การเข้าฌานน่าจะทำให้ข่มสังโยชน์ 10 ได้ชั่วคราวมั้ยครับ

ก่อนอื่น  ต้องเข้าใจก่อนว่า กิเลสมี ๓ ชั้น หรือ ๓ ระดับ  ..

๑. ชั้นหยาบสุดหรือชั้นนอกสุด เรียกว่า วีติกกมะ  ได้แก่ การทำผิด หรือล่วง ศีล ๕ หรือ อกุศลกรรมบถ ๑๐
๒. ชั้นกลาง ลึกลงไปอีกระดับหนึ่ง  เรียกว่า ปริยุฏฐาน  ได้แก่ อุปกิเลส ๑๖ และ นิวรณ์ ๕
๓. ชั้นใน ลึกที่สุด เรีบกว่า อนุสัย  ได้แก่ สังโยชน์ ๑๐

- กิเลสชั้นวีติกกมะ หยาบสุด  แก้หรือข่มได้ด้วยการรักษาศีล หรือ รักษากุศลกรรมบถ ๑๐
- กิเลสชั้นกลาง ปริยุฏฐาน แก้หรือข่มได้ด้วย สมาธิ หรือ ฌาน
- กิเลสชั้นลึกสุด อนุสัย แก้ได้ด้วยปัญญาวิปัสสนา ..แต่ไม่อาจจะข่มมันได้ด้วยพลังสมาธิ  เพราะกิเลสชั้นนี้ มันไม่แสดงฤทธิ์ออกมาตรงๆ  แต่มันเป็นตัวรากของกิเลสชั้นนอกๆ ให้กิเลสชั้นนอกๆ คือ ชั้นปริยุฏฐานและชั้นวีติกกมะเป็นตัวแสดงฤทธิ์เดชออกมา ...หมายถึง กิเลสชั้นกลางและชั้นหยาบ  กำเนิดออกมาจากชั้นลึกสุดนี่เอง  ..อำนาจของสมาธิแก้หรือขจัดกิเลส ๒ ชั้นแรกเท่านั้น (ข่มได้ชั่วคราว ในขณะที่จิตยังมีสมาธิอยู่) ไม่อาจจะทำอะไรกับชั้นลึกสุดนี้ได้

   ทำนองเดียวกับเราเผาหญ้า หรือตัดหญ้า  ก็เผาหรือตัดได้แต่ต้นกับดอกของมันเท่านั้น   ถ้าไม่ขุดรากของมันออกมา  สักพักหนึ่งต้นหญ้าก็งอกงามขึ้นมาอีก  ..ดอกหญ้าเปรียบเหมือนกิเลสชั้นวีติกกมะ หยาบสุด..ต้นหญ้าเปรียบเหมือนกิเลสชั้น ปริยุฏฐาน ลึกลงไปหน่อย  ..รากหญ้าเปรียบเหมือนกิเลสชั้นอนุสัย ลึกสุด

   สรุปง่ายๆคือ กิเลสชั้นลึกสุดหรืออนุสัยกิเลส  (สังโยชน์๑๐)  มันไม่แสดงตัวของมันเองอยู่แล้วโดยปกติ มันเหมือนเต่าที่หดหัวอยู่ในกระดอง นั่นแหละ  จึงไม่อาจจะข่มมันได้ ด้วยสมาธิ.. ทำได้ก็คือ ขจัดมันออกไปเลย เท่านั้น ด้วยปัญญาในระดับวิปัสสนาญาณ  ที่เป็นมรรคญาณที่เกิดในมรรคจิต เท่านั้น (วิปัสสนาญาณขั้นต้นๆก็ยังไม่อาจจะขจัดอนุสัยได้)