สมาธิไม่มีในตน ตนไม่มีในสมาธิ

ปัญญา ในทางพระพุทธศาสนา ปัญญาในทางพุทธ หมายถึง สมาธิ-วิปัสสนา รู้เห็นธรรมตามจริง ความรู้แจ้งที่เห็นสภาวธรรมตามความเป็นจริง (ยถาภูตญาณทัสสนะ) คือการ “เห็นตามจริง” ไม่ผ่านการคิดปรุงแต่ง

อานาปานสติเป็นมงกุฎ ยอดพระกรรมฐาน เพราะ “อานาปานสติ” มิใช่เพียงกรรมฐานหนึ่งในสี่สิบเท่านั้น แต่เป็น “รากฐานแห่งธรรมทั้งปวง” และเป็น “ยอดแห่งสมถะและวิปัสสนา” ที่รวม