การแสวงหาแผ่นดินใหม่ นำมาซึ่งการแผ่ขยายของอำนาจที่มาควบคู่กับการเผยแพร่ความเจริญของวัฒนธรรมที่แตกต่างจากอีกฟากฝั่งของโลก การเปลี่ยนแปลงใหญ่ที่ไหลทวนน้ำย้อนขึ้นจากใต้สุดของราชอาณาจักรสู่ดินแดนชุ่มฉ่ำทางทิศเหนือ ดินแดนที่ปกครองกันอย่างเครือญาติ อยู่รวมกันเป็นกลุ่มเป็นก้อน หากวันนี้ถูกทำให้แตกต่างเพราะความคิดและความเชื่อ
เมื่อเจ้าอาณานิคมชาติตะวันตกต่างพากันเข้ามาช่วงชิงตักตวงผลประโยชน์ทั้งทรัพย์ในดิน สินในน้ำกันอย่างตะกละตะกลาม ทรัพยากรป่าไม้สักและรัตนะชาติล้ำค่าที่พบเจอได้แค่ในบูรพาทวีป มูลค่าของมันช่างหอมหวานต่อการครอบครองยิ่งนัก ความหายากในดินแดนยุโรปยิ่งทำให้มูลค่าของมันสูงและมากพอจนทำให้ระยะทางในการรอนแรมข้ามมหาสมุทรไม่เป็นอุปสรรค จากการเข้ามาอย่างพันธมิตรคู่ค้าเจรจาและต่อรองผลประโยชน์ หากสบโอกาสเมื่อใดก็สามารถตลบหลังรุกรานและครอบครองทันที
เมืองสามเมือง ยืนอยู่ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงที่ว่านี้...หากก็รับมือกับการแทรกซึมของวัฒนธรรมใหม่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง บทสรุปที่ไม่ใช่จุดสิ้นสุด ย่อมมีการสูญเสียเพื่อให้สิ่งที่สำคัญกว่าดำรงอยู่...บ้านเมือง....หนึ่งชีวิต...ยินดีสละเพื่อแลกการลบล้างหลักฐานทั้งหมดทั้งสิ้น...เพื่อค้ำจุนทั้งบ้านเกิดและเมืองนอน
เชียงพระคำ หัวเมืองประเทศราชที่เอาใจสวามิภักดิ์แก่ราชอาณาจักรสยามอย่างตรึกตรองด้วยเหตุและผล ลูกหลานได้รับการปลูกฝัง และร่ำเรียนอย่างทันผู้ทันคนและทันโลก การอิงแอบพิงต้นไม้ใหญ่อย่างสยาม ผ่านการพิจารณามาอย่างดี ไม่ใช่เรื่องน่าละอาย หากเป็นเพราะเข้าใจถึงการเปลี่ยนแปลงที่ยังไงก็ไม่อาจสกัดกั้นมันต่อไปได้มากกว่า จะทำยังไงให้อยู่รอดไปพร้อมๆกัน
ปณิธานที่บรรพบุรุษถ่ายทอดแก่ลูกหลาน บ้านเมืองต้องร่มเย็น ผู้คนในบ้านในเมืองอยู่กันอย่างสุขสงบ เพื่อปกป้องมิให้ชาติตะวันตกรุกรานและวงศ์ญาติต้องอยู่รวมกันเป็นกลุ่มเป็นก้อน ดินแดนต้องไม่ถูกเฉือนแบ่งให้ใคร จึงเป็นสิ่งยึดมั่นให้แนวทางในการปกป้องเชียงพระคำอยู่ในเส้นทางของการยอมรับและปรับตัวเป็น
การศึกษาที่มากกว่า การเปิดโลกที่มากกว่า รู้เขารู้เรา ย่อมไม่ตกหลุมพรางใครง่ายๆ ดินแดนเล็กๆนี้จึงมีอำนาจต่อรองเพราะถูกผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรใหญ่ อาณาจักรที่มีพระเจ้าแผ่นดินที่ทรงพระปรีชาสามารถ พระราโชบายที่ทรงมีพระราชวินิจฉัยแล้วว่า การรวมหัวเมืองประเทศราชให้เป็นปึกแผ่น เป็นปลาตัวเล็กๆ หากอยู่หลายตัวรวมกันเป็นฝูง ย่อมมีอำนาจในการต่อสู้และต่อรองกับปลาใหญ่ที่จ้องเขมือบอยู่หลายตัว การใช้วิธีเจรจาทางการทูต คือ การรบกับเขาแบบไม่ต้องรบเพื่อให้เสียเลือดเสียเนื้อและกำลังเงินน้อยที่สุด
เชียงเงิน หัวเมืองประเทศราชของสยามอีกเมืองที่ยอมสวามิภักดิ์อย่างจำยอม ดินแดนที่เกือบติดชายแดนอีกฝั่งช่างห่างไกลนัก เพราะความไกลนี่เอง การดูแลควบคุมและรับรู้ข่าวสารสำคัญบางอย่างจากส่วนกลางถึงเข้าไปไม่ค่อยถึงคุ้มเจ้าหลวง อีกทั้งความใฝ่ฝันของบรรพชนที่ถูกถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นอย่างฝังหัวที่จะปลดแอกตั้งตัวเป็นรัฐอิสระ จนปฏิปักษ์ต่อสิ่งแปลกใหม่และความเจริญที่ถาโถมเข้ามาอย่างก่อกำแพงกั้นใส่
ความรักและหวงแหนต่อแผ่นดินเกิดและทระนงในศักดิ์ศรีเป็นเรื่องดี หากมัน ไม่ถูกที่ ไม่ถูกเวลา ไม่พร้อมด้วยกำลังคนและยุทธศาสตร์ ความปรารถนาต่ออิสรภาพนั้นเป็นแรงขับแรงผลักดันให้เชียงเงินทำได้ทุกทาง ยิ่งความต่างทางความคิดและความเชื่อ จากวงศ์ญาติที่เขาคิดจะช่วย...จึงกลายเป็นศัตรูที่จ้องทำลายกัน อุดมการณ์ที่มีต่อบ้านเมืองมากเกินจนการปิดหู ปิดตาไม่รับรู้เรื่องราวอื่นๆ ไม่เป็นผลดีกับใครเลย เพราะโลกที่เราอยู่มันหมุนเปลี่ยนไปทุกวัน นอกจากเล่ห์เพทุบายที่ใช้หยั่งอำนาจในทุกเมือง การกลืนน้ำลายตัวเองคบค้าอาวุธกับฝรั่งมังค่าที่เกลียดแสนเกลียด...จนลืมคิดไปว่า...เขาขายให้ทำไม...เพื่ออะไร ถ้าไม่ใช่หนุนหลัง เพื่อรอวันที่จะตลบกินรวบหรอกหรือ
ยิ่งตั้งใจใช้เล่ห์เหลี่ยมเพื่อตบตาสองอาณาจักรใหญ่ เชียงเงินเสี่ยงลงแรงในหมากกระดานที่ไม่ควรลงทุนเลยนั้น เพราะความไม่รู้และเชื่อมั่นในสิ่งที่ตัวเองคิดจนหยิ่งผยองเกินไป การตัดสินใจเดินหมากจึงผิดพลาด...เบี้ยสามตัว ลูกสามคนที่คิดว่าจะคานอำนาจให้อยู่ระหว่างกลางได้ สองคนถูกสั่งสอนให้ทำทุกอย่างเพื่อชาติบ้านเมือง จนสละได้แม้แต่ชีวิตของตัว หนึ่งคนถูกสั่งสอนให้ทำทุกทางเพื่ออยู่เหนือคนอื่นจนเป็นภัยแก่ตัว สุดท้ายการไม่ฟังเสียงทัดทานจากใครเลย...กลับต้องเสียเบี้ยที่เป็นแก้วตาดวงใจทุกตัวอย่างไม่มีวันหวนคืนเชียงเงินแบบแทบล้มกระดาน
เมืองมัณฑ์ อาณาจักรมั่งคั่งชิดขอบเขตดินแดนของเชียงเงิน หากไม่สนใจใครในแผ่นดินนี้นอกจากตัวเอง คำดูหมิ่นดูแคลนหัวเมืองประเทศราชน้อยใหญ่รวมถึงชาติตะวันตกจากราชาและราชินีผู้ครองแคว้นที่มิเคยได้ย่างก้าวออกนอกเขตพระราชฐาน วิสัยทัศน์จึงตกอยู่แค่ขอบเขตขัณฑสีมาของตนที่ไกลเพียงกำแพงป้อมปืนกั้นริมแม่น้ำ ความรุ่มรวยนำมาซึ่งความสุขสบายอย่างที่ไม่เคยได้ออกไปสัมผัสความเป็นอยู่ยากไร้ของประชาราษฎร์ การศึกสงครามจึงประชิดกำแพงวังรุมเร้าอย่างคาดไม่ถึงทั้งจากภายในและภายนอก ข้อเสนอแนะของเหล่าเสนาบดีทั้งสองฝ่าย ฝ่ายนึงจงรักต่องค์กษัตริย์ที่อ่อนด้อยในการชี้ชะตาบ้านเมือง ฝ่ายนึงภักดีต่อองค์ราชินี ผู้โหดเหี้ยมและกุมอำนาจที่แท้จริง หากเสนาบดีสองฝ่ายที่จะทูลเกล้าถวายคำปรึกษาข้อราชการ ก็ต่างไม่ลงรอยเพื่อคานกัน
อาณาจักรใหญ่นี้เต็มไปด้วยทรัพยากรที่มีค่ามาก มากจนมูลค่าไปเตะตาสองมหาอำนาจใหญ่ อย่างอังกฤษและฝรั่งเศส การแสร้งเข้ามาผูกมิตรอย่างประเทศคู่ค้าอย่างอังกฤษในแรกเริ่มอย่างผู้มาก่อน จนได้รับสัมปทานเดินเรือในแม่น้ำสายหลักที่ผ่ากลางเมืองนี้ หากฝรั่งเศสคู่แค้นก็ไม่เคยรอท่าเช่นกัน เหยื่อชิ้นโตนี้จึงถูกขนาบไปด้วยปลาใหญ่สองตัว ที่รอขย้ำเหยื่อ
เมื่อผลประโยชน์ของอังกฤษถูกลิดรอนไปด้วยค่าตอบแทนที่สูงกว่าหลายเท่าที่ฝรั่งเศสเสนอให้ ใครเล่าจะยอม... ผลประโยชน์อันทับซ้อนที่ผู้นั่งบนบัลลังก์ทองมิได้ตรึกตรองให้ดี หากลำพองแต่ในความเกียงไกรของกองทัพของตนจนเอาอดีตมาวัดศักยภาพปัจจุบัน ...ประมาท...เพราะการตัดสินใจตอบรับผลตอบแทนที่มากกว่า เมื่อฎีกาต่อข้อพิพาทถูกนำขึ้นทูลเกล้าถวายไม่ประสบผล มหาอำนาจอย่างอังกฤษจึงยกพลขึ้นบกอย่างที่องค์กษัตริย์และราชินีเพิ่งได้มีโอกาสประจักษ์แก่สายพระเนตรถึงแสนยานุภาพที่แท้จริงแห่งกองทัพเรือบริทเตนที่เคยดูหมิ่นไว้ หากแล่นฉิวเข้ามาได้ถึงแม่น้ำกลางเมือง เพราะทหารใต้ฐานราชบัลลังก์มิได้สู้ตายจนถูกปลดอาวุธ หากหนีตายตั้งแต่เห็นความมหึมาของเรือรบเหล็กลอยได้ตระหง่านอยู่ตรงหน้าเสียแล้ว
ผู้ครองแคว้นที่ปิดหู ปิดตา และเสวยสุขบนกองทองอย่างเดียว ไม่แปลกเลยที่คันเศวตฉัตรที่ถูกปกป้องและสืบทอดกันมาอย่างยาวนาน กลับต้องล้มครืนลงเพราะความทระนงตน ความโง่เขลาและไม่รู้เท่าทันโลก ดินแดนที่เคยมั่งคั่งได้ถูกยึดครองและสูบกินผลประโยชน์จากสองประเทศมหาอำนาจที่...จากคู่แค้นกลายเป็นพันธมิตรชั่วคราว ตกลงแบ่งชิ้นปลากันอย่างลงตัวพอดี ความอดสู อย่างน่าละอายแต่ยังแฝงไปด้วยความเด็ดเดี่ยวของเลือดขัตติยะที่ดูราวกับว่าจะเต็มตื้นอยู่ในแววตาสองคู่ที่เคยยิ่งใหญ่อยู่บนราชบัลลังก์นั้น...ยิ่งกว่าความเจ็บปวดที่ถูกเนรเทศไปแดนไกลถึงชมพูทวีป คือการมองเห็นอาณาจักรที่บูรพกษัตริย์จับดาบจับหอกขึ้นทำศึกสงครามเพื่อปกป้องมาอย่างหวงแหนกลับต้องล่มสลายไปในรัชสมัยของตน เมื่อรู้ทันคนอื่น..ก็สายเสียแล้ว
ความปรารถนา...ที่จะปกป้อง...ความใฝ่ฝัน...ที่จะค้ำจุน ...แผ่นดินเกิด เพื่อให้ยังคงเป็นแผ่นดินตายและสืบไปจนถึงลูกหลาน ล้วนไม่เคยผิด หากวิธีที่ใช้ต้อง...สมควรแก่สถานการณ์ สมควรแก่ความพร้อม...สมควรแก่สิ่งที่แลกไปต้องคุ้มค่า...เพราะคงไม่มีบ้านเมืองไหนไม่เจ็บปวดในการอยู่ใต้ร่มเงาของคนอื่น... กิ่งก้านใบ...รากเล็กใหญ่ ล้วนมีส่วนผลิตดอกผลของต้นไม้ประจำเมือง...ให้มั่นคงสืบไป
[รากนครา] เมื่อเปลี่ยนแปลง...หากยอมรับและปรับตัว...ก็อยู่รอด หากปิดกั้นและต่อต้าน...ย่อมรอวันล่มสลาย
เมื่อเจ้าอาณานิคมชาติตะวันตกต่างพากันเข้ามาช่วงชิงตักตวงผลประโยชน์ทั้งทรัพย์ในดิน สินในน้ำกันอย่างตะกละตะกลาม ทรัพยากรป่าไม้สักและรัตนะชาติล้ำค่าที่พบเจอได้แค่ในบูรพาทวีป มูลค่าของมันช่างหอมหวานต่อการครอบครองยิ่งนัก ความหายากในดินแดนยุโรปยิ่งทำให้มูลค่าของมันสูงและมากพอจนทำให้ระยะทางในการรอนแรมข้ามมหาสมุทรไม่เป็นอุปสรรค จากการเข้ามาอย่างพันธมิตรคู่ค้าเจรจาและต่อรองผลประโยชน์ หากสบโอกาสเมื่อใดก็สามารถตลบหลังรุกรานและครอบครองทันที
เมืองสามเมือง ยืนอยู่ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงที่ว่านี้...หากก็รับมือกับการแทรกซึมของวัฒนธรรมใหม่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง บทสรุปที่ไม่ใช่จุดสิ้นสุด ย่อมมีการสูญเสียเพื่อให้สิ่งที่สำคัญกว่าดำรงอยู่...บ้านเมือง....หนึ่งชีวิต...ยินดีสละเพื่อแลกการลบล้างหลักฐานทั้งหมดทั้งสิ้น...เพื่อค้ำจุนทั้งบ้านเกิดและเมืองนอน
เชียงพระคำ หัวเมืองประเทศราชที่เอาใจสวามิภักดิ์แก่ราชอาณาจักรสยามอย่างตรึกตรองด้วยเหตุและผล ลูกหลานได้รับการปลูกฝัง และร่ำเรียนอย่างทันผู้ทันคนและทันโลก การอิงแอบพิงต้นไม้ใหญ่อย่างสยาม ผ่านการพิจารณามาอย่างดี ไม่ใช่เรื่องน่าละอาย หากเป็นเพราะเข้าใจถึงการเปลี่ยนแปลงที่ยังไงก็ไม่อาจสกัดกั้นมันต่อไปได้มากกว่า จะทำยังไงให้อยู่รอดไปพร้อมๆกัน
ปณิธานที่บรรพบุรุษถ่ายทอดแก่ลูกหลาน บ้านเมืองต้องร่มเย็น ผู้คนในบ้านในเมืองอยู่กันอย่างสุขสงบ เพื่อปกป้องมิให้ชาติตะวันตกรุกรานและวงศ์ญาติต้องอยู่รวมกันเป็นกลุ่มเป็นก้อน ดินแดนต้องไม่ถูกเฉือนแบ่งให้ใคร จึงเป็นสิ่งยึดมั่นให้แนวทางในการปกป้องเชียงพระคำอยู่ในเส้นทางของการยอมรับและปรับตัวเป็น
การศึกษาที่มากกว่า การเปิดโลกที่มากกว่า รู้เขารู้เรา ย่อมไม่ตกหลุมพรางใครง่ายๆ ดินแดนเล็กๆนี้จึงมีอำนาจต่อรองเพราะถูกผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรใหญ่ อาณาจักรที่มีพระเจ้าแผ่นดินที่ทรงพระปรีชาสามารถ พระราโชบายที่ทรงมีพระราชวินิจฉัยแล้วว่า การรวมหัวเมืองประเทศราชให้เป็นปึกแผ่น เป็นปลาตัวเล็กๆ หากอยู่หลายตัวรวมกันเป็นฝูง ย่อมมีอำนาจในการต่อสู้และต่อรองกับปลาใหญ่ที่จ้องเขมือบอยู่หลายตัว การใช้วิธีเจรจาทางการทูต คือ การรบกับเขาแบบไม่ต้องรบเพื่อให้เสียเลือดเสียเนื้อและกำลังเงินน้อยที่สุด
เชียงเงิน หัวเมืองประเทศราชของสยามอีกเมืองที่ยอมสวามิภักดิ์อย่างจำยอม ดินแดนที่เกือบติดชายแดนอีกฝั่งช่างห่างไกลนัก เพราะความไกลนี่เอง การดูแลควบคุมและรับรู้ข่าวสารสำคัญบางอย่างจากส่วนกลางถึงเข้าไปไม่ค่อยถึงคุ้มเจ้าหลวง อีกทั้งความใฝ่ฝันของบรรพชนที่ถูกถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นอย่างฝังหัวที่จะปลดแอกตั้งตัวเป็นรัฐอิสระ จนปฏิปักษ์ต่อสิ่งแปลกใหม่และความเจริญที่ถาโถมเข้ามาอย่างก่อกำแพงกั้นใส่
ความรักและหวงแหนต่อแผ่นดินเกิดและทระนงในศักดิ์ศรีเป็นเรื่องดี หากมัน ไม่ถูกที่ ไม่ถูกเวลา ไม่พร้อมด้วยกำลังคนและยุทธศาสตร์ ความปรารถนาต่ออิสรภาพนั้นเป็นแรงขับแรงผลักดันให้เชียงเงินทำได้ทุกทาง ยิ่งความต่างทางความคิดและความเชื่อ จากวงศ์ญาติที่เขาคิดจะช่วย...จึงกลายเป็นศัตรูที่จ้องทำลายกัน อุดมการณ์ที่มีต่อบ้านเมืองมากเกินจนการปิดหู ปิดตาไม่รับรู้เรื่องราวอื่นๆ ไม่เป็นผลดีกับใครเลย เพราะโลกที่เราอยู่มันหมุนเปลี่ยนไปทุกวัน นอกจากเล่ห์เพทุบายที่ใช้หยั่งอำนาจในทุกเมือง การกลืนน้ำลายตัวเองคบค้าอาวุธกับฝรั่งมังค่าที่เกลียดแสนเกลียด...จนลืมคิดไปว่า...เขาขายให้ทำไม...เพื่ออะไร ถ้าไม่ใช่หนุนหลัง เพื่อรอวันที่จะตลบกินรวบหรอกหรือ
ยิ่งตั้งใจใช้เล่ห์เหลี่ยมเพื่อตบตาสองอาณาจักรใหญ่ เชียงเงินเสี่ยงลงแรงในหมากกระดานที่ไม่ควรลงทุนเลยนั้น เพราะความไม่รู้และเชื่อมั่นในสิ่งที่ตัวเองคิดจนหยิ่งผยองเกินไป การตัดสินใจเดินหมากจึงผิดพลาด...เบี้ยสามตัว ลูกสามคนที่คิดว่าจะคานอำนาจให้อยู่ระหว่างกลางได้ สองคนถูกสั่งสอนให้ทำทุกอย่างเพื่อชาติบ้านเมือง จนสละได้แม้แต่ชีวิตของตัว หนึ่งคนถูกสั่งสอนให้ทำทุกทางเพื่ออยู่เหนือคนอื่นจนเป็นภัยแก่ตัว สุดท้ายการไม่ฟังเสียงทัดทานจากใครเลย...กลับต้องเสียเบี้ยที่เป็นแก้วตาดวงใจทุกตัวอย่างไม่มีวันหวนคืนเชียงเงินแบบแทบล้มกระดาน
เมืองมัณฑ์ อาณาจักรมั่งคั่งชิดขอบเขตดินแดนของเชียงเงิน หากไม่สนใจใครในแผ่นดินนี้นอกจากตัวเอง คำดูหมิ่นดูแคลนหัวเมืองประเทศราชน้อยใหญ่รวมถึงชาติตะวันตกจากราชาและราชินีผู้ครองแคว้นที่มิเคยได้ย่างก้าวออกนอกเขตพระราชฐาน วิสัยทัศน์จึงตกอยู่แค่ขอบเขตขัณฑสีมาของตนที่ไกลเพียงกำแพงป้อมปืนกั้นริมแม่น้ำ ความรุ่มรวยนำมาซึ่งความสุขสบายอย่างที่ไม่เคยได้ออกไปสัมผัสความเป็นอยู่ยากไร้ของประชาราษฎร์ การศึกสงครามจึงประชิดกำแพงวังรุมเร้าอย่างคาดไม่ถึงทั้งจากภายในและภายนอก ข้อเสนอแนะของเหล่าเสนาบดีทั้งสองฝ่าย ฝ่ายนึงจงรักต่องค์กษัตริย์ที่อ่อนด้อยในการชี้ชะตาบ้านเมือง ฝ่ายนึงภักดีต่อองค์ราชินี ผู้โหดเหี้ยมและกุมอำนาจที่แท้จริง หากเสนาบดีสองฝ่ายที่จะทูลเกล้าถวายคำปรึกษาข้อราชการ ก็ต่างไม่ลงรอยเพื่อคานกัน
อาณาจักรใหญ่นี้เต็มไปด้วยทรัพยากรที่มีค่ามาก มากจนมูลค่าไปเตะตาสองมหาอำนาจใหญ่ อย่างอังกฤษและฝรั่งเศส การแสร้งเข้ามาผูกมิตรอย่างประเทศคู่ค้าอย่างอังกฤษในแรกเริ่มอย่างผู้มาก่อน จนได้รับสัมปทานเดินเรือในแม่น้ำสายหลักที่ผ่ากลางเมืองนี้ หากฝรั่งเศสคู่แค้นก็ไม่เคยรอท่าเช่นกัน เหยื่อชิ้นโตนี้จึงถูกขนาบไปด้วยปลาใหญ่สองตัว ที่รอขย้ำเหยื่อ
เมื่อผลประโยชน์ของอังกฤษถูกลิดรอนไปด้วยค่าตอบแทนที่สูงกว่าหลายเท่าที่ฝรั่งเศสเสนอให้ ใครเล่าจะยอม... ผลประโยชน์อันทับซ้อนที่ผู้นั่งบนบัลลังก์ทองมิได้ตรึกตรองให้ดี หากลำพองแต่ในความเกียงไกรของกองทัพของตนจนเอาอดีตมาวัดศักยภาพปัจจุบัน ...ประมาท...เพราะการตัดสินใจตอบรับผลตอบแทนที่มากกว่า เมื่อฎีกาต่อข้อพิพาทถูกนำขึ้นทูลเกล้าถวายไม่ประสบผล มหาอำนาจอย่างอังกฤษจึงยกพลขึ้นบกอย่างที่องค์กษัตริย์และราชินีเพิ่งได้มีโอกาสประจักษ์แก่สายพระเนตรถึงแสนยานุภาพที่แท้จริงแห่งกองทัพเรือบริทเตนที่เคยดูหมิ่นไว้ หากแล่นฉิวเข้ามาได้ถึงแม่น้ำกลางเมือง เพราะทหารใต้ฐานราชบัลลังก์มิได้สู้ตายจนถูกปลดอาวุธ หากหนีตายตั้งแต่เห็นความมหึมาของเรือรบเหล็กลอยได้ตระหง่านอยู่ตรงหน้าเสียแล้ว
ผู้ครองแคว้นที่ปิดหู ปิดตา และเสวยสุขบนกองทองอย่างเดียว ไม่แปลกเลยที่คันเศวตฉัตรที่ถูกปกป้องและสืบทอดกันมาอย่างยาวนาน กลับต้องล้มครืนลงเพราะความทระนงตน ความโง่เขลาและไม่รู้เท่าทันโลก ดินแดนที่เคยมั่งคั่งได้ถูกยึดครองและสูบกินผลประโยชน์จากสองประเทศมหาอำนาจที่...จากคู่แค้นกลายเป็นพันธมิตรชั่วคราว ตกลงแบ่งชิ้นปลากันอย่างลงตัวพอดี ความอดสู อย่างน่าละอายแต่ยังแฝงไปด้วยความเด็ดเดี่ยวของเลือดขัตติยะที่ดูราวกับว่าจะเต็มตื้นอยู่ในแววตาสองคู่ที่เคยยิ่งใหญ่อยู่บนราชบัลลังก์นั้น...ยิ่งกว่าความเจ็บปวดที่ถูกเนรเทศไปแดนไกลถึงชมพูทวีป คือการมองเห็นอาณาจักรที่บูรพกษัตริย์จับดาบจับหอกขึ้นทำศึกสงครามเพื่อปกป้องมาอย่างหวงแหนกลับต้องล่มสลายไปในรัชสมัยของตน เมื่อรู้ทันคนอื่น..ก็สายเสียแล้ว
ความปรารถนา...ที่จะปกป้อง...ความใฝ่ฝัน...ที่จะค้ำจุน ...แผ่นดินเกิด เพื่อให้ยังคงเป็นแผ่นดินตายและสืบไปจนถึงลูกหลาน ล้วนไม่เคยผิด หากวิธีที่ใช้ต้อง...สมควรแก่สถานการณ์ สมควรแก่ความพร้อม...สมควรแก่สิ่งที่แลกไปต้องคุ้มค่า...เพราะคงไม่มีบ้านเมืองไหนไม่เจ็บปวดในการอยู่ใต้ร่มเงาของคนอื่น... กิ่งก้านใบ...รากเล็กใหญ่ ล้วนมีส่วนผลิตดอกผลของต้นไม้ประจำเมือง...ให้มั่นคงสืบไป