ง จะพบโรงเจเก่าแก่ที่สร้างมาตั้งแต่สมัยเริ่มขุดคลองดำนเนินสะดวก ชุมชนชาวจีนที่ตั้งบ้านอยู่ริมคลองตั้งแต่สมัย ร.4 จะมีโรงเจเก่าแกอายุหลักร้อยปี .
คลิกเพื่อดูเส้นทางผ่าน google map
1.อุทยานพระโพธิสัตว์กวนอิม (ท่าฉลอม)
ของกิน : อาหารเจ
2.ศาลเจ้านาจา (สมุทรสงคราม)
ของกิน : อาหารเจ
3. ศาลเจ้าซิ่วฮกตั๊ว (โรงเจปากน้ำ)
ของกิน : เย็นตาโฟ ก๋วยเตี๋ยว อาหารเจ
โรงเจเรือนไม้เก่าแก่อายุกว่า 200 ปี สร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
ภายในโรงเจประดิษฐานพระกิ๋วอ้วงฮุกโจ้วศิลปะจีนเก่าแก่แห่งแรกในจังหวัดสมุทรสงครามเป็นองค์ประธาน
4.โรงเจ เง็กเซ็งซำเป้าเก็งเต็ง
ของกิน : ก๋วยเตี๋ยวเจ อาหารเจ โอเลี้ยง
ตั้งขึ้นเมื่อปี 2438 ปัจจุบันมีอายุ 115 ปี เดิมตั้งอยู่ที่วัดบางนางลี่ โดยเป็นสาขาหนึ่งของโรงเจเขาช้าง อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี
5.ศาลเจ้าแม่ซาเนี้ย
ของกิน : ข้าวต้มเผือก เฉาก๊วย
ศาลเจ้าเก่าแก่แห่งย่านดำเนินสะดวกซึ่งประดิษฐานองค์เจ้าแม่ฉื่อปุยเนี่ยเนี้ย
6.โรงเจ ฮะอี้ตัว
ของกิน : เฉาก๊วย
7.โรงเจ ท่งจี๊ตึ๊ง
ของกิน : ผัดไทเจ + โอเลี้ยง
สร้างขึ้นโดยชาวจีนที่มารับจ้างขุดคลองดำเนินสะดวกในสมัยรัชกาลที่ 5 (ราวๆปี พ.ศ.2411)
หลังจากขุดคลองเสร็จ ชาวจีนได้จับจองพื้นที่ ที่ดินติดกับริมคลองน้ำ เพื่อเป็นที่อยู่
8.โรงเจวิหารหลวงพ่อบ้านแหลม
ของกิน : เกี่ยมอี่
9.ศาลเจ้าแม่ธรณี
ของกิน : แกงส้ม ราดหน้า ขนมบัวลอย
10.ศาลเฮ้งเจีย ศาลอยู่ข้างทางถัดจากศาลเจ้าแม่ธรณีไป
ของกิน : น้ำมะพร้าวอ่อน
11.ศาลเจ้าซือฮกตั๊ว
ของกิน : ข้าว ผัดมะเขือยาว ผัดผักบุ้งไฟแดง มันต้ม
12.ซำเปากง จากวัดเก่ารกร้าง ตอนนี้ขึ้นทะเบียนเป็นวัดจีน มีพระจากวัดเล่ยเน้งยี่มาจำพรรษา
ของกิน : ข้าวหมูแดงเจ
13.ศาลเจ้าพ่อเสือ
14.ศาลเจ้าชำป้อซี (ตั้ววัดกั้ง)
แวะซื้อของฝาก
จุดกำเนิดของคลองดำเนินสะดวก
คลองดำเนินสะดวกได้ถือกำเนิดขึ้นในปี พ.ศ. ๒๔๐๙ จากพระราชปรารภของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๔ ที่ว่าการเดินทางจากกรุงเทพฯ ไปยังจังหวัดสมุทรสาครนั้นเรามีคลองภาษีเจริญ ทำให้การเดินทางไปมาได้สะดวกดี แต่ถ้ามีคลองเชื่อมโยงระหว่างกรุงเทพฯ จังหวัดสมุทรสงคราม และจังหวัดราชบุรีก็จะยิ่งสะดวกขึ้นอีกมาก โดยมีนัยแห่งจุดประสงค์ของพระราชปรารภที่ต้องการเชื่อมโยงแม่น้ำหลัก๓ สาย อันได้แก่ แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำท่าจีน และแม่น้ำแม่กลอง ด้วยคลองเพื่อความสะดวกในด้านคมนาคมทางน้ำ โดยแต่เดิมมีคลองภาษีเจริญเชื่อมระหว่างแม่น้ำเจ้าพระยา และท่าจีนอยู่แล้ว
ต่อมาในปีเดียวกันนั้นเอง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๔ จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ พระประสาทสิทธิ์ ( เดิมชื่อ ช่วง บุนนาค ต่อมาได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น พระยาศรีสุริยวงศ์ และสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ตามลำดับ เป็นต้นตระกูล บุนนาค ) เป็นผู้อำนวยการในขุดคลองเพื่อเชื่อมแม่น้ำท่าจีน และแม่น้ำแม่กลองโดยใช้งบประมาณจากทุนทรัพย์ส่วนพระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๔ จำนวน ๔๐๐ชั่ง และทุนทรัพย์ของพระประสาทสิทธิ์ผู้อำนวยการขุดคลองอีก ๑๐๐๐ชั่งรวม ๑๔๐๐ชั่ง หรือ ๑๑๒,๐๐บาท(๑ ชั่ง เท่ากับ ๘๐บาท) ซึ่งคิดตามค่าเงินในปัจจุบันต้องเอา ๑,๐๐๐ คูณเข้าไป(สมัยนั้นก๋วยเตี๋ยวชามละ๒-๓สตางค์ ปัจจุบันชามละ ๒๐-๒๕บาท) ทั้งนี้งบประมาณดังกล่าวไม่ได้นับรวมแรงงานของประชาชนที่เอาแรงมาช่วยขุดด้วย
ในการขุดคลองครั้งนั้นได้ว่าจ้างแรงงานชาวจีนเป็นผู้ขุดคลองเป็นส่วนใหญ่ โดยใช้วิธีขุด ๒ วาเว้น ๑ วา แล้วปล่อยให้น้ำหลากเซาะให้ทะลุต่อกัน โดยเริ่มต้นขุดจากปากคลองบางยางแม่น้ำท่าจีน จังหวัดสมุทรสาคร(อำเภอบ้านแพ้วในปัจจุบัน)ผ่านจังหวัดราชบุรี(อำเภอดำเนินสะดวกในปัจจุบัน)และสิ้นสุดที่บางนกแขวก จังหวัดสมุทรสงคราม(อำเภอบางคนทีในปัจจุบัน) รวมระยะทางทั้งสิ้น ๓๓.๖ กม. ใช้เวลาในการขุดรวม๒ ปี เสร็จสิ้นในปี พ.ศ. ๒๔๑๑
ทำไมจึงชื่อคลองดำเนินสะดวก
เมื่อเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ ได้ขุดคลองเสร็จแล้ว ได้จัดทำแผนผังในการขุดคลองยาว ๘๔๐ เส้น กว้าง ๖ วา ลึก ๑ วา ๒ ศอก(๒ ศอก = ๑ เมตร , ๒ เมตร = ๑ วา , ๑ เส้น = ๔๐ เมตร) ขึ้นทูลเกล้าถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๔ เมื่อพระองค์ได้ทอดพระเนตรดูแผนผังแล้วทรงเห็นว่าคลองที่ขุดใหม่มีความยาวมาก และขุดได้ตรงไม่คดเคี้ยว สะดวกต่อการสัญจรไปมา จึงพระราชทานนามให้เป็นมงคล แก่คลองนี้ว่า "ดำเนินสะดวก" จึงได้ชื่อว่า คลองดำเนินสะดวก นับตั้งแต่นั้นมาจวบจนปัจจุบัน
วันเปิดคลองดำเนินสะดวก
หลังขุดคลองเสร็จและได้รับพระราชทานนามว่า"คลองดำเนินสะดวก" แล้ว จึงได้ฤกษ์ทำพิธีเปิดคลอง เมื่อวันที่ ๒๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๑๑ ณ ปากคลองดำเนินสะดวกเชื่อมแม่น้ำแม่กลอง บริเวณบางนกแขวก อ.บางคนที จ.สมุทรสงครามในปัจจุบัน โดย ฯพณฯ สมุหกลาโหมในขณะนั้นเป็นประธานในการเปิดคลอง
ลักษณะคลองดำเนินสะดวก
คลองดำเนินสะดวกเป็นคลองขุดที่ค่อนข้างตรงเดิมกว้าง ๖ วา ต่อมาถูกน้ำกัดเซาะตลิ่ง ปัจจุบันจึงกว้าง ๑๐-๒๐วา เป็นคลองที่มีคลองซอยเชื่อมต่อกัน จำนวนมากกว่า ๒๐๐ คลองอันเกิดจากการเข้ามาจับจองที่ดิน หลังขุดคลองเสร็จแล้วของผู้คนจำนวนมาก รวมทั้งเจ้านายชั้นผู้ใหญ่ ซึ่งหลังจากเข้ามาจับจองแล้ว ก็ทำการขุดคลองซอยเชื่อมต่อคลองใหญ่(คลองดำเนินสะดวก) และเชื่อมต่อคลองซอยซึ่งกันและกัน เพื่อความสะดวกในการสัญจร
นอกจากนี้คลองดำเนินสะดวกยังมีการแบ่งหลักเขตทั้งหมด ๙ หลัก โดยเริ่มหลักแรกเป็นหลักศูนย์ ที่บริเวณปากคลองบางยาง และสิ้นสุดหลักสุดท้ายที่ หลักแปด แต่ละหลักจะห่างกัน ๔ กม. หลักเขตทั้ง ๙ หลักยัง ปรากฏให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน โดยหลักศูนย์ถึงหลักห้า อยู่ในเขต อ.บ้านแพ้ว จ.สมุทรสาคร
หลักหก และหลักเจ็ดอยู่ในเขตอ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี และหลักแปดอยู่ที่ อ.บางคนที จ.สมุทรสงคราม
ปล.สำหรับท่านใดมีประวัติ ของแต่ละศาลเจ้า ขอกรุณาช่วยแจ้งมาอัพเดทด้วย
ทริปโรงเจ สมุทรสงคราม-คลองดำเนินสะดวก และประวัติคลองดำเนินสะดวก
คลิกเพื่อดูเส้นทางผ่าน google map
1.อุทยานพระโพธิสัตว์กวนอิม (ท่าฉลอม)
ของกิน : อาหารเจ
2.ศาลเจ้านาจา (สมุทรสงคราม)
ของกิน : อาหารเจ
3. ศาลเจ้าซิ่วฮกตั๊ว (โรงเจปากน้ำ)
ของกิน : เย็นตาโฟ ก๋วยเตี๋ยว อาหารเจ
โรงเจเรือนไม้เก่าแก่อายุกว่า 200 ปี สร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
ภายในโรงเจประดิษฐานพระกิ๋วอ้วงฮุกโจ้วศิลปะจีนเก่าแก่แห่งแรกในจังหวัดสมุทรสงครามเป็นองค์ประธาน
4.โรงเจ เง็กเซ็งซำเป้าเก็งเต็ง
ของกิน : ก๋วยเตี๋ยวเจ อาหารเจ โอเลี้ยง
ตั้งขึ้นเมื่อปี 2438 ปัจจุบันมีอายุ 115 ปี เดิมตั้งอยู่ที่วัดบางนางลี่ โดยเป็นสาขาหนึ่งของโรงเจเขาช้าง อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี
5.ศาลเจ้าแม่ซาเนี้ย
ของกิน : ข้าวต้มเผือก เฉาก๊วย
ศาลเจ้าเก่าแก่แห่งย่านดำเนินสะดวกซึ่งประดิษฐานองค์เจ้าแม่ฉื่อปุยเนี่ยเนี้ย
6.โรงเจ ฮะอี้ตัว
ของกิน : เฉาก๊วย
7.โรงเจ ท่งจี๊ตึ๊ง
ของกิน : ผัดไทเจ + โอเลี้ยง
สร้างขึ้นโดยชาวจีนที่มารับจ้างขุดคลองดำเนินสะดวกในสมัยรัชกาลที่ 5 (ราวๆปี พ.ศ.2411)
หลังจากขุดคลองเสร็จ ชาวจีนได้จับจองพื้นที่ ที่ดินติดกับริมคลองน้ำ เพื่อเป็นที่อยู่
8.โรงเจวิหารหลวงพ่อบ้านแหลม
ของกิน : เกี่ยมอี่
9.ศาลเจ้าแม่ธรณี
ของกิน : แกงส้ม ราดหน้า ขนมบัวลอย
10.ศาลเฮ้งเจีย ศาลอยู่ข้างทางถัดจากศาลเจ้าแม่ธรณีไป
ของกิน : น้ำมะพร้าวอ่อน
11.ศาลเจ้าซือฮกตั๊ว
ของกิน : ข้าว ผัดมะเขือยาว ผัดผักบุ้งไฟแดง มันต้ม
12.ซำเปากง จากวัดเก่ารกร้าง ตอนนี้ขึ้นทะเบียนเป็นวัดจีน มีพระจากวัดเล่ยเน้งยี่มาจำพรรษา
ของกิน : ข้าวหมูแดงเจ
13.ศาลเจ้าพ่อเสือ
14.ศาลเจ้าชำป้อซี (ตั้ววัดกั้ง)
แวะซื้อของฝาก
จุดกำเนิดของคลองดำเนินสะดวก
คลองดำเนินสะดวกได้ถือกำเนิดขึ้นในปี พ.ศ. ๒๔๐๙ จากพระราชปรารภของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๔ ที่ว่าการเดินทางจากกรุงเทพฯ ไปยังจังหวัดสมุทรสาครนั้นเรามีคลองภาษีเจริญ ทำให้การเดินทางไปมาได้สะดวกดี แต่ถ้ามีคลองเชื่อมโยงระหว่างกรุงเทพฯ จังหวัดสมุทรสงคราม และจังหวัดราชบุรีก็จะยิ่งสะดวกขึ้นอีกมาก โดยมีนัยแห่งจุดประสงค์ของพระราชปรารภที่ต้องการเชื่อมโยงแม่น้ำหลัก๓ สาย อันได้แก่ แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำท่าจีน และแม่น้ำแม่กลอง ด้วยคลองเพื่อความสะดวกในด้านคมนาคมทางน้ำ โดยแต่เดิมมีคลองภาษีเจริญเชื่อมระหว่างแม่น้ำเจ้าพระยา และท่าจีนอยู่แล้ว
ต่อมาในปีเดียวกันนั้นเอง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๔ จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ พระประสาทสิทธิ์ ( เดิมชื่อ ช่วง บุนนาค ต่อมาได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น พระยาศรีสุริยวงศ์ และสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ตามลำดับ เป็นต้นตระกูล บุนนาค ) เป็นผู้อำนวยการในขุดคลองเพื่อเชื่อมแม่น้ำท่าจีน และแม่น้ำแม่กลองโดยใช้งบประมาณจากทุนทรัพย์ส่วนพระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๔ จำนวน ๔๐๐ชั่ง และทุนทรัพย์ของพระประสาทสิทธิ์ผู้อำนวยการขุดคลองอีก ๑๐๐๐ชั่งรวม ๑๔๐๐ชั่ง หรือ ๑๑๒,๐๐บาท(๑ ชั่ง เท่ากับ ๘๐บาท) ซึ่งคิดตามค่าเงินในปัจจุบันต้องเอา ๑,๐๐๐ คูณเข้าไป(สมัยนั้นก๋วยเตี๋ยวชามละ๒-๓สตางค์ ปัจจุบันชามละ ๒๐-๒๕บาท) ทั้งนี้งบประมาณดังกล่าวไม่ได้นับรวมแรงงานของประชาชนที่เอาแรงมาช่วยขุดด้วย
ในการขุดคลองครั้งนั้นได้ว่าจ้างแรงงานชาวจีนเป็นผู้ขุดคลองเป็นส่วนใหญ่ โดยใช้วิธีขุด ๒ วาเว้น ๑ วา แล้วปล่อยให้น้ำหลากเซาะให้ทะลุต่อกัน โดยเริ่มต้นขุดจากปากคลองบางยางแม่น้ำท่าจีน จังหวัดสมุทรสาคร(อำเภอบ้านแพ้วในปัจจุบัน)ผ่านจังหวัดราชบุรี(อำเภอดำเนินสะดวกในปัจจุบัน)และสิ้นสุดที่บางนกแขวก จังหวัดสมุทรสงคราม(อำเภอบางคนทีในปัจจุบัน) รวมระยะทางทั้งสิ้น ๓๓.๖ กม. ใช้เวลาในการขุดรวม๒ ปี เสร็จสิ้นในปี พ.ศ. ๒๔๑๑
ทำไมจึงชื่อคลองดำเนินสะดวก
เมื่อเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ ได้ขุดคลองเสร็จแล้ว ได้จัดทำแผนผังในการขุดคลองยาว ๘๔๐ เส้น กว้าง ๖ วา ลึก ๑ วา ๒ ศอก(๒ ศอก = ๑ เมตร , ๒ เมตร = ๑ วา , ๑ เส้น = ๔๐ เมตร) ขึ้นทูลเกล้าถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๔ เมื่อพระองค์ได้ทอดพระเนตรดูแผนผังแล้วทรงเห็นว่าคลองที่ขุดใหม่มีความยาวมาก และขุดได้ตรงไม่คดเคี้ยว สะดวกต่อการสัญจรไปมา จึงพระราชทานนามให้เป็นมงคล แก่คลองนี้ว่า "ดำเนินสะดวก" จึงได้ชื่อว่า คลองดำเนินสะดวก นับตั้งแต่นั้นมาจวบจนปัจจุบัน
วันเปิดคลองดำเนินสะดวก
หลังขุดคลองเสร็จและได้รับพระราชทานนามว่า"คลองดำเนินสะดวก" แล้ว จึงได้ฤกษ์ทำพิธีเปิดคลอง เมื่อวันที่ ๒๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๑๑ ณ ปากคลองดำเนินสะดวกเชื่อมแม่น้ำแม่กลอง บริเวณบางนกแขวก อ.บางคนที จ.สมุทรสงครามในปัจจุบัน โดย ฯพณฯ สมุหกลาโหมในขณะนั้นเป็นประธานในการเปิดคลอง
ลักษณะคลองดำเนินสะดวก
คลองดำเนินสะดวกเป็นคลองขุดที่ค่อนข้างตรงเดิมกว้าง ๖ วา ต่อมาถูกน้ำกัดเซาะตลิ่ง ปัจจุบันจึงกว้าง ๑๐-๒๐วา เป็นคลองที่มีคลองซอยเชื่อมต่อกัน จำนวนมากกว่า ๒๐๐ คลองอันเกิดจากการเข้ามาจับจองที่ดิน หลังขุดคลองเสร็จแล้วของผู้คนจำนวนมาก รวมทั้งเจ้านายชั้นผู้ใหญ่ ซึ่งหลังจากเข้ามาจับจองแล้ว ก็ทำการขุดคลองซอยเชื่อมต่อคลองใหญ่(คลองดำเนินสะดวก) และเชื่อมต่อคลองซอยซึ่งกันและกัน เพื่อความสะดวกในการสัญจร
นอกจากนี้คลองดำเนินสะดวกยังมีการแบ่งหลักเขตทั้งหมด ๙ หลัก โดยเริ่มหลักแรกเป็นหลักศูนย์ ที่บริเวณปากคลองบางยาง และสิ้นสุดหลักสุดท้ายที่ หลักแปด แต่ละหลักจะห่างกัน ๔ กม. หลักเขตทั้ง ๙ หลักยัง ปรากฏให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน โดยหลักศูนย์ถึงหลักห้า อยู่ในเขต อ.บ้านแพ้ว จ.สมุทรสาคร
หลักหก และหลักเจ็ดอยู่ในเขตอ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี และหลักแปดอยู่ที่ อ.บางคนที จ.สมุทรสงคราม
ปล.สำหรับท่านใดมีประวัติ ของแต่ละศาลเจ้า ขอกรุณาช่วยแจ้งมาอัพเดทด้วย