ปัญญา

ปัญญา

     ปัญญาสูงสุดในทางพุทธคือ วิชชา


วิชชาเกิด อวิชชาย่อมดับ

                               วิชชาคือสภาวะธรรมที่ทำลายอวิชชา

วิชชา ( ความสว่าง ) ที่ทำให้อวิชชา ( ความมืด ) อันตธาน


สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าโคดม ผู้ทรงตรัสรู้อนุตรสัมโพธิญาณ ได้ด้วยปัญญา

ผู้ทรงเป็น พระปัญญาโพธิกะ

อรหันตสาวกแห่งพระองค์ หลุดพ้นจากอาสวะกิเลสทั้งหลายด้วย

ปัญญาวิมุติ มากกว่า เจโตวิมุติ


ศีล อันเป็นฐานสำคัญแห่งสมาธิ สมาธิอันเป็นฐานอันสำคัญแห่งปัญญา

สัมมาทิฎฐิ สัมมาสังกัปปะ คือหมวด ปัญญา ในอริยมรรค

องค์ประกอบแห่งปัญญา ต้องประกอบพร้อมด้วยศีล และสมาธิ

สติ ( สมาธิ ) , สัมปชัญญะ ( ปัญญา )

สติสัมปชัญญะ = สมาธิ + ปัญญา


สัมมาทิฎฐิ = ปัญญา , รู้ , สัมปชัญญะ , วิจารณ์

สัมมาสติ = กำหนด , วิตก

สัมมาสมาธิ = ความตั้งมั่นแห่งจิต

                                    กำหนด ( สติ , วิตก ) / รู้ ( ปัญญา , สัมปชัญญะ , วิจารณ์ )


อริยสัจ ๔ = ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค , ความจริงสูงสุดทั้ง ๔

ทุกข์ = ควรกำหนด รู้ ( ด้วยสติ + ปัญญา )

สมุทัย = ควรละ ( ด้วยสติ + ปัญญา + สัมมาวายามะ )

นิโรธ = ควรกระทำให้แจ้ง ( รู้แจ้งด้วยสติ + ปัญญา )

มรรค = ควรเจริญ ( เจริญด้วยสติ + ปัญญา )


อริยมรรค ๘ = ปัญญา ศีล สมาธิ , ปัญญาเป็นไปเพื่อศีล ศีลเป็นไปเพื่อสมาธิ สมาธิเป็นไปเพื่อปัญญา


                                                   อริยมรรค ๘ = หนทางแห่งการก้าวล่วงแห่งทุกข์