พูดถึงภาษาเช็ก หลายคนอาจจะยังนึกไม่ออกว่า ภาษาเช็กรูปร่างหน้าตาเป็นอย่างไร ออกเสียงยังไง ยากหรือไม่ วันนี้ผมจะมาขอแบ่งปันประสบการณ์การเรียนภาษาเช็กในสาธารณรัฐเช็ก ระหว่างเรียนปริญญาโทที่นั่นภายใต้โครงการ Erasmus Mundus ของสหภาพยุโรปครับ
ผมเป็นคนหนึ่งที่ชื่นชอบการเรียนภาษาต่างประเทศ และ (เคย) เป็นคนมีอีโก้สูงในด้านนี้ ระหว่างที่ผมเรียนกฎหมายอยู่ที่มหาวิทยาลัยในไทย ผมได้เริ่มเรียนภาษาฝรั่งเศสด้วยตนเองและสอบได้ใบประกาศ DELF B2 ภายในเวลา ๑ ปีครึ่ง และได้ใบประกาศภาษาญี่ปุ่น JLPT N1 ด้วย แต่แล้ว อีโก้ของผมแทบจะสูญสิ้นไปเมื่อได้มาเจอกับภาษาเช็ก
ภาษาเช็กอยู่ในตระกูลภาษาสลาฟ (Slavic language) เช่นเดียวกับภาษารัสเซีย พูดถึงตรงนี้ คนที่เคยได้ยินว่าภาษารัสเซียยาก ก็คงพอจะเดาได้ว่า ภาษาเช็กจะเป็นอย่างไร
สิ่งที่ทำให้ภาษาเช็ก (และภาษาอื่นในตระกูลสลาฟ) ยากเหลือเกิน คือ สิ่งที่เรียกว่า “เคส” (case)
เคส คืออะไร ?
เคส คือ กฎไวยากรณ์อย่างหนึ่งที่สะท้อนหน้าที่ของ 1) คำนามและ 2) คำสรรพนามในประโยค เช่น I เป็นเคส nominative (เทียบเคียงกับประธาน) ส่วน me เป็นเคส accusative (เทียบเคียงกับกรรมตรง) หรือ dative (เทียบเคียงกับกรรมรอง) แล้วแต่กรณี ตอนนี้หลายคนคงนึกออกเลยว่า ภาษาไทยไม่มีปรากฏการณ์แบบนี้ เพราะคำว่า "ฉัน" ไม่ว่าจะทำหน้าที่อะไรในประโยคก็ยังคงเป็น "ฉัน" โดยไม่ได้เปลี่ยนแปลงรูปเพื่อบ่งบอกหน้าที่แต่อย่างใด
ในภาษาอังกฤษและภาษาฝรั่งเศสก็มีเคสเช่นกัน มีการเปลี่ยนรูปร่างคำสรรพนามเพื่อสะท้อนเคสของคำนั้น ๆ เช่น I กลายเป็น me / Je กลายเป็น me
แต่ แต่ แต่!!! คำนามภาษาอังกฤษและภาษาฝรั่งเศสไม่มีเคส เช่น คำว่า dog (chien) ก็ยังคงรูปเดิมไม่ว่าจะเป็นประธาน กรรมตรง กรรมรอง
ทีนี้ ภาษาเช็กมีเคสเยอะมากกว่านั้น และมีเคสทั้งคำนามและคำสรรพนาม
ภาษาเช็กนอกจากจะมีเคสพื้นฐาน 3 เคสนั้นแล้ว ยังมีเคสที่บ่งบอกความเป็นเจ้าของ (genetive) บอกตำแหน่ง (locative) บอกวิธี (instrumental) และเรียกขาน (vocative) รวมเป็น 7 เคส (รัสเซียมี 6 เคส ไม่มีเคสเรียกขาน) และพอเปลี่ยนเป็นพหูพจน์ ก็จะเปลี่ยนวิธีการผันคำออกไปอีก เพราะฉะนั้น อาจกล่าวได้ว่า คำนามหรือคำสรรพนาม 1 คำในภาษาเช็ก จะมีการผัน 14 รูปแบบด้วยกัน (บางรูปซ้ำกัน)
และแน่นอน adjective ที่ใช้ประกอบก็จะผันแตกต่างกันออกไปด้วย ตัวเลข เดือน ในภาษาเช็กก็ต้องผันไปตามเคส แม้แต่คำว่า what, who, which ที่ใช้แบบเป็นคำถามและแบบที่อ้างถึงคำก่อนหน้าก็ต้องผันเพื่อสะท้อนหน้าที่ของคำนั้นในประโยคด้วย เท่าที่นึกออก มีอย่างเดียวที่ไม่ผัน คือ....adverb
ปรากฏการณ์นี้พบได้ทั่วไปในภาษาตระกูลสลาฟ นอกจากภาษาเช็กกับภาษารัสเซีย ก็มีภาษาสโลวัค ภาษาโปแลนด์ ภาษาสโลวีเนีย ภาษาโครเอเชีย ภาษาเซอร์เบีย เป็นต้น (ภาษาละตินกับเยอรมันก็มีนะ) จึงเป็นเหตุผลว่า ทำไมภาษาในตระกูลเหล่านี้จึงยากเหลือเกิน
แต่....ยิ่งไปกว่านั้น ภาษาตระกูลอูรัล (Uralic) อย่างภาษาฟินแลนด์มีถึง 14 เคส และภาษาฮังกาเรียนมีถึง 18 เคส...
ภาษาเหล่านี้จึงมีความละเอียดอ่อนในการถ่ายทอดความหมายมาก และต้องใช้ความพยายามอย่างมากในการฝึกให้เชี่ยวชาญ
ผมลงเรียนภาษาเช็กพื้นฐานที่มหาวิทยาลัยในเช็ก และต้องถอนออกมาเพราะเรียนไม่ไหวด้วยประการฉะนี้แล
อย่างไรก็ดี ผมยังคงรู้หลักการออกเสียงภาษาเช็กอยู่ ไว้จะมาแบ่งปัน เพื่อจะได้อ่านชื่อเมืองเช็กหรือเมนูอาหารเช็กได้ใกล้เคียงกับภาษาต้นฉบับที่สุดครับ
ใครสนใจการเรียน การทำงาน และการท่องเที่ยวแนว Unseen ในยุโรป ก็ขอเชิญไปเยี่ยมชมหรือพูดคุยกันได้ที่เพจเฟสบุ๊ค
https://www.facebook.com/IRememberEurope/ ครับ
>> เล่าเรื่องภาษาเช็ก <<
ผมเป็นคนหนึ่งที่ชื่นชอบการเรียนภาษาต่างประเทศ และ (เคย) เป็นคนมีอีโก้สูงในด้านนี้ ระหว่างที่ผมเรียนกฎหมายอยู่ที่มหาวิทยาลัยในไทย ผมได้เริ่มเรียนภาษาฝรั่งเศสด้วยตนเองและสอบได้ใบประกาศ DELF B2 ภายในเวลา ๑ ปีครึ่ง และได้ใบประกาศภาษาญี่ปุ่น JLPT N1 ด้วย แต่แล้ว อีโก้ของผมแทบจะสูญสิ้นไปเมื่อได้มาเจอกับภาษาเช็ก
ภาษาเช็กอยู่ในตระกูลภาษาสลาฟ (Slavic language) เช่นเดียวกับภาษารัสเซีย พูดถึงตรงนี้ คนที่เคยได้ยินว่าภาษารัสเซียยาก ก็คงพอจะเดาได้ว่า ภาษาเช็กจะเป็นอย่างไร
สิ่งที่ทำให้ภาษาเช็ก (และภาษาอื่นในตระกูลสลาฟ) ยากเหลือเกิน คือ สิ่งที่เรียกว่า “เคส” (case)
เคส คืออะไร ?
เคส คือ กฎไวยากรณ์อย่างหนึ่งที่สะท้อนหน้าที่ของ 1) คำนามและ 2) คำสรรพนามในประโยค เช่น I เป็นเคส nominative (เทียบเคียงกับประธาน) ส่วน me เป็นเคส accusative (เทียบเคียงกับกรรมตรง) หรือ dative (เทียบเคียงกับกรรมรอง) แล้วแต่กรณี ตอนนี้หลายคนคงนึกออกเลยว่า ภาษาไทยไม่มีปรากฏการณ์แบบนี้ เพราะคำว่า "ฉัน" ไม่ว่าจะทำหน้าที่อะไรในประโยคก็ยังคงเป็น "ฉัน" โดยไม่ได้เปลี่ยนแปลงรูปเพื่อบ่งบอกหน้าที่แต่อย่างใด
ในภาษาอังกฤษและภาษาฝรั่งเศสก็มีเคสเช่นกัน มีการเปลี่ยนรูปร่างคำสรรพนามเพื่อสะท้อนเคสของคำนั้น ๆ เช่น I กลายเป็น me / Je กลายเป็น me
แต่ แต่ แต่!!! คำนามภาษาอังกฤษและภาษาฝรั่งเศสไม่มีเคส เช่น คำว่า dog (chien) ก็ยังคงรูปเดิมไม่ว่าจะเป็นประธาน กรรมตรง กรรมรอง
ทีนี้ ภาษาเช็กมีเคสเยอะมากกว่านั้น และมีเคสทั้งคำนามและคำสรรพนาม
ภาษาเช็กนอกจากจะมีเคสพื้นฐาน 3 เคสนั้นแล้ว ยังมีเคสที่บ่งบอกความเป็นเจ้าของ (genetive) บอกตำแหน่ง (locative) บอกวิธี (instrumental) และเรียกขาน (vocative) รวมเป็น 7 เคส (รัสเซียมี 6 เคส ไม่มีเคสเรียกขาน) และพอเปลี่ยนเป็นพหูพจน์ ก็จะเปลี่ยนวิธีการผันคำออกไปอีก เพราะฉะนั้น อาจกล่าวได้ว่า คำนามหรือคำสรรพนาม 1 คำในภาษาเช็ก จะมีการผัน 14 รูปแบบด้วยกัน (บางรูปซ้ำกัน)
และแน่นอน adjective ที่ใช้ประกอบก็จะผันแตกต่างกันออกไปด้วย ตัวเลข เดือน ในภาษาเช็กก็ต้องผันไปตามเคส แม้แต่คำว่า what, who, which ที่ใช้แบบเป็นคำถามและแบบที่อ้างถึงคำก่อนหน้าก็ต้องผันเพื่อสะท้อนหน้าที่ของคำนั้นในประโยคด้วย เท่าที่นึกออก มีอย่างเดียวที่ไม่ผัน คือ....adverb
ปรากฏการณ์นี้พบได้ทั่วไปในภาษาตระกูลสลาฟ นอกจากภาษาเช็กกับภาษารัสเซีย ก็มีภาษาสโลวัค ภาษาโปแลนด์ ภาษาสโลวีเนีย ภาษาโครเอเชีย ภาษาเซอร์เบีย เป็นต้น (ภาษาละตินกับเยอรมันก็มีนะ) จึงเป็นเหตุผลว่า ทำไมภาษาในตระกูลเหล่านี้จึงยากเหลือเกิน
แต่....ยิ่งไปกว่านั้น ภาษาตระกูลอูรัล (Uralic) อย่างภาษาฟินแลนด์มีถึง 14 เคส และภาษาฮังกาเรียนมีถึง 18 เคส...
ภาษาเหล่านี้จึงมีความละเอียดอ่อนในการถ่ายทอดความหมายมาก และต้องใช้ความพยายามอย่างมากในการฝึกให้เชี่ยวชาญ
ผมลงเรียนภาษาเช็กพื้นฐานที่มหาวิทยาลัยในเช็ก และต้องถอนออกมาเพราะเรียนไม่ไหวด้วยประการฉะนี้แล
อย่างไรก็ดี ผมยังคงรู้หลักการออกเสียงภาษาเช็กอยู่ ไว้จะมาแบ่งปัน เพื่อจะได้อ่านชื่อเมืองเช็กหรือเมนูอาหารเช็กได้ใกล้เคียงกับภาษาต้นฉบับที่สุดครับ
ใครสนใจการเรียน การทำงาน และการท่องเที่ยวแนว Unseen ในยุโรป ก็ขอเชิญไปเยี่ยมชมหรือพูดคุยกันได้ที่เพจเฟสบุ๊ค https://www.facebook.com/IRememberEurope/ ครับ