สมาธิและวิปัสสนา

สมาธิและวิปัสสนา

พระพุทธเจ้าตรัสว่า
“ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงเจริญสมาธิ เพราะเมื่อจิตตั้งมั่นเป็นสมาธิแล้ว ย่อมรู้ชัดตามความเป็นจริง”

รู้ชัดอะไรตามความเป็นจริง
คือรู้ว่า ดวงตานี้ไม่เที่ยง รู้ว่ารูปที่เห็นก็ไม่เที่ยง รู้ว่าจักขุวิญญาณที่เกิดขึ้นเมื่อมีการเห็นก็ไม่เที่ยง รู้ว่าจักขุสัมผัสอันเป็นการกระทบระหว่างตา รูป และวิญญาณ ก็ไม่เที่ยง และรู้ด้วยว่า ความรู้สึกสุข ความรู้สึกทุกข์ หรือความรู้สึกเฉย ๆ ที่เกิดขึ้นเพราะจักขุสัมผัสนั้น ก็ไม่เที่ยงทั้งสิ้น

ในทำนองเดียวกัน ภิกษุย่อมรู้ว่า หูไม่เที่ยง เสียงไม่เที่ยง โสตวิญญาณไม่เที่ยง โสตสัมผัสไม่เที่ยง และเวทนาที่เกิดเพราะเสียงก็ไม่เที่ยง นอกจากนี้ ยังรู้แจ้งเช่นเดียวกันในกลิ่น รส โผฏฐัพพะ และธรรมารมณ์ทั้งปวง

ท้ายที่สุด ภิกษุย่อมรู้ว่า มโนหรือใจไม่เที่ยง ธรรมารมณ์คือสิ่งที่ใจรับรู้นั้นไม่เที่ยง มโนวิญญาณที่เกิดขึ้นเมื่อใจรับรู้อารมณ์ก็ไม่เที่ยง มโนสัมผัสก็ไม่เที่ยง และแม้แต่เวทนาที่เกิดขึ้นเพราะการกระทบของใจและอารมณ์ ก็ไม่เที่ยงทั้งหมด

พระพุทธองค์ทรงย้ำอีกครั้งว่า
“ภิกษุทั้งหลาย จงเจริญสมาธิเถิด เพราะจิตที่ตั้งมั่นเป็นสมาธิเท่านั้น ย่อมรู้ชัดตามความเป็นจริง”

จบสมาธิสูตรที่ ๖