พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๙  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๑
ขุททกนิกาย มหานิทเทส

กลหวิวาทสุตตนิทเทสที่ ๑๑

             [๔๔๑] ข.(พระพุทธนิมิตตรัสถามว่า) ความทะเลาะ ความวิวาท ความรำพัน
                          ความโศก ความตระหนี่ ความถือตัว ความดูหมิ่น และความพูดส่อ
                          เสียด มีมาแต่อะไร ขอเชิญพระองค์ตรัสบอกว่า กิเลสเหล่านั้นมีมา
                          แต่อะไร?

ว่าด้วยความทะเลาะวิวาท

             [๔๔๒] ชื่อว่า ความทะเลาะ ในคำว่า ความทะเลาะ ความวิวาท ... มีมาแต่อะไร?
ความว่า ความทะเลาะ และความวิวาททั้ง ๒ นั้นเป็นอย่างเดียวกัน โดยอาการเดียวกัน คือ



ความทะเลาะใด ความทะเลาะนั้นเป็นความวิวาท
ความวิวาทใด ความวิวาทนั้นเป็นความทะเลาะ.



อีกอย่างหนึ่ง โดยอาการอื่น ความวิวาทที่เป็นเบื้องต้นแห่งความทะเลาะ เรียกว่า ความวิวาท
กล่าวคือ
แม้พระราชาก็วิวาทกับพวกพระราชา
แม้พวกกษัตริย์ก็วิวาทกับพวกกษัตริย์
แม้พวกพราหมณ์ก็วิวาทกับพวกพราหมณ์
แม้พวกคฤหบดีก็วิวาทกับพวกคฤหบดี
แม้มารดาก็วิวาทกับบุตร
แม้บุตรก็วิวาทกับมารดา
แม้บิดาก็วิวาทกับบุตร
แม้บุตรก็วิวาทกับบิดา
แม้พี่น้องชายก็วิวาทกับพี่น้องหญิง
แม้พี่น้องหญิงก็วิวาทกับพี่น้องชาย
แม้สหายก็วิวาทกับสหาย

นี้ชื่อว่าความวิวาท.

ความทะเลาะเป็นไฉน? พวกบุคคลผู้ครองเรือนขวนขวายหาโทษกัน ก็ทำความทะเลาะ
กันด้วยกาย ด้วยวาจา พวกบรรพชิตต้องอาบัติอยู่ ก็ทำความทะเลาะกันด้วยกาย ด้วยวาจา นี้
ชื่อว่า ความทะเลาะ. คำว่า ความทะเลาะ ความวิวาท มีมาแต่อะไร


ความว่า พระพุทธนิมิตสอบถาม ขอให้ตรัสบอก เชิญให้ทรงแสดง ขอให้ประกาศ ซึ่งมูล เหตุนิทาน เหตุเกิด
แดนเกิด สมุฏฐาน อาหาร อารมณ์ ปัจจัยสมุทัยแห่งความทะเลาะและความวิวาทว่า ความทะเลาะ
และความวิวาทมีมา คือ เกิด เกิดพร้อม บังเกิด บังเกิดเฉพาะ ปรากฏมาแต่อะไร คือ มีอะไร
เป็นนิทาน เป็นสมุทัย มีอะไรเป็นชาติ มีอะไรเป็นแดนเกิด


เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่า ความทะเลาะ ความวิวาทมีมาแต่อะไร