หลักใหญ่ในบวรพระพุทธศาสนานั่นคือ

                                                                        พระรัตนไตร  

หลักสำคัญในการศึกษา ปฎิบัติเพื่อบรรลุ พระบรมสัจจธรรมนั่นคือ

                                                                        ปริยัติ ปฎิบัติ ปฎิเวท

พระรัตนไตร

พระพุทธ คือองค์สมเด็จพระบรมศาสดา พระผู้สัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้กระจ่างแจ้งแล้วในธรรมทั้งปวง พระผู้ตรัสรู้โดยชอบด้วยพระองค์เอง

พระผู้ประกาศ พระบรมสัจจธรรม ด้วยพระมหากรุณาแห่งเวไนยสัตว์อันหาประมาณมิได้

พระธรรม พระบรมสัจจธรรม ที่สมเด็จพระบรมศาสดา ทรงตรัสไว้ดีแล้ว ชอบแล้ว บริสุทธิ์ บริบูรณ์ ทั้งอรรถ และพยัญชนะ

พระสงฆ์ สงฆ์สาวกแห่งพระบรมศาสดา สงฆ์สาวกผู้ประพฤติดี ปฎิบัติชอบ ตามแนวทางที่พระองค์ทรงตรัสไว้ดีแล้ว สงฆ์สาวกผู้เจริญรอยตาม

อริยะมรรค อริยะผล แห่งองค์สมเด็จพระบรมศาสดา

ปริยัติ ปฎิบัติ ปฎิเวท

ปริยัติ คือปฎิเวทแห่งองค์สมเด็จพระบรมศาสดา ที่ทรงบัญญัติให้สงฆ์สาวก ศึกษาเล่าเรียน แล้วนำไปปฎิบัติเพื่อเข้าถึง พระบรมสัจจธรรม อันเป็นปฎิเวท

เพื่อการก้าวล่วงแห่งทุกข์ทั้งปวง

ปฎิบัติ การปฎิบัติตาม ปริยัติ ที่สมเด็จพระบรมศาสดาทรงบัญญัติไว้ เพื่อบรรลุถึงผลแห่งการก้าวล่วงแห่งทุกข์ทั้งปวง อันคือปฎิเวท

ปฎิเวท ผลจากการศึกษาปริยัติ แล้วนำไปปฎิบัติ กระทั่งก้าวล่วงแห่งทุกข์ทั้งปวงนั้นได้แล้ว

การศึกษา ปฎิบัติในบวรพระพุทธศาสนา ก้อเพื่อการก้าวล่วงแห่งทุกข์ทั้งปวง หรือกระทำให้ทุกข์นั้นเบาบางลง

สมเด็จพระบรมครู ท่านวางแนวทางไว้ให้แล้ว บริสุทธิ์ บริบูรณ์ ครบถ้วยด้วยอรรถและพยัญชนะแล้ว ไม่มีขาด ไม่มีเกิน

สมเด็จพระบรมครู ท่านทดลองวิธีการต่างๆ ด้วยความเพียรอย่างยิ่งโดยมิมีบุรุษอื่นยิ่งกว่า ว่ามีแต่เพียง อริยมรรค ๘ เท่านั้น ที่จะเป็นทางดำเนิน

เพื่อการก้าวพ้นแห่งความเป็น เวไนยสัตว์ นั่นคือออกจากกองทุกข์ทั้งปวงได้ มิมีหนทางอื่นนอกจากนี้อีกแล้ว

                                                   และอริยะมรรคทั้ง ๘ นั้น จะขาดองค์ใดองค์หนึ่งมิได้

การปฎิบัติเพื่อการก้าวล่วงแห่งทุกข์ทั้งปวง ท่านวางลำดับไว้ชอบแล้ว นั่นคือ

ปริยัติ ปฎิบัติ และปฎิเวท

ไม่มีทางลัด สูตรสำเร็จ เทคนิคพิเศษ ใดๆนอกจากนี้

ทางดำเนินแห่ง เถระบูรพาจารย์ ทั้งในอดีตกระทั่งปัจจุบัน

พระนาคเสนเถราจารย์ ท่านถูกฟูมฟัก อบรม ปริยัติ และปฎิบัติ จากเถราจารย์ต่างๆผู้แตกฉานในแต่ละด้าน มาอย่างครบถ้วน เพื่อผลอันเป็นปฎิเวท

อันคืออรหันตผล เพื่อสืบทอดบวรพระพุทธศาสนา ให้แก่เวไนยสัตว์รุ่นต่อๆมา

สมเด็จพระพุฒาจารย์โต แห่งวัดระฆัง ท่านถูกฟูมฟักจาก พระอาจารย์ผู้รักและเมตตา เมื่ออบรมท่านจนสิ้นภูมิแล้ว ยังเพียรนำท่านไปฝากยัง อาจารย์

ท่านอื่นๆเพื่อให้สามเณรน้อย ผู้แตกฉานในปริยัติมีภูมิธรรมอันสูงยิ่งๆขึ้นไป เพื่อเป็นกำลังสำคัญในการสืบทอดและดำรงค์ไว้ซึ่ง บวรพระพุทธศาสนา สืบไป

สมเด็จพระญาณสังวรฯ สมเด็จพระสังฆราชผู้งดงาม ทั้งจริยะวัตร จริยะธรรม สมเด็จฯผู้ทำหน้าที่ปกป้องพระธรรมวินัย ได้อย่างสมภาคภูมิแห่งสงฆ์สาวก

แห่งพระบรมศาสดา จากเมืองกาญจบุรี พระอาจารย์ได้เห็นแวว เมื่ออบรมท่านจนหมดสิ้นแล้ว ก้อได้เมตตาส่งเสริมท่านพาท่านเข้าสู่กรุง สู่วัดบวร

เพื่อศึกษาเพิ่มเติมทั้งปริยัติ และปฎิบัติ กระทั่งถึงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราชในที่สุด สมเด็จพระสังฆราชผู้งดงาม ทั้งจริยวัตร จริยธรรม

สมเด็จท่านเจ้าคุณ ปยุต เมื่อท่านสมภารวัดบ้านกร่าง แห่งสุพรรณบุรี อบรบฟูมฟักท่านกระทั่งมิมีอะไรจะให้ท่านได้ศึกษาอีกแล้ว จึงเมตตานำท่าน

มาฝากศึกษาเล่าเรียน อันเหมาะแก่ภูมิปัญญาของท่าน เพื่อความก้าวหน้าและเจริญในพระธรรมวินัยอันยิ่งๆขึ้นไป เพื่อเป็นกำลังสำคัญในการสืบทอด

และปกปักรักษา พระธรรมวินัยให้ดำรงสืบไป ดังพระเถรบูรพาจารย์ในอดีตได้เพียรกระทำมา

และพระเถรบูรพาจารย์ทั้งในอดีตและปัจจุบันอีกมายมาย ที่ผ่านการศึกษามาตามลำดับ คือปริยัติ ปฎิบัติ และปฎิเวท และได้ช่วยกันสืบทอด

พระธรรมวินัยให้ดำรงสืบต่อไป

ผมขอก้ม ประนมกราบท่านบูรพจารย์เหล่านั้น ด้วยจิตเจตนาอันซาบซึ้ง และเคารพ บูชาท่าน

และผมขอกราบขออภัยที่ต้องยก ประวัติคร่าวๆของท่านมาแสดงประกอบไว้ในที่นี้ ก้อด้วยพิจารณาเห็นความจำเป็น และด้วยจิตเจตนาอันบริสุทธิ์

หากมีส่วนใดขาดตกบกพร่อง ผมขอกราบอภัยไว้ ณ ที่แห่งนี้ด้วย

ผมจะเริ่มเข้าสู่เนื้อหาในความเห็นต่อไป ว่าด้วย

                                                                        หลากสำนักประชันแข่งธรรม